طرح مشترک ۱۵ کشور اروپایی برای ایجاد یک سپر دفاع هوایی
۱۴۰۱ مهر ۲۱, پنجشنبه
۱۵ کشور اروپایی عضو ناتو در واکنش به حملههای هوایی روسیه به اوکراین قصد دارند سیستم دفاع هوایی خود را تقویت کنند. آلمان هماهنگی اجرای طرحی برای این منظور را بر عهده دارد که تفاهمنامه آن امضاء شده است.
تبلیغات
تجاوز نظامی روسیه به اوکراین و حملههای موشکی و پهپادی اخیر بیش از پیش ضرورت داشتن یک سیستم دفاع هوایی کارآمد را برای آلمان و شمار دیگری از کشورهای اروپایی آشکار کرد.
طرح موسوم به "سپر آسمان اروپا" با مشارکت ۱۵ کشور اروپایی عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) قرار است نقاط ضعف سامانه دفاع هوایی شماری از کشورهای اروپایی را شناسایی و تقویت کند.
کریستینه لامبرشت، وزیر دفاع دولت فدرال آلمان و همتایان او از ۱۴ کشور اروپایی روز پنجشنبه ۱۳ اکتبر در حاشیه اجلاس ناتو در بروکسل تفاهمنامهای برای ایجاد یک سامانه دفاع هوایی مشترک امضاء کردند.
به گزارش خبرگزاری آلمان، در حال حاضر چتر حفاظتی ناتو برای اروپا شکافها و نقاط آسیبپذیری دارد که باید با کمک یک سپر دفاعی مشترک برطرف شوند.
کاستیهای مقابله با موشکهای بالستیک و پهپاد
گفته میشود کاستیهای کنونی از جمله برای مقابله با موشکهای بالستیک با ارتفاع پرواز زیاد، موشکهای کروز و پهپادهای تهاجمی مشهود هستند.
بر پایه ارزیابیهای ناتو حمله روسیه به اوکراین وضعیت امنیت اروپا را به طور بنیادین تغییر داده و به همین دلیل تلاش بیشتر برای تقویت توان دفاع هوایی را ضروری کرده است.
بنابر این گزارش تا کنون سامانههای دفاع ضد موشکی اروپا به طور عمده برای مقابله با تهدیدهای احتمالی از جانب جمهوری اسلامی تجهیز و آماده بودهاند.
در طرح "سپر آسمان اروپا" خرید سامانههای دفاع هوایی جدیدی مد نظر است که قادر باشند با صرف هزینه متناسب بخش بزرگی از آسمان کشورهای اروپایی را محافظت کنند.
وزیر دفاع آلمان میگوید با این پروژه کشورهای اروپایی به اتفاق قادر خواهند بود مسئولیت مشترک خود برای حفظ امنیت قاره اروپا را بر عهده بگیرند.
سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات تاکید کرد در این پروژه مسئله بر سر دستیابی به همافزایی در زمینههای سیاسی، مالی و فناوری است.
در مراسم امضاء تفاهمنامه طرح "سپر آسمان اروپا" نمایندگان بریتانیا، هلند، بلژیک، اسلواکی، مجارستان، بلغارستان، جمهوری چک، لتونی، رومانی، فنلاند، نروژ، لیتوانی، اسلوونی و آلمان شرکت داشتند. به گفته دیپلماتهای استونی هم به این جمع میپیوندد.
ایده صدراعظم آلمان
ایده تقویت سپر دفاع هوایی کشورهای اروپایی را اولاف شولتس صدراعظم آلمان اواخر ماه اوت مطرح کرد و حاصل آن را "دست یافتن به امنیت برای تمام اروپا" خواند.
شولتس درباره اهمیت این طرح گفته بود سپر دفاع هوایی مشترک اروپایی با صرفهتر و توانمندتر از آن خواهد بود که هر کشوری برای خود با هزینه زیاد یک سامانه دفاعی بسیار پیچیده بر پا کند.
ارتش آلمان در حال حاضر برای مقابله با تهاجم هواپیماها و هلیکوپترها در فاصله نزدیک از موشکانداز شانهپرتاب "استینگر" استفاده میکند که در اختیار اوکراین نیز قرار گرفته است.
برای مقابله با پرندههای مهاجم در فاصله متوسط آلمان ۱۲ سامانه ضدهوایی پاتریوت در اختیار دارد که به باور کارشناسان برای دفاع از سرتاسر این کشور به هیچ وجه کافی نیست.
