چند روز پیش رئیس پژوهشکده پسته گفته بود باغهای پسته ایران در استانهای پستهخیز به شدت درگیر آفت پشه پسیل شدهاند. معاون سازمان حفظ نباتات این خبر را تکذیب کرده و میگوید این آفت کاملا تحت کنترل قرار دارد.
تبلیغات
پستهکاران ایران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم میکنند؛ باغهای پسته را گاهی خشکسالی، گاهی سرمای شدید و گاهی آفتهایی تهدید میکنند که مقابله موثر با آنها به سادگی ممکن نیست.
حشره پسیل پسته یکی از آفتهایی است که شناسایی آن در ایران به سالهای میانی قرن میلادی گذشته بازمیگردد و شیوع آن در برخی سالها از کنترل خارج میشود.
امانالله جوانشاه، رئیس پژوهشکده پسته سوم تیرماه، حشره پسیل را آفت درجه یک باغهای پسته ایران خواند و به خبرگزاری ایسنا گفت: «در حال حاضر این آفت در استانهای پستهکار کشور طغیان کرده است و برای مبارزه با این آفت تا پایان سال علاوه بر ارائه روشهای بیولوژیکی، ضوابط و دستورالعملی برای مبارزه شیمیایی با این آفت را ارائه خواهیم کرد.»
چهار روز بعد یحیی ابطالی معاون فنی سازمان حفظ نباتات این سخنان را تکذیب کرده و به همین خبرگزاری میگوید این آفت "به هیچ وجه در هیچ یک از مناطق کشور" طغیان نکرده و کاملا تحت کنترل قرار دارد.
او افزود در بازدید از استانهای تولیدکننده پسته مانند کرمان، سمنان و قم مشخص شده که هر جا باغداران به توصیههای فنی این سازمان توجه و عمل کردهاند مشکلی وجود ندارد و آفت طغیان نکرده است.
داستان صادرات پسته ایرانی؛ لبی خندان، دلی پردرد
پسته خندان ایرانی مدتهاست که قافیه را به پستههای کالیفرنیایی در بازارهای جهانی باخته است. پستههای ایرانی بهرغم کیفیت بالاتر مشتریان کمتری دارند. روایت پستههای ایرانی با لبخندی خشکیده در بازارهای جهانی.
عکس: Mehr
ایران ۴۰ درصد از بازار کل پسته دنیا را در اختیار دارد. بنا بر آمار، سال گذشته ۲۳۰ هزار تن پسته در ایران به ارزش ۵ هزار میلیارد تومان تولیده شده است. پس از نفت و محصولات نفتی، صادرات پسته یکی از مهمترین منابع درآمد اقتصاد ایران به شمار میرود، اما پسته ایرانی به رغم کیفیت بالا به شدت از بازارهای جهانی عقب مانده است و هر سال بخش بیشتری از بازار را به رقیبانش واگذار میکند.
عکس: Mehr
برای تقویت و ارتقای موقعیت پسته ایرانی طی مراسمی در روز دوشنبه (۱۶ اسفند/ ۶ مارس) پسته وارد بورس کالا در ایران شد. حامد سلطانینژاد، مدیر عامل مدیر بورس کالا هدف از این اقدام را کمکی به "ارتقای برند پسته ایرانی" دانسته و گفت: «این حرکت با توجه به انتشار اطلاعات قیمت ها و حجم معاملات به صورت برخط و از طریق اینترنت در سطح کشور و دنیا، امکان حضور مستقیم خریداران بینالمللی را فراهم خواهد کرد.»
عکس: Isna
سال ۱۳۹۴ برای صادرکنندگان پسته ایرانی سال خوبی نبود. میزان صادرات در آن سال به نسبت سال پیش از آن ۳۰ درصد کاهش داشت. حال با ورود پسته به بورس کالا امید میرود که قیمت این محصول در بازاری "شفاف و رقابتی، مطابق با استانداردهای بینالمللی" تعیین شود تا به این ترتیب جهشی در صادرات این محصول و تقویت حضور آن در بازارهای جهانی ایجاد شود.
