ظریف: نگارش متن توافق هسته‌ای چهارشنبه آغاز می‌شود
KG۱۳۹۴ اردیبهشت ۸, سه‌شنبه
وزیر امور خارجه ایران از قرار آغاز نگارش متن توافق اتمی از چهارشنبه ۲۹ آوریل خبر داد. رئيس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز خواستار همکاری کامل ایران با این نهاد و از جمله بازدید بازرسان آژانس از مجتمع نظامی پارچین شد.
عکس: MEHR
تبلیغات
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، گفته که با توجه به حضور وزیران و مدیران سیاسی در روزهای نخست اجلاس بازنگری ان‌پی‌‌تی (پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی) و در دیدار با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در نیویورک، قرار شده که نگارش متن توافق هسته‌ای از روز چهارشنبه (۲۹ آوریل / ۹ اردیبهشت) آغاز شود و این کار هفته آینده نیز ادامه یابد تا متن نهایی تهیه شود.
وزیر امور خارجه ایران گفته است که هیئت اتحادیه اروپا روز چهارشنبه وارد نیویورک می‌شود. وی افزوده که ایران و کشورهای ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه باضافه آلمان) تمام وقت کار فشرده بر روی متن را ادامه خواهند داد و در هفته‌های آینده نیز این کار را در اروپا دنبال خواهند کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد جواد ظریف در پاسخ به پرسشی درباره تعهدات بین‌المللی آمریکا در برابر توافق هسته‌ای با ایران گفته است که وزیر امور خارجه آمریکا تکرار کرده که آمریکا در صورت توافق اتمی با ایران "بخش مربوط به خود را اجرا خواهد کرد". ظریف افزوده است: «البته مقررات داخلی دارند که مسئولیت خود آن‌هاست که پی‌گیری کنند.»
ظریف پیش از این نیز گفته بود که "هیچ کشوری نمی‌تواند به بهانه مسائل داخلی خود از انجام تعهداتش طفره برود". این امکان که دولت آمریکا نتواند به تعهداتی که در توافق اتمی با ایران می‌کند عمل کند از مدت‌ها پیش مطرح است و بحث در این باره، با تصویب طرح لزوم بررسی توافق اتمی با ایران در کمیته سنای آمریکا در هفته گذشته (۱۴ آوریل) تشدید شده است.
به گزارش مهر، محمد جواد ظریف همچنین اولویت جمهوری اسلامی را "خلع سلاح هسته‌ای" خوانده و در عین حال برنامه هسته‌ای اسرائيل را موجب نگرانی و "بزرگترین تهدید برای منطقه و جهان" دانسته است.
ادامه انتقاد در ایران به توافق اتمی
به موازات پیشرفت روند دستیابی به توافق اتمی میان ایران و گروه ۱+۵ برخی نیروهای نظامی تندرو در داخل ایران طی سخنرانی‌های خود به مخالفت با این توافق ادامه داده‌اند. در کنار محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین که کشورهای ۱+۵ را "نماد استکبار" دانسته، امیر فرزاد اسماعیلی، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا، نیز روز سه‌شنبه (۸ اردیبهشت/ ۲۸ آوریل) گفته است: «هیچگاه هیچ سازشی با امریکا حاصل نخواهد شد چون مقاصد و منافع ما با آنها متفاوت است.»
اسماعیلی در جمع طلاب و روحانیان در تهران گفته که "امروزه دشمنان ما هم داخلی هستند و هم خارجی". او سپس افزوده که هدف دشمنان جدایی دین از سیاست و تضعیف ولایت فقیه و روحانیت است.
یوکیا آمانو، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمیعکس: Reuters/H. P. Bader
ابراز خوش‌بینی و نگرانی آژانس بین‌المللی اتمی
در این میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده که با وجود پیشرفت‌هایی که در راه رسیدن به توافق هسته‌ای بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی میان ایران و گروه ۱+۵ دیده می‌شود، اما این نهاد هنوز انتظار دارد که ایران در مورد مسائلی که مطرح است همکاری کامل از خود نشان دهد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نقشی کلیدی در توافق اتمی میان ایران و گروه ۱+۵ ایفا می‌کند.