در میان سیستمهایی که میتوانند کمبودهای دفاع ضد هوایی آلمان را جبران کنند سامانه پدافند ضد هوایی گنبد آهنین ۳ اسرائیل از گزینههای مطرح به شمار میرود.
این سامانه قادر است موشکهای بالستیک که ارتفاع پرواز آنها به ده هزار متر هم میرسد را رهگیری و منهدم کند. احتمال خرید تعداد بیشتری سامانه ضدهوایی پاتریوت وسامانه IRIS-T توسط ارتش آلمان هم مطرح است.
در طرح سپر آسمان اروپا قرار است آلمان و ۱۴ کشور اروپایی عضو ناتو به طور مشترک سامانههای دفاعی مورد نیاز را خریداری و مستقر کنند. این طرح به کشورهای اروپایی امکان میدهد با صرف هزینه کمتر سیستم دفاع ضدهوایی خود را کارآمدتر کنند.
واکنش بینالمللی به موشکباران شهرهای اوکراین
ضرورت تقویت بنیه دفاع هوایی کشورهای اروپایی که با تهاجم روسیه به اوکراین ملموستر شد، با حملههای موشکی و پهپادی به کییف و دیگر شهرهای مهم این کشور آشکارتر شده است.
موشکباران شهرهای مهم اوکراین با واکنش تند جامعه بینالمللی روبرو شده است. کشورهای موسوم به گروه هفت، اتحادیه اروپا و آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل این حملهها را به شدت محکوم کردهاند.
به گزارش خبرگزاری روسی تاس، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز پنجشنبه قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل را "ترور دیپلماتیک" خواند.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر
بخش اعظم راکتهای شلیک شده حماس و جهاد اسلامی توسط سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل رهگیری و منهدم شدهاند. این سیستم چگونه عمل میکند و قیمت هر موشک آن چقدر است؟ اطلاعاتی از "گنبد آهنین" در این گزارش تصویری:
عکس: Amir Cohen/REUTERS
گنبد آهنین بر فراز اسرائیل
در درگیریهای اخیر میان فلسطینیان و اسرائیل تاکنون چند هزار راکت توسط حماس و جهاد اسلامی از نوار غزه بسوی شهرهای اسرائیل پرتاب شدهاند. بخش اعظم این راکتها توسط سامانه پدافند هوایی "گنبد آهنین" اسرائیل، رهگیری و منهدم شدهاند.
عکس: Amir Cohen/REUTERS
سامانههای پدافند دوربرد
سامانههای پدافندی همچون اس ۳۰۰، اس ۴۰۰ (عکس)، اس ۵۰۰ روسی یا پاتریوت آمریکایی سامانههایی با برد بلند هستند و اصولا توانایی مقابله با تهدید از نوع "برد کوتاه" را ندارند. علاوه بر این موشکهای این سیستمها بسیار گران هستند و در صورت استفاده انبوه، بسیار گران تمام میشود. برای نمونه یک موشک ضد هوایی "RIM-162 Evolved Sea Sparrow" ساخت کارخانه رتیان میان ۶۴۰ تا ۸۰۰ هزار دلار قیمت دارد.
عکس: Vitaliy Ankov/Sputnik/dpa/picture alliance
فلاخن داود
سامانه پدافند هوایی اسرائیل از دو بخش "گنبد آهنین" (کوتاه برد) و فلاخن داود (David's Sling) تشکیل شده است. طراحی این سامانه در سال ۲۰۰۹ با مشارکت شرکت اسرائیلی رافائل و شرکت آمریکایی ریتیون آغاز و از سال ۲۰۱۶ عملیاتی شد. فلاخن داود برای رهگیری موشکهای بالستیک تاکتیکی، راکتهای میانبرد، دوربرد و موشکهای کروز طراحی و جانشین سامانه پدافند هوایی هاوک و پاتریوت شد.
عکس: Reuters/A. Cohen
دلیل ساخت گنبد آهنین
پیشینه ساخت پدافند موشکی اسرائیل موسوم به گنبد آهنین (iron dome) به جنگ ۳۳ روزه میان ارتش اسرائیل و حزبالله لبنان برمیگردد که طی آن حزبالله لبنان با پرتاب حدود ۴ هزار راکت کاتیوشا به سوی شمال اسرائیل جان ۴۴ شهروند غیرنظامی را گرفت و ۲۵هزار نفر را مجبور به ترک خانههای خود کرد.
