در طول چهار ماه نخست وزیری بنیامین نتانیاهو، مردم اسرائیل دوره‌ی نسبتا آرامی را پشت سر گذاردند و فلسطینی‌های ساکن کرانه‌ی غربی نیز شاهد یک رونق نسبی اقتصادی بودند. این پیشرفت فضایی را برای تلاش دیپلماتیک آمریکا ایجاد می‌کند که هدفش از سرگیری گفتگوهای صلح میان طرفین مناقشه است.

ولی مانعی در راه از سر گیری گفت‌وگوها وجود دارد: فلسطینی‌ها می‌خواهند زمانی وارد مذاکره‌ی مجدد شوند که اسرائیل به خواست آمریکا گردن گذارد و شهرک‌سازی در مناطق فلسطینی را متوقف کند، زیرا این شهرک‌ها در آینده جزو خاک اسرائیل منظور خواهند شد.

نتانیاهو ماه گذشته زیر فشار دیپلماتیک آمریکا با اکراه تمام فکر یک دولت فلسطینی را پذیرفت. ولی در مورد توقف شهرک‌سازی هنوز مقاومت به خرج می‌دهد. ولی او در عمل تصورات خود را دنبال می‌کند، که چگونه می‌توان آرامش را برقرار کرد.

نخست وزیر اسرائیل به فکر یک "صلح اقتصادی" است. وی فکر می‌کند که با رونق اقتصادی در کرانه‌ی غربی رود اردن، شرایط برای یک راه حل مناقشه فراهم خواهد شد. از این رو نتانیاهو بیشتر روی این منطقه که رهبری معتدلی دارد، تمرکز کرده است، و نه بر روی نوار غزه که افراطی‌های حماس بر آن حکومت می‌کنند.

رونق اقتصادی در کرانه‌ی غربی

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، طرح نتانیاهو علائم مثبت خود را نشان می‌دهد. در کرانه‌ی غربی پایگاه‌های ایست و کنترل نظامی برچیده شده‌اند و اجازه‌ی ورود کالاهای خام به شرکت‌ها داده شده است.

احداث مراکز خرید و سینماها، برگزاری کنسرت موسیقی و برنامه‌ها و مسابقات ورزشی جملگی حاکی از این است که نمودی عادی به خود می‌گیرد. بر پایه‌ی ارزیابی صندوق بین‌المللی پول، کرانه‌ی غربی در سال جاری یک رشد ۷ درصدی خواهد داشت. این نخستین پیش‌بینی خوش‌بینانه طی سه سال گذشته بوده است.

نتانیاهو روز سه‌شنبه (۲۸ ژوئیه / ۶ مردادماه) به مناسبت تمدید زمان باز بودن گذرگاه مرزی میان کرانه‌ی غربی و اردن گفت: «ما در انتظار نخواهیم ماند و کار خود را می‌کنیم. ما موانع خیابانی را برمی‌چینیم، ما ارتباطات بیشتری برقرار می‌کنیم، ما راه صلح را می‌گشاییم».

فلسطینی‌ها توقف شهرک‌سازی را به عنوان پیش‌شرط مذاکرات صلح در برابر نخست وزیر پیشین اسرائیل، اهود اولمرت نگذارده بودند. اولمرت گذاشته بود که شهرک‌ها ساخته شوند. ولی از آن تاریخ دو چیز تغییر کرده است.

نخست اینکه رئیس جمهوری جدید آمریکا، باراک اوباما نسبت به سیاست شهرک‌سازی حساسیت بیشتری نشان می‌دهد؛ و دوم اینکه فلسطینی‌ها نسبت به نتانیاهو بی‌اعتماد هستند.

مانور گمراه‌کننده؟

فلسطینی‌ها تردید دارند که رئیس دولتی که از ائتلاف راستگرایان اسرائیلی تشکیل شده است، زمانی بخواهد ده‌ها هزار شهرک‌نشین را جا به جا کند تا فضایی برای یک دولت مستقل فلسطینی فراهم سازد.

نتانیاهو برای تشکیل یک دولت فلسطینی آنقدر شرط و شروط گذارده است که در نگاه بسیاری فلسطینی‌ها قضیه را بی‌اهمیت کرده است. برخی از خود می‌پرسند که گشودن گذرگاه‌ها به سمت کرانه‌ی غربی کمتر در خدمت یک صلح و سازش تاریخی، و بیشتر مانوری است که توجه اوباما را از شهرک‌سازی منحرف کند.

خلیل شاهین، مفسر روزنامه‌ی عربی "الایام" می‌‌نویسد: «نتانیاهو نسبت به اهود اولمرت، بهبودهای واقعی و جدی بیشتری را به کرانه‌ی غربی عرضه می‌کند. یگانه توضیحی که می‌توان در این زمینه داد، این است که نتانیاهو بیشتر به دنبال یک صلح اقتصادی است تا صلح‌سیاسی».

در شرایط کنونی به نظر می‌آید که رهبری فلسطینی باعلاقه نظاره‌گر تنش میان اسرائیل و آمریکاست. غصان خطیب، سخنگوی دولت موقت فلسطینی می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم پیش از آنکه شهرک‌سازی‌ها متوقف نشود، فلسطینی‌ها گفتگوهای خود با اسرائیل را از سر گیرند». وی می‌افزاید: «هر با که ما در جوار مسئله‌ی شهرک‌سازی‌ها، مسئله‌ی دیگری را خواستیم حل کنیم، متوجه شدیم که همه چیز در سایه‌ی مسئله‌ی شهرک‌سازی قرار می‌گیرد».

DK/FW