در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، از یک‌سو توانسته حمایت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، را برای طرح صلح خود در غزه جلب کند و از سوی دیگر، این طرح با استقبال بین‌المللی نیز روبه‌رو شده، وزیر دارایی و وزیر پلیس اسرائیل آن را به‌شدت مورد انتقاد قرار دادند. آنان همچنین تأکید کرده‌اند که نخست‌وزیر اختیار آن را ندارد که جنگ را بدون پیروزی مطلق پایان دهد.

بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، روز سه‌شنبه ۳۰ سپتامبر (۸ مهر) در یادداشتی در شبکه اجتماعی اکس طرح ترامپ، را "شکست آشکار دیپلماتیک" خواند و آن را عدول از "تمام درس‌های ۷ اکتبر" دانست. او تأکید کرد که ارتش اسرائیل باید "آزادی عمل کامل در سراسر نوار غزه" را حفظ کند.

ایتامار بن‌گویر، وزیر پلیس اسرائیل، نیز در اکس انتقادات مشابهی را متوجه طرح صلح ترامپ کرده و گفته است که نخست‌وزیر اختیار آن را ندارد که بدون پیروزی کامل بر حماس جنگ را خاتمه دهد. او همچنین، به‌رغم عذرخواهی نتانیاهو از دولت قطر، از حملات هوایی اسرائیل به مقام‌های حماس در این کشور دفاع کرد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این هر دو وزیر که به عنوان سیاستمداران راست‌افراطی مشهورند، به دلیل مواضع‌شان درباره غزه پیش‌تر هدف تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفته‌اند. آنان بارها مذاکرات صلح با حماس را رد کرده، و ضمن مخالفت با مشارکت قطر در اداره غزه، این کشور را حامی "تروریسم اسلام‌گرایانه" خوانده‌اند.

ستایش بین‌المللی از طرح ترامپ

نتانیاهو در جریان دیدارش با ترامپ در کاخ سفید در روز دوشنبه ۲۹ سپتامبر، با طرح ۲۰ ماده‌ای آمریکا برای پایان دادن به جنگ در غزه موافقت کرد. این طرح شامل آزادی گروگان‌های باقی‌مانده اسرائیلی در غزه و خروج تدریجی ارتش اسرائیل از این باریکه می‌شود.

این طرح در سطح جهانی با استقبال گسترده روبه‌رو شد. فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، آن را "بهترین شانس برای پایان جنگ" از زمان حمله حماس به اسرائیل خواند.

بریتانیا و فرانسه نیز از این ابتکار حمایت کردند. هشت کشور عربی و اسلامی و نیز تشکیلات خودگردان فلسطینی، تلاش‌های رئیس جمهوری آمریکا را ستودند.

استقبال کرملین

کرملین نیز روز سه‌شنبه به جمع حامیان طرح صلح ترامپ برای غزه پیوست و ابراز امیدواری کرد که این طرح به اجرا در آمده و موجب پیشبرد صلح در خاورمیانه شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «روسیه همواره از هر تلاشی از سوی ترامپ برای پایان دادن به فاجعه‌ای که اکنون در جریان است حمایت و استقبال می‌کند.» او افزود: «و البته ما می‌خواهیم این طرح اجرا شود و به پایان مسالمت‌آمیز وقایع خاورمیانه کمک کند.»

روسیه طی دو سال گذشته، در بحبوحه تعمیق روابط مسکو با ایران به عنوان دشمن شماره یک اسرائیل، همواره نسبت به عملیات نظامی اسرائیل در غزه موضع انتقادی داشته است. مسکو مدت‌هاست که تنها راه حل و فصل مناقشه خاورمیانه را راه‌حل دو کشوری عنوان می‌کند.

یک منبع نزدیک به حماس: طرح در حال بررسی است

در حالی که هنوز حماس موضعی رسمی درباره طرح ترامپ نگرفته، یک منبع فلسطینی نزدیک به حماس، امروز سه‌شنبه به خبرگزاری فرانسه گفت که این گروه اسلام‌گرای افراطی در حال بررسی پیشنهاد ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه است؛ پیشنهادی که نخست‌وزیر اسرائیل نیز از آن حمایت کرده است.

این منبع که نخواست هویتش فاش شود، گفت: «حماس مجموعه‌ای از مشورت‌ها را در سطح رهبری سیاسی و نظامی خود، هم در داخل فلسطین و هم در خارج آن، آغاز کرده است. این جنبش پذیرای هر پیشنهادی است و پاسخی ملی را، که هم حماس و هم گروه‌های مقاومت را نمایندگی کند، ارائه خواهد داد.»

این منبع افزود: «به دلیل دشواری‌های موجود برای برقراری ارتباط و جابه‌جایی رهبران، به‌ویژه پس از حمله اسرائیل به دوحه، این گفت‌وگوها ممکن است چندین روز طول بکشد.» منبع فلسطینی دیگری نیز تأیید کرد که حماس در حال بررسی طرح ترامپ است.

مخالفت "جهاد اسلامی"

اما نزدیک‌ترین گروه فلسطینی به جمهوری اسلامی ایران و دومین سازمان اسلام‌گرای بزرگ در نوار غزه پس از حماس، طرح ترامپ برای صلح در غزه را رد کرد.

