ظریف: برای تداوم برنامه هسته‌ای شرایطی "بهتر از قبل" داریم
۱۳۹۶ مهر ۲۳, یکشنبه
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز شنبه (۲۲ مهر/ ۱۴ اکتبر) در گفت‌وگو با شبکه دوم تلویزیون دولتی ایران به تصمیم اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، درباره برجام واکنش نشان داد.
ترامپ جمعه گذشته راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران را اعلام کرد و ضمن تأیید نکردن پایبندی ایران به توافق هسته‌ای، راه را برای افزودن سپاه پاسداران به فهرست تحریم‌های ایالات متحده گشود. سپس وزارت خزانه‌داری آمریکا سپاه را به فهرست تحریم‌های خود افزود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
وزیر خارجه ایران در اظهارات خود با اشاره به "بی‌اعتمادی" جمهوری اسلامی به آمریکا، از جمله برجام را سندی "محکم" خواند که "بر اساس بی‌اعتمادی تدوین شده است، نه اعتماد". به گفته ظریف با استناد به شعارهای انتخاباتی ترامپ، «آنها بر این نکته تاکید کردند که برجام را پاره می‌کنیم و یا با یک چرخش قلم برجام از بین می‌رود. ولی شما می‌بینید که در ۹ ماه گذشته اتفاقی نیفتاده است و این نشان‌دهنده استحکام برجام است».
نامه‌ای دیگر درباره "نقض" برجام
ظریف با اشاره به اینکه "آمریکا در هیچ شأنیتی نیست که بخواهد پایبندی ایران را تایید کند"، گفت که ایران از تابستان سال گذشته (۱۳۹۵) تا دو هفته پیش مجموعا ۹ نامه در مورد "کوتاهی یا تأخیر" آمریکا در اجرای تعهدات خود در برابر برجام به فدریکا موگرینی، هماهنگ‌کننده مذاکرات هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی، نوشته است.
وزیر خارجه ایران افزود که "ظرف فردا و پس فردا" هم نامه‌ای خواهد نوشت که در آن «به موارد نقض ماده ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام اشاره خواهد شد و این نامه به ثبت کمیسیون مشترک برجام نیز خواهد رسید و این نامه‌ها نشان می‌دهد که برخلاف ادعاهای دیروز ترامپ، این ایران بوده است که تاکنون موارد متعددی از کوتاهی آمریکایی‌ها در اجرای تعهداتشان را ثبت کرده است».
بر اساس متن منتشرشده توسط وزارت خارجه ایران، در مواد ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام از جمله بر عدم "تاثیرگذاری خصمانه و مستقیم" بر عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران، اجرای توافق در "فضایی سازنده" و خودداری آمریکا از "تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست ۲" و "اعمال تحریم‌های جدید هسته‌ای" تأکید شده است.
رئیس جمهوری آمریکا به‌رغم تأکید بر نقض "روح برجام" از سوی جمهوری اسلامی، تا پیش از سخنرانی اخیرش دو بار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید کرده بود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز همواره پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده است. اتحادیه اروپا هم، به‌رغم ادعای ظریف در مورد نقض برجام از سوی آمریکا، تاکنون از پایبندی "همه طرف‌ها" به برجام سخن گفته است.
ترامپ ایران را متهم می‌کند که با "حمایت از تروریسم"، "بی‌ثبات کردن منطقه" و توسعه برنامه موشک‌های بالستیک خود، "روح" برجام را نقض کرده است. او به دیباچه "برنامه جامع اقدام مشترک" توجه می‌دهد که در آن توافق هسته‌ای به عنوان گامی در مسیر "صلح و امنیت" منطقه توصیف شده است.
رئیس جمهوری آمریکا جمهوری اسلامی را متهم می‌کند که به جای گام برداشتن در این مسیر، با حمایت از حزب‌الله لبنان و سازمان تندروی فلسطینی حماس و نیز مداخله در کشورهای جنگزده‌ی سوریه و یمن، منطقه را بی‌ثبات می‌کند.