یوکیا آمانو، رئيس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مصاحبه با فرستنده تلویزیونی "سی‌بی‌اس" نسبت به پیشرفت مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۵ ابراز خوش‌بینی کرد، اما در عین حال گفت که ایران نتوانسته نگرانی‌های آژانس را در مورد ابعاد نظامی برنامه اتمی‌اش رفع کند.
آمانو گفت در حالی‌که دو طرف مذاکره در ماه اوت ۲۰۱۳ توافق کردند که برخی عرصه‌ها نیاز به روشنگری دارد، "از آن موقع تا کنون پیشرفت نسبتا محدود بوده است".
آمانو ابراز امیدواری کرد که همراه با توافق هسته‌ای که متن آن هم‌اکنون در دست تهیه است "بتوان به روشنگری شتاب بخشید".
آمانو گفت: «یکی از مشکلات یا دلیل آن‌که ما نمی‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که همه چیز در خدمت اهداف صلح‌جویانه است، این است که ما وسیله‌ای برای رسیدگی در دست نداریم. اجرای پروتکل الحاقی برای افزایش اعتماد نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران الزامی است.»
پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این نهاد اجازه می‌دهد از تمامی مراکزی که بخواهد بازدید کند. دولت ایران این پروتکل را در سال ۱۳۸۲ امضا کرد، اما اجرایی شدن آن منوط به تصویب در مجلس شورای اسلامی ایران است.
آمانو گفت امیدوار است که ایران تا حد امکان شفافیت از خود نشان دهد تا آژانس بتواند به کار خود ادامه دهد. او افزود که آژانس پس از انجام توافق اتمی بین ۴ تا ۱۰ بازرس را مامور کار در ایران خواهد کرد.
تصویری ماهواره‌ای از مجتمع نظامی پارچین واقع در جنوب تهرانعکس: DigitalGlobe/ISIS via dapd
گره بازدید از پارچین
رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین به مجتمع نظامی پارچین به عنوان یکی از موارد مشکل برای آژانس در گفت‌وگو با ایران اشاره کرد و گفت: «ما درخواست بازدید از پارچین را کرده‌ایم، چون پارچین بخشی از بعد نظامی احتمالی است.»
آمانو افزود که آژانس از ایران درخواست بازرسی از پارچین را کرده، اما تضمینی در این مورد دریافت نکرده است. او گفت که مشاهدات ماهواره‌ای نشانگر فعالیت‌هایی بوده که آژانس نگران است توانایی رسیدگی این نهاد را به طور منفی تحت تاثیر قرار دهد و از این رو آژانس مایل است از این مجتمع نظامی بازدید کند.
اجازه بازدید از پارچین همواره از موضوع‌های محوری مذاکرات اتمی با ایران بوده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش ۱۹ فوریه (۳۰ بهمن) خود نیز آورده بود که ایران اطلاعات لازم درباره مجتمع نظامی پارچین را ارائه نکرده است.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز دوشنبه گفت که در صورت تصویب مجلس ایران، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌توانند از برخی مراکز غیرهسته‌ای ایران در چارچوب و شرایط مشخص بازدید کنند. صالحی افزود که بازدید این بازرسان از هر مرکز یا تاسیسات غیر هسته‌ای که بخواهند ممکن نیست و درباره هر بازدیدی باید گفت‌وگو صورت گیرد.
صالحی گفت که بر اساس پروتکل الحاقی، بازرسان آژانس می‌توانند از مناطق اطراف مراکز غیر هسته‌ای نمونه‌برداری کنند.