زیاد نخاله، دبیرکل گروه جهاد اسلامی، طرح ترامپ را به شدت مورد انتقاد قرار داد. او گفت که این طرح «توافقی میان آمریکا و اسرائیل بوده که صرفاً بیانگر موضع اسرائیل و نسخه‌ای برای تداوم تجاوز علیه ملت فلسطین است.»

به گفته نخاله، اسرائیل می‌کوشد آنچه را نتوانسته با جنگ به دست آورد، از طریق آمریکا تحمیل کند. او در بیانیه خود افزود: «به همین دلیل ما این اعلامیه آمریکایی-اسرائیلی را دستورالعملی برای منفجر کردن منطقه می‌دانیم.»

نشستی در قطر با حضور حماس و ترکیه

در این میان قطر اعلام کرده که قرار است امروز سه‌شنبه نشستی با مذاکره‌کنندگان حماس و ترکیه جهت بررسی طرح صلح ترامپ برای غزه برگزار کند.

ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، با اشاره به این نشست گفت، حماس این طرح را به شکلی "مسئولانه" بررسی خواهد کرد.

سازمان ملل دخالتی در طرح صلح نداشته است

در همین حال سخنگوی دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل در ژنو امروز سه‌شنبه اعلام کرد که گرچه در طرح صلح ترامپ برای نوار غزه، نام سازمان ملل به‌صراحت ذکر شده، اما این نهاد بین‌المللی در تدوین آن نقشی نداشته است.

اما سخنگوی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه از "همه طرف‌ها" خواست تا به طرح صلح ارائه شده توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای غزه پایبند باشند. فرحان حق، سخنگوی گوترش، در بیانیه‌ای گفت: «اکنون بسیار مهم است که همه طرف‌ها به توافق و اجرای آن پایبند باشند... آنتونیو گوترش بار دیگر درخواست خود را برای آتش‌بس فوری و دائمی تکرار می‌کند.»

دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، از آغاز جنگ اسرائیل علیه سازمان تروریستی حماس در نوار غزه در سال ۲۰۲۳ تلاش کرده کمک‌های بشردوستانه را برای آسیب‌دیدگان هماهنگ کند. سخنگویان این نهاد بارها اسرائیل را به مانع‌تراشی‌های بوروکراتیک بر سر راه ارسال کمک‌‌های برنامه‌ریزی‌شده به غزه متهم کرده بودند.

همچنین به گفته ینس لرکه، سخنگوی دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، کاروان‌های امدادی پیش از رسیدن به مراکز توزیع، توسط مردم مستأصل و نیز گروه‌های مسلح متوقف و غارت می‌شوند. طبق گزارش دفتر خدمات پروژه‌های سازمان ملل، از اواسط ماه مه تاکنون بیش از ۶۴۰۰ کامیون، عمدتاً از برنامه جهانی غذا، غارت شده‌اند.

بر اساس بند هشتم طرح ایالات متحده: «ورود محموله‌ها و توزیع کمک‌ها به نوار غزه، بدون دخالت دو طرف، از طریق سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن، و نیز هلال‌احمر و دیگر مؤسسات بین‌المللی که به هیچ‌وجه با هیچ‌یک از طرفین ارتباط ندارند، ادامه خواهد یافت. بازگشایی گذرگاه رفح در هر دو جهت تابع همان ساز و کاری خواهد بود که در توافق ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ به اجرا گذاشته شد.»

لرکه تأکید کرد که کمک‌ها در منطقه موجود است، دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل ساختارهای لازم برای توزیع را دارد و می‌تواند به محض چراغ سبز اسرائیل کار خود را آغاز کند. طبق مفاد بند هشتم طرح ترامپ، بنیاد مناقشه‌برانگیز موسوم به "بنیاد بشردوستانه غزه" (GHF) باید خدمات خود را متوقف کند، زیرا به عنوان نهادی وابسته به ایالات متحده و اسرائیل شناخته می‌شود.

نیاز نتانیاهو به احزاب راست‌افراطی

حماس با حمله گسترده خود به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ جنگ غزه را آغاز کرد؛ حمله‌ای که طبق آمار اسرائیل ۱۲۱۹ کشته بر جای گذاشت و ۲۵۱ نفر را گروگان حماس در غزه کرد. هنوز ۴۷ گروگان در دست حماس هستند که طبق اعلام ارتش اسرائیل، دست‌کم ۲۵ تن از آنها جان باخته‌اند.

اسرائیل از آن زمان حملات نظامی گسترده‌ای را در غزه آغاز کرده است. طبق اعلام وزارت بهداشت غزه،که تحت کنترل حماس است، بیش از ۶۶ هزار فلسطینی تاکنون کشته شده‌اند. این آمار به شکل مستقل قابل راستی‌آزمایی نیست.

طرح صلح ترامپ در شرایطی مطرح شده که رویکرد نظامی اسرائیل در نوار غزه با انتقادهای شدید بین‌المللی روبه‌رو است. با این حال، نتانیاهو برای حفظ اکثریت پارلمانی خود، نیازمند حزب "صهیونیسم مذهبی" اسموتریچ است؛ حزبی که در کنار حزب "قدرت یهودی" بن‌گویر، مخالفت سرسختانه‌ای با طرح صلح دارد.