وزیر خارجه ایران اما در مقابل، با انتقاد از سیاست‌های آمریکا در منطقه و حمله تلویحی به عربستان سعودی گفته است: «متحدان او در منطقه دیکتاتورهای معروف منطقه هستند. ترامپ روز بعد از انتخابات باشکوه ریاست جمهوری در ایران به منطقه آمد و با یک تعداد حکام خودکامه که توسط ملت‌شان انتخاب نشدند و ملت آنها هیچ‌وقت رنگ صندوق آرا را ندیده است، رقص شمشیر انجام داد».
خروج از برجام، یکی از گزینه‌ها
ظریف همچنین ضمن تأکید بر متعهد بودن آمریکا به برداشتن تحریم‌ها علیه ایران گفت، در غیر این صورت «ایران انتخاب‌های خود را دارد که یکی از این انتخاب‌ها خروج از برجام است». او افزود که ایران "شرایطی" را فراهم کرده که در صورت تصمیم به خروج از برجام، می‌تواند "بهتر از قبل و پیشرفته‌تر از آن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای" خود را ادامه می‌دهد.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز روز شنبه به هنگام دریافت اعتبارنامه سفیر جدید سوئیس در تهران، گفت: «معتقدیم ضربه به برجام، ضربه به امنیت و ثبات منطقه و جهان است و امیدواریم اتحادیه اروپا جلو حرکت‌های ناصحیح که مخل صلح و همکاری‌های بین‌المللی است، بایستد».
روحانی به "شرایط بسیار حساس و مهمی" اشاره کرد که به گفته او «فقط برای ایران و ۱ + ۵ نیست، بلکه آثار آن برای کل منطقه و جهان است، چرا که برجام آرامش بیشتری را در جهان و منطقه ایجاد کرد». او مجددا تأکید کرد که ایران آغازگر نقض توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی نخواهد بود.
فراخواندن کنگره آمریکا به حفظ برجام
هم‌زمان وزیر خارجه فرانسه نیز ابراز امیدواری کرد که کنگره آمریکا زمینه‌ساز خروج آمریکا از برجام نشود. ژان ایو لو دریان روز سه‌شنبه در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه از جمله گفت: «قویا امیدواریم که کنگره که اینک مسئولیت لغو احتمالی [برجام را] دارد، این توافق را به خطر نیندازد». وزیر خارجه فرانسه با توجه به مذاکرات با کره شمالی گفت که فسخ توافق هسته‌ای با ایران "سابقه‌ای خطرناک" بر جای خواهد گذاشت.
لو دریان ضمن "محکم و منسجم" خواندن برجام افزود: «توافق وین توافق خوبی برای ماست که با محدود کردن گسترش تسلیحات هسته‌ای، از دستیابی ایران به سلاح‌های اتمی جلوگیری می‌کند».
وزیر خارجه فرانسه در عین حال امکان دور جدیدی از مذاکرات مقدماتی برای دوران پس از ۲۰۲۵ را نیز منتفی ندانست.
بر اساس توافق هسته‌ای جمهوری اسلامی با قدرت‌های جهانی، محدودیت غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران تا سال ۲۰۲۵ میلادی اعتبار دارد. ترامپ در نظر دارد با اعمال فشار بر ایران و دیگر شرکای برجام، دست‌کم مذاکراتی جدید را راه بیندازد که بتواند از طریق آن، محدودیت غنی‌سازی در ایران را تمدید و برنامه موشکی جمهوری اسلامی را محدود کند.
پس از اعلام راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا نیز در بیانیه‌ای مشترک، به‌رغم حمایت کامل از حفظ توافق هسته‌ای، نگرانی خود را از برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران اعلام کرده بودند.
در این میان رئیس جمهوری فرانسه شامگاه جمعه گذشته در گفت‌وگویی تلفنی با همتای ایرانی خود حسن روحانی، از سفر وزیر خارجه کشورش به تهران در هفته‌های آینده خبر داده بود.