پس از مرگ دلخراش دو کولبر نوجوان مریوانی که در منطقه کوهستانی اورامانات در مرز ایران و اقلیم کردستان عراق یخ زدند، بار دیگر بحث درباره معضل مردم محروم این مناطق که برای تامین معاش خانواده با خطرهای گوناگون روبرو می‌شوند بالا گرفت.

رسول خضری، نماینده پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی دوشنبه دوم دی ماه به خبرگزاری ایسنا گفت: «سال‌هاست در مناطق مرزی تعدادی از کولبران به خاطر سرمازدگی، ریزش بهمن یا تیراندازی مامورین نظامی و انتظامی کشته یا زخمی می‌شوند.»

به گفته خضری شماری از نمایندگان مجلس طرحی تدوین کرده‌اند که در صورت تصویب ممکن است دست‌کم خطر جان‌باختن کولبران بر اثر تیراندازی ماموران انتظامی را کاهش دهد.

نماینده پیرانشهر می‌گوید او و شمار دیگری از نمایندگان مجلس طرح "ممنوعیت شلیک مستقیم به کولبران" را تهیه کردند و این طرح قرار است با قید دو فوریت یک‌شنبه آینده در دستور کار مجلس قرار گیرد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

تهیه کنندگان طرح خواستار اضافه شدن یک تبصره به ماده سه قانون "به‌کارگیری سلاح توسط مامورین نیروهای مسلح در موارد ضروری" برای مواردی به جز مورد بندهای یک، دو، چهار و هفت این ماده شده‌اند.

در این چهار بند مواردی که ماموران انتظامی حق تیراندازی مستقیم به افراد را دارند به این شرح توصیف شده است: «برای دفاع از خود در برابر کسی که با سلاح سرد یا گرم به آنان حمله کند، برای دفاع از خود در برابر یک یا چند نفر که بدون سلاح حمله می‌آورند ولی اوضاع و احوال طوری باشد که بدون بکارگیری سلاح مدافعه شخصی امکان نداشته باشد، برای دستگیری سارق و قاطع الطریق و کسی که اقدام به ترور و یا تخریب و یا انفجار کرده و در حال فرار است و برای حفظ سلاحی که جهت انجام ماموریت در اختیار آنان است.»

انتقاد از "کشتار بی‌رحمانه کولبران"

تهیه‌کنندگان طرح معتقدند نیروهای انتظامی و مرزبانی نباید اجازه داشته باشند به جز این موارد به طور مستقیم به سوی کولبران شلیک کنند.

کشته و زخمی شدن کولبران بر اثر تیراندازی ماموران انتظامی بارها با انتقادهای شدید روبرو شده است. در یکی از نمونه‌های این گونه حوادث حدود دو سال پیش ۲۵۰ فعال مدنی با امضای بیانیه‌ای از "کشتار بی‌رحمانه‌ی کولبران" انتقاد کردند و نمایندگان شهرهای غرب ایران در تذکری به وزیر کشور خواستار ارائه توضیح درباره علت تیراندازی به کولبران از سوی نیروی انتظامی شدند.

در روزهای گذشته مرگ آزاد و فرهاد خسروی، نوجوانان ۱۴ و ۱۷ ساله یک خانواده محروم مریوانی بر اثر یخ‌زدگی بازتاب گشترده‌ای در رسانه‌ها و فضای مجازی داشت.

"شرمی برای ما معاصران"

پروانه سلحشوری، نماینده مجلس در یک پیام توئیتری با بازنشر تصویری از جسد یکی از این دو برادر، جان‌باختن آنها را "شرمی برای ما معاصران" خواند.

در این میان حسن نوروزی، نماینده رباط‌کریم و سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با انتقاد از کسانی که مدافع قانونی شدن کولبری و تجارت "ته‌لنجی" هستند این کار را دفاع از قاچاق کالا خواند.

نوروزی دوم دی به "اعتماد آنلاین" گفت: «به جای اینکه از کولبری و ته‌لنجی در کردستان یا جنوب دفاع کنیم، دولت را موظف کنیم که کشاورزی را در این مناطق توسعه بدهد، کارخانه تاسیس کند و وام بدهیم برای دامداری، کشاورزی و... تا به درستی شاهد صادرات محصولات و واردات باشیم. وقتی کولبری و ته‌لنجی را قانونی می‌کنیم یعنی قاچاق.»

برخلاف این نظر، نماینده پیرانشهر در مجلس می‌گوید مطابق آمار رسمی کولبری تنها نیم تا یک درصد واردات غیرمجاز کالا را تشکیل می‌دهد.

احسن علوی، نماینده سنندج در مجلس معتقد است اگر دولت بتواند برای حل مشکلات کولبران و ساماندهی فعالیت آنها لایحه‌ای ارائه دهد "بسیار مهمتر و تاثیرگذارتر" خواهد بود.

علوی به ایسنا گفت: «تعداد کولبران در سطح کشور بیش از ۵۰۰ هزار نفر است که باید به رسمیت شناخته شوند و شرایط کاری برای آنها قانونمند و نظام‌مند شود.»

وعده‌های تحقق نیافته دولت

در مورد تعداد دقیق کولبران و حوادثی که برای آنها پیش می‌آید آمارهای متفاوتی منتشر می‌شود. نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس می‌گوید در این منطقه حدود ۷۵ هزار کولبر از این راه زندگی می‌کنند. روزنامه اعتماد اول دی‌ماه از قول محسن بیگلری، نماینده مجلس نوشنه حدود هشتاد درصد جمعیت پنج استان مرزی به دلیل نبود امکانات رفاهی و مالی، کولبری می‌کنند.

نماینده سنندج با اشاره به وعده اخیر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری در مورد بررسی "خارج از نوبت" موضوع ایجاد و راه اندازی بازارچه‌های مرزی برای ساماندهی فعالیت کولبران تاکید کرد که این وعده مهم است و باید به اجرا گذاشته شود و "نه اینکه در میان جنجال اقتصادی گم و فراموش شود".

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور، اردیبهشت سال پیش از قول وزیر کشور، عبدالرضا رحمانی فضلی از تصویب طرحی در هیئت دولت برای "ساماندهی فعالیت کولبری" خبر داد و اعلام کرد که او از  معاون امنیتی - انتظامی خود خواسته در جلسه مشترکی با استانداران مرزی و دستگاه‌های مسئول، موانع پیش روی فعالیت کولبران در استان‌های مرزی را "در مدت یک هفته" بررسی و راهکارهای پیشنهادی را ارائه کند.

جان باختن دو کولبر مریوانی در کوهستان‌های مرزی حدود ۲۰ ماه پس از "یک‌هفته‌ای" رخ داده که قرار بوده معاون وزیر کشور راهکارهای پیشنهادی برای رفع موانع فعالیت کولبران را به او ارائه کند.