برنامه هسته‌ای ایران به روایت تصویر
نمایندگان ایران و ۱+۵ دوم آوریل ۲۰۱۵ بر سر چارچوب برنامه‌ای به توفق رسیدند که در صورت نهایی شدن به مناقشه اتمی ۱۲ ساله ایران و غرب پایان می‌بخشد. ابعاد برنامه هسته‌ای ایران چیست و چه مراکزی برای پیشبرد آن احداث شده‌اند؟
عکس: Keyhan
توافق اتمی لوزان
دوم آوریل ۲۰۱۵ و دو روز پس از ضرب‌الاجل تعیین‌شده، سرانجام بیانیه مشترک مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و نمایندگان گروه موسوم به ۱+۵ (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) در لوزان سوئیس منتشر شد. این بیانیه چارچوب توافق نهایی است که قرار است تا پایان ژوئن ۲۰۱۵ تنظیم شود و در صورت تحقق به ۱۲ سال مناقشه هسته‌ای ایران با غرب پایان می‌دهد. ابعاد برنامه هسته‌ای ایران چیست؟
عکس: Getty Images/AFP/F. Coffrini
برنامه اتمی ایران پیش از انقلاب
محمدرضا شاه پهلوی در مراسم افتتاح کرسی انرژی اتمی در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲. وی هم‌زمان با تاسیس سازمان انرژی اتمی، قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را در دی ماه ۱۳۵۳ (نوامبر ۱۹۷۴) منعقد کرد. قرار بود نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران توسط شرکت "کرافت‌وِرک اونیون" آلمان (Kraftwerk Union AG) ساخته شود.
عکس: Keyhan
برنامه اتمی ایران پیش از انقلاب
محمدرضا شاه پهلوی در مراسم افتتاح کرسی انرژی اتمی در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲. وی هم‌زمان با تاسیس سازمان انرژی اتمی، قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را در دی ماه ۱۳۵۳ (نوامبر ۱۹۷۴) منعقد کرد. قرار بود نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران توسط شرکت "کرافت‌وِرک اونیون" آلمان (Kraftwerk Union AG) ساخته شود.
عکس: Keyhan
برنامه اتمی ایران
دانشمندان اتمی زن ایران. بریده‌ای از جراید ایران در دهه ۵۰ خورشیدی. از راست به چپ خانم‌ها دکتر مرآت، رقیه باقرزاده اکبری، دکتر مهین‌دخت رحمانی، ثریه سمیعی، ماهرو اکبرنیا، فرزانه محمدی، دکتر افسر سیار و دکتر زهره عابدین‌زاده
عکس: Creative Commons
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تا زمان انقلاب ۵۷
دکتر اکبر اعتماد، متولد ۱۳۱۰ در شیراز و فارغ‌التحصیل دانشگاه لوزان سوئیس. وی در سال ۱۳۴۷ به سمت اولین رئیس موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی منصوب شد و در سال ۱۳۵۳ ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را به دست گرفت. اعتماد به خواست شاه حکم معاونت نخست‌وزیری را برای "تأمین انرژی" دریافت کرد و در این زمینه شخصا به شاه گزارش می‌داد.
عکس: PressTV
نیروگاه اتمی بوشهر
عکس قدیمی از نیروگاه نیم‌ساخته‌ی بوشهر (متعلق به حدود سال ۱۹۷۷). قرارداد ایران با شرکت آلمانی کرافت‌ورک اونیون برای احداث دو واحد نیروگاه اتمی بود. در سال ۱۳۵۷ در حالی که حدود ۷۵ درصد از واحد اول و ۶۰ درصد واحد دوم نیروگاه ساخته شده بودند، با تغییر نظام سیاسی ایران ساخت هر دو واحد متوقف ماند.