عکس: Mehr
استان کرمان یکی از مراکز اصلی کاشت پسته در ایران است. این استان حدود ۳۰۰ هزار هکتار باغ پسته دارد که سالانه ۱۴۵ هزار تن پسته تولید میکنند. اما خشکسالیهای متداوم سالهای گذشته و کاهش منابع آب زیرِزمینی موجب شده تا باغهای پسته در این استان یکی پس از دیگری دچار سرنوشتی اسفناک شوند.
عکس: Irna
با تضعیف حضور پسته ایرانی در بازارهای جهانی، پستههای کالیفرنیا توانستهاند بازار را در دست بگیرند. آمریکا اینک به بزرگترین صادرکننده پسته به اروپا تبدیل شده است. در بازار چین نیز که به گفته رئیسانجمن پسته ایران "بزرگترین بازار پسته جهان" به شمار میرود، آمریکاییها توانستهاند در سالهای گذشته با عرضه محصول بهتر، ایران را به عقب برانند.
عکس: Mehr
خشکسالی، عدم رعایت استانداردهای بینالمللی، بیتوجهی به کیفیت و بهرهوری پایین در روش باغداری سنتی مشکلات اصلی صادرات پسته ایران هستند. عدم حمایت دولت و تحریمها نیز نقش پررنگی در کاهش صادرات پسته داشتهاند.
عکس: irna
به گفته رئیسانجمن پسته ایران صادرکنندگان ایرانی برخلاف شرکتهای آمریکایی توانایی صادرات بیش از ۱۰ هزار تن پسته را ندارند، در حالی که آمریکاییها به راحتی قادر به صادرات رقمهای بالا هستند.
عکس: MEHR
شرایط مناسب جوی در سال گذشته میلادی موجب شد تا حجم تولید پسته در آمریکا افزایش یافته و این کشور قیمت پسته خود را برای عرضه در بازارهای جهانی از ۱۱ دلار و ۵۰ سنت به ۹ دلار کاهش داد. کاهش قیمت برگ برنده دیگری بود که آمریکا با آن توانست دل مشتریان بازار اروپا و چین را بدست آورد. با این حال به گفته کارشناسان حجم بالای تولید پسته کالیفرنیایی به دلیل شرایط اکولوژیکی بوده و پایدار نخواهد بود.
عکس: Mehr
به گفته رضا نظری، عضو هیئت رئیسه انجمن پسته به دلیل بالا بودن فاصله دمای روز و شب در ایران طعم پسته ایرانی بسیار خوشمزهتر از نوع پسته کالیفرنیایی و "همیشگی" است. اما همین کیفیت برتر هم نتوانسته ناجی پسته ایرانی باشد و برای نمونه محمولههای ۸۰ تا ۹۰ هزار تنی پسته ایرانی بر خلاف گذشته به آلمان ارسال نمیشوند.
عکس: Mehr
تولید پسته در آمریکا به صورت مکانیزه انجام میشود. این روش سبب شده تا تولید پسته در هر هکتار در آمریکا سه برابر محصول تولیدی ایران در هر هکتار باشد. باغداری سنتی در ایران با بهرهوری پایین و همچنین استفاده بیرویه از سموم خطری مضاعف برای صادرات پسته ایرانی است.
عکس: Shabestan.ir
رئیساتاق بازرگانی کرمان پیشتر درصد بالای استفاده از سموم شیمیایی در باغهای پسته ایران را نگرانکننده دانسته و گفته بود، سموم بیکیفیت وارداتی از چین چالشهای جدیدی را در بازار پسته ایران ایجاد کردهاند. در اتحادیه اروپا قوانین سختگیرانهای برای واردات محصولات کشاورزی وجود دارد و سموم شیمیایی یکی از خطوط قرمز واردات به شمار میروند.