عکس: picture alliance/landov
گنبد آهنین برد کوتاه
بخش برد کوتاه گنبد آهنین فقط برای شرایط اسرائیل طراحی شده است. گرچه برد موشکهای این سامانه ۷۰ کیلومتر است، اما یک واحد پدافندی عملا میتواند بطور موثر تا شعاع ۷ کیلومتری را پوشش دهد و بدین ترتیب محدوده عمل هر واحد ۱۵۰ کیلومترمربع است.
عکس: Ahmad Gharabli/AFP/Getty Images
مقابله با تهدید انبوه
سامانه پدافند گنبد آهنین اسرائیل از همان آغاز برای مقابله با تهدید انبوه طراحی شد. هر واحد پدافندی شامل ۴ "لانچر" و هر سکو مجهز به ۲۰ موشک است. هر واحد دارای یک مرکز کنترل و یک رادار (EL/M-2084-Multi-Mode-Radar) است که میتواند یک هزار جسم پرنده را همزمان تشخیص دهد.
عکس: AFP/J. Marey
سامانه هوشمند
سامانه پدافند گنبد آهنین میتواند همزمان به ۶ هدف حمله کند. این سیستم استارت موشک دشمن را ثبت، مسیر پرواز و محل اصابت احتمالی را محاسبه و به سوی هدف شلیک میکند. جالب اینکه سامانه میداند محل اصابت موشک دشمن منطقه مسکونی است یا بیابان و در صورت عدم احساس خطر از شلیک خودداری میکند.
عکس: Getty Images/AFP/J. Guez
قیمت و دقت عمل هر موشک
قیمت هر موشک سامانه پدافند گنبد آهنین ۲۰ هزار دلار اعلام شده است. ارتش اسرائیل "دقت عمل" (Killrate) این سیستم را ۹۰ درصد اعلام کرده، اما واحدهای پدافندی برای بالابردن درصد دقت عمل معمولا دو موشک به سوی هدف شلیک میکنند که هزینه نابودی اهداف پرنده را به ۴۰ هزار دلار میرساند.
عکس: Amir Cohen/REUTERS
دلیل ویرانیها
شمار بالای راکتهای پرتاب شده از سوی حماس و جهاد اسلامی و اصابت برخی از راکتها به مناطق شهری اسرائیل نشان میدهد که سامانه پدافند برای خالی نشدن کامل "لانچرها" به سوی اهداف مهاجم تنها یک راکت شلیک کردهاند و بدین گونه دقت رهگیری کاهش یافته و شماری از راکتها نیز موفق به عبور از شبکه پدافند شدهاند.
عکس: Gideon Markowicz/AFP/Getty Images
راکتهایی برای ترور؟
سردار سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از حماس و جهاد اسلامی پشتیبانی میکند، میگوید جنبش مقاومت فلسطین از پرتاب سنگ به پرتاب موشک رسیده است. اما واقعیت این است که این راکتها ارزش نظامی ندارند، زیرا توانایی حمل فقط ۵ کیلو مواد منفجره را دارند و دارای سیستم هدایت شونده و هدف یاب هم نیستند. آنها شلیک میشوند تا به جایی اصابت کنند که معمولا مناطق مسکونی است.
عکس: Said Khatib/AFP
اصابت راکت؟ یا پهپاد انتحاری؟
در اولین شب حمله به اسرائیل تاسیسات نفتی در جنوب اشکلون مورد حمله قرار گرفت. گفته شد انفجار بر اثر اصابت راکت نبوده، بلکه همزمان درحالی که سامانه پدافند گنبد آهنین مشغول رهگیری راکتها بود، یک پهپاد انتحاری با پرواز در ارتفاع پائین به تاسیسات اصابت کرده است. پس از آن نیروی هوایی اسرائیل سریعا واکنش نشان داد و یک پهپاد انتحاری دیگر را منهدم کرد.
عکس: Ilan Rosenberg/REUTERS
بهینه سازی
سامانه پدافند گنبد آهنین بطور مداوم بهینه سازی میشود که بزرگترین آن در ژانویه سال ۲۰۲۰ بود. در پی این بهینهسازی، این سامانه توانایی رهگیری موشکهای کروز و پهپادهایی که در ارتفاع کم پرواز میکنند را نیز دارند.
عکس: picture alliance/landov
۹۰ درصد رهگیری
براساس شمارش منابع اسرائیلی از روز بیستم تا روز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت (۲۰ مه) تعداد ۴ هزار و ۷۰ راکت به سوی اسرائیل شلیک شده که ۴۷۰ فروند آن دارای نقص فنی بوده و در نوار غزه سقوط کردهاند. ۹۰ درصد بقیه راکتها رهگیری و منهدم شدهاند.