عکس: Creative Commons
نیروگاه اتمی بوشهر
نمایی از نیروگاه اتمی بوشهر
عکس: Fars
نیروگاه اتمی بوشهر
مدل نیروگاه اتمی بوشهر در غرفه ایران در اکسپوی شانگهای
عکس: Creative Commons/Bernd.Brincken
برنامه پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم در ایران
بسیاری از کشورهایی که به لحاظ فنی قادر به تولید سوخت نیروگاه‌های اتمی هستند به دلیل با صرفه‌تر بودن ترجیح می‌دهند آن را از خارج تهیه کنند. این کشورها نیازی مشخص و برنامه‌هایی شفاف مبتنی بر محاسبات اقتصادی دقیق و مرسوم دارند که هدف آن در نظر گرفتن منافع ملی است. صرف ده‌ها میلیارد دلار برای تولید داخلی سوخت یک نیروگاه که با ۵۰ میلیون دلار قابل خریداری است نمی‌تواند گامی در جهت رشد و شکوفایی باشد.
تأسیسات نظامی پارچین
یکی از مراکز مهمی که با فعالیت‌های هسته‌ای ایران مرتبط است پایگاه نظامی پارچین واقع در جنوب شرقی تهران است. این مرکز یک پادگان نظامی و در اختیار سپاه پاسداران جمهوری اسلامی است، اما آژانس احتمال می‌دهد که ایران در این مکان دست به آزمایش انفجار هسته‌ای زده باشد.
عکس: DigitalGlobe/ISIS via dapd
تأسیسات نظامی پارچین
در نیمه نخست سال ۲۰۱۲ آژانس بین‌المللی از انجام عملیات گسترده خاکبرداری و پاکسازی احتمالی در پارچین خبر داد که مستند به تحلیل عکس‌های هوایی بود. اما ایران دیگر اجازه بازدید از پارچین را به بازرسان آژانس نداد.
تأسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم
تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز. ایران در بهمن ۱۳۸۵ رسما خبر راه‌اندازی دو آبشار ۱۶۴ تایی در تاسیسات زیرزمینی نطنز را اعلام کرد. در سال‌های بعد تعداد سانتریفوژهای این مرکز به چند هزار افزایش داده شد. راه‌اندازی و نگهداری تاسیسات این بخش، به دلیل ویژگی دستگاه‌ها و پیچیدگی ساخت آنها یکی از پرهزینه‌ترین قسمت‌های چرخه‌ی سوخت هسته‌ای است. ده‌ها میلیارد دلار هزینه برنامه غنی‌سازی شده است.
عکس: Fars
تأسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم
در فروردین سال ۱۳۸۶ محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور ایران برای نخستین‌بار از نصب و راه‌اندازی سه هزار دستگاه سانتریفوژ در نطنز خبر داد. رسانه‌های ایران نوشتند که این دستگاه‌ها از نوع نسل جدید سانتریفوژهاست که توسط خود ایران ساخته شده‌اند. در آخرین گزارش‌های رسانه‌ها، تعداد سانتریفوژ نصب شده در نظنز تا ۶ هزار نیز قید شده است.
عکس: AP
تأسیسات هسته‌ای
تاسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم نطنز در نزدیکی شهر نطنز در شمال اصفهان قرار دارد. زمان آغاز ساخت تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز روشن نیست. اما بخش اصلی این تاسیسات که محل استقرار سانتریفوژهاست، در زیرزمینی به عمق ۳۰ متر قرار دارد.
عکس: picture-alliance/ dpa
تأسیسات هسته‌ای
مرکز کنترل تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز
عکس: REUTERS
تأسیسات اتمی
میله‌های سوختی
عکس: picture-alliance/dpa
تأسیسات اتمی
در سال ۲۰۱۱ و پس از گذشت ۱۵ سال پیمانکار روسی اعلام کرد که واحد اول نیروگاه بوشهر به مرحله راه‌اندازی آزمایشی رسیده است. مدت زمان ساخت یک نیروگاه مشابه بوشهر در کشورهای پیشرفته صنعتی حداکثر ۷ سال و در کشورهای مشابه ایران حداکثر ۸ سال طول می‌کشد.