عکس: ISNA
داستان مشکلات صادرات پسته اما به این جا ختم نمیشود. عدم تنوع در بستهبندی و عدم تنوع در سایزبندی بستهها هم درد دیگری بر دردهای پسته ایرانی اضافه کرده است. طراحی غیرجذاب و عدم درج اطلاعات تغذیهای کافی روی بستهها و در مجموع ضعف فاحش بستهبندی پسته ایرانی در مقایسه با رقبا به ویژه پستههای آمریکایی موجب شده تا این محصول در بازارهای جهانی به ویژه اروپا شانس چندانی برای عرضه نداشته باشد.
عکس: Mehr
آن روزهایی که کرمان "پایتخت پسته جهان" لقب داشت، گذشته و این عنوان مدتی است که دیگر در اختیار ایالت کالیفرنیا قرار دارد. بحران خشکسالی و اتمام ذخیرهآبهای زیرزمینی دیگر لبخندی بر لب پستههای باغهای جنوب ایران نگذاشته است.
عکس: MEHR
عکس 131 | 13
معاون سازمان حفظ نباتات به ایسنا گفت: «اگر باغداران به توصیههای مطرح شده عمل کنند و به عنوان مثال سمپاشی را در بازههای زمانی خنکتر با حجم محلول بالا انجام دهند، از آبی برای سمپاشی استفاده کنند که املاح بالایی نداشته باشد و در صورت داشتن املاح بالا از اصلاحکنندهها و تصفیهکنندههای آب استفاده کنند قطعا این آفت قابل کنترل است و در کشور طغیان نخواهد کرد.»
رئیس پژوهشکده پسته، مقاوم شدن آفت پسیل به سمهای شیمیایی را یکی از علتهای طغیان آن عنوان کرده و میگوید از آنجا که از این حشره در سال چند نسل تولید میشود به سادگی در برابر سمهای شیمیایی مقاوم میشوند.
به گفتهی جوانشاه کارآیی سمهای شیمیایی برای مقابله موثر با آفت پسیل ۳ تا ۵ سال بیشتر نیست و به همین دلیل از سال سوم به بعد مبارزه با این آفت با دشواری همراه است و هر سال شاهد وارد شدن "خسارات نسبتا شدید" به باغاعهای پسته هستیم.
آلودگی پسته و از دست رفتن بازار صادرات
از حدود یک دهه پیش تولید و صادرات پسته رو به کاهش گذاشته و ایران هر سال بخشی از بازارهای جهانی را، از جمله به دلیل سمپاشیهای بیرویه و آلودگی محصولات از دست میدهد.
محمد حسن شمسفرد، رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار هفتم فروردین ۹۵ به خبرگزاری ایلنا گفت، سال گذشته برای صادرکنندگان پسته سال خوبی نبود و میزان صادرات نسبت به سال قبل ۳۰ درصد کاهش داشت.
محسن جلالپور، از صادرکنندگان شاخص و رئیس پیشین انجمن پسته ایران نیز چندی پیش گفته بود که صادرات پسته ایران به اروپا از ۹۰ هزار تن در سال به کمتر از ده هزار تن رسیده است.
سال پیش نوید ارجمند، مدیر بخش علمی و روابط بینالملل انجمن پسته ایران "استفاده بیرویه سم در باغهای پسته" را یکی از معضلات صادرکنندگان این محصول خوانده و گفته بود اتحادیه اروپا در این مورد قوانین سختگیرانهای دارد و اگر این بازار از دست برود پسته آمریکا در زمان کوتاهی بازار ایران در اروپا را تصاحب میکند.
در این میان این بازار تقریبا به طور کامل از دست رفته و بازار چین نیز پس از چند بار که پسته ایران را به دلیل کیفیت نازل بازگرداندند در حال از دست رفتن است.
رئیس پژوهشکده پسته میگوید مشکل باقیمانده سم در محصولات کشاورزی تنها مخصوص پسته نیست و در هر محصولی که اصول علمی و مقررات درباره سمپاشی رعایت نشود این معضل وجود خواهد داشت.
در روزهای پایانی خرداد ماه در یکی از بخشهای خبری صدا و سیما جمهوری اسلامی از بازگرداندن هنداونههای صادراتی ایران به عمان گزارش شد که ظاهرا علت آن آلودگی بوده است.
وزارت جهاد سازندگی در واکنش به این خبر، ناسالم بودن محصولات کشاورزی ایران را تکذیب کرده و اعلام کرد که ممکن است صادرکنندگان برای این هندوانهها گواهی بهداشتی و سلامت دریافت نکرده باشند و این مسئله بررسی خواهد شد.
آخرین روزهای برداشت پسته در خراسان
سميه مهريزی ثانی به بجستان در خراسان رضوی رفته و از آخرین روزهای برداشت پسته عکاسی کرده است. عکسهای برداشت پسته در روستای فخرآباد بجستان را در این مجموعه از دریچه دوربین او میبینید.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
بجستان در فاصله ۲۷۸ کیلومتری مشهد قرار دارد.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
رمضان رویینتن، مدیرکل دفتر میوههای سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه میزان تولید پسته در سال ۱۳۹۴ با توجه به آخرین برآوردها ۲۵۰ هزار تن است، گفته است: «میانگین قیمت هر کیلوگرم پسته صادراتی ایران در بازارهای جهانی ۲/ ۹ دلار است و گاهی این محصول حتی تا ۵/ ۱۱ دلار نیز به فروش میرسد.»
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
به گفته مدیرکل دفتر میوههای سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی، در سال ۱۳۹۴ حدود ۵۴ هزار تن پسته به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار به بازارهای جهانی صادر شده است.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
به گفته مدیرکل دفتر میوههای سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی، محصول پسته امسال ایران به ۷۰ کشور به صورت مستقیم صادر شده و در برخی کشورها مانند هنگ کنگ این محصول مجددا به دیگر نقاط جهان میرود.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
در مجموع حدود ۱۷۰ کشور جهان از پسته ایران استفاده میکنند.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
در گزارش گمرگ ايران نیز آمده است: «صادرات پسته در مهر ماه سال ۱۳۹۴ افزایش دو برابری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته، به طوری که این محصول در مهر ماه سال جاری نخستین کالای عمده صادراتی ایران بوده است.»
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
محمدرضا ارزانی ممقانی، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار ايران هم در رابطه با تولید پسته در ایران گفته است: «با تولید بالای باغهای سراسر کشور بار دیگر ایران در صدر تولیدکنندگان پسته جهان قرار گرفته است.»
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
آخرین روزهای برداشت پسته در بجستان
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار ايران در رابطه با كاهش قيمت پسته در بازار ايران هم گفته است: «اين کاهش قیمت به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی و کاهش سطح درآمد عمومی است که قدرت مردم نسبت به خرید این محصول را کاهش داده است.»
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
ایران در سالهای اخیر به دلیل تحریمها از فروش پسته به بازارهای جهانی بازمانده بود.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
سميه مهريزی ثانی، عکاس این مجموعه برای دویچهوله نوشته است: «آخرين روزهای برداشت پسته در روستاهای كويری خراسان رضوی طی میشود و كشاورزان با روزی ۱۲ ساعت كار به جمعآوری این محصول میپردازند.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
آخرین روزهای برداشت پسته در خراسان رضوی
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
كارگران برداشت پسته به صورت روزمزد کار میکنند.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
زنان بيشترين كارگران برداشت پسته را تشکیل میدهند.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
كارگران زن به علت دقت بالاتر و ظرافت كاری معمولا در بخش چيدن خوشههای پسته و همچنين دستچين کردن آنها به كار گرفته میشوند و كارهای سنگينتر كه به نيروی بدنی بیشتری احتياج دارد در برداشت پسته در این روستا به مردان واگذار میشود.
عکس: Somayeh Mehrizi Sani
دختران جوان به علت تابش شديد نور خورشيد و مدتزمان طولانی برداشت پسته و قرار گرفتن در معرض خورشيد، صورتهای خود را به طور كامل با روسری و شال میپوشانند.