عکس: AP
تأسیسات فردو
خبر احداث تأسیسات زیرزمینی غنی‌سازی فردو در اطراف قم در بحبوحه مناقشه هسته‌ای ایران و غرب (۲۰۰۹) منتشر شد. غرب خواستار برچیدن این تأسیسات و جمهوری اسلامی خواستار ادامه فعالیت آن بود. بر اساس بیانیه مشترک لوزان، فردو به مرکز تحقیقات هسته‌ای و فیزیک پیشرفته تبدیل می‌شود و هزار سانتریفوژ در آن فعال خواهند بود؛ اما غنی‌سازی اورانیوم در این تأسیسات متوقف شده و ماده شکاف‌پذیری نیز در آن تولید نمی‌شود.
عکس: picture-alliance/dpa
مذاکرات اتمی میان ایران و غرب
مذاکرات اتمی میان نمایندگان ایران و کشورهای شش‌گانه‌ی آمریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه، چین به انضمام آلمان به سرپرستی کاترین اشتون، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا در استانبول، آوریل ۲۰۱۲. پیش از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، سعید جلیلی (تصویر) سرپرستی تیم مذاکره‌کننده ایران را بر عهده داشت.
عکس: Reuters
تأسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک
پروژه‌های آب سنگین در چارچوب قرارداد منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای قرار می‌گیرد و باید زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشند.
عکس: aeoi.org.ir
تأسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک
آنچه سبب حساسیت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به رآکتورهای آب سنگین شده، تولید پلوتونیوم به عنوان محصول فرعی است. از این پلوتونیوم می‌توان مستقیم و بدون نیاز به غنی‌سازی اورانیوم، سلاح‌های اتمی ساخت. بر اساس توافق اتمی لوزان، رآکتور تحقیقاتی اراک آب سنگین باقی می‌ماند اما با بازطراحی روزآمد می‌شود و از میزان پلوتونیوم تولیدی آن نیز کاسته می‌شود.
عکس: aeoi.org.ir
تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان
"تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان" (Uranium Conversion Facility – UCF) مرکزی برای تبدیل کیک زرد به گاز هگزا فلوراید است. این گاز سپس در سانتریفوژها تزریق می‌شود تا اورانیوم قابل استفاده آن افزایش یابد. فکر ایجاد تاسیسات اصفهان به پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران باز میگردد که به عنوان گزینهای برای تکمیل چرخه سوخت نیروگاه اتمی بوشهر پیشنهاد شد.
عکس: aeoi.org.ir
"کیک زرد"
یکی از وظایف مهم تاسیسات UCF اصفهان تولید "گاز هگزا فلوراید اورانیوم" (UF6) است. برای تولید این گاز ابتدا كیك زرد (سنگ اورانیوم پودر شده با درجه خلوص بیشتر) را در اسید نیتریك حل می‌كنند. بر اثر این عمل، ماده‌ای به نام نیترات اورانیوم تولید می‌شود. پس از یک رشته فعل و انفعالات گاز هگزا فلوراید اورانیوم تولید می‌شود. این همان گازی است كه برای غنی‌سازی در دستگاه‌های سانتریفوژ تزریق می‌شود.
عکس: aeoi.org.ir
رآکتور تحقیقاتی تهران
رآکتور تـحقیقاتی آب سبک تهران یکی از انـواع راکـتورهای چند منظوره و در نوع خود از کارآترین انواع راکتورهای دنیا در زمینه علمی و صنعتی است. این رآکتور با ظرفیت ۵ مگاوات در سال ۱۹۶۷ توسط آمریکا در مرکز تحقیقات اتمی تهران وابسته به دانشگاه تهران ساخته شد. آمریکا برای مدت ۲۰ سال سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران را تامین کرد.
عکس: aeoi.org.ir
رآکتور اتمی تهران
در سال ۲۰۱۰ ایران اعلام کرد سوخت رآکتور تهران در حال اتمام است و از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار تامین سوخت ۲۰ درصد برای این رآکتور شد. اما این درخواست با دیگر مسائل مناقشه‌ی اتمی ایران پیوند خورد و موضوع آن‌طور که ایران مایل بود، حل‌وفصل نشد.
