عراقچی گزارشهای رسانهها درباره احتمال دستیابی قریبالوقوع ایران و آمریکا به یک توافق هستهای جدید و نهایی شدن آن در دور بعدی مذاکرات را رد کرد. دونالد ترامپ قبلا از "نزدیک بودن" توافق هستهای با ایران خبر داده بود.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران میگوید در نقطهٔ توافق قریبالوقوع با آمریکا نیستیم عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA/IMAGO
تبلیغات
عباس عراقچی شامگاه پنجشنبه ۸ خرداد (۲۹ مه) در پستی در پلتفرم اکس (توییتر سابق) درباره احتمال قریبالوقوع بودن توافق مذاکرات هستهای ایران و آمریکا نوشت: «رسانهها همچنان در حال گمانهزنی دربارهٔ توافقی قریبالوقوع میان ایران و آمریکا هستند اما مطمئن نیستم که واقعا در چنین نقطهای قرار داشته باشیم».
وزیر خارجه ایران ادامه میدهد ایران نسبت به یک راهحل دیپلماتیک که منافع همه طرفها را تامین کند، صادق است اما رسیدن به آن مستلزم توافقی است که بهطور کامل تمامی تحریمها را لغو کرده و حقوق هستهای ایران از جمله غنیسازی را به رسمیت بشناسد.
واکنش عراقچی به گزارش شبکه خبری "سیانان" بوده است که به نقل از "منابع آگاه"، از احتمال "نهایی شدن" توافق کلی میان ایران و آمریکا در دور بعدی مذاکرات خبر داده بود.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا هم یک روز پیش از گزارش سیانان اعلام کرده بود واشنگتن به یافتن راهحلی برای توافق هستهای با ایران "بسیار نزدیک" شده است.
"منابع آگاه" ضمن تایید خوشبینی ترامپ، به شبکه سیانان گفتند که دو طرف به توافقی کلی نزدیک شدهاند که احتمالاً در دیدار بعدی آنها نهایی میشود.
عراقچی اما در پست خود تاکید کرده است که "مسیر توافق از میز مذاکره میگذرد، نه از طریق رسانهها" و ایران در موضوع غنیسازی هیچگونه انعطافی نشان نخواهد داد.
غنیسازی چالش اصلی مذاکرات تهران و واشنگتن
غنیسازی اورانیوم چالش اصلی مذاکرات تهران و واشنگتن است اما طرفین به دنبال یافتن یک راهحل نیز هستند.
به گفته منابع سیانان، یکی از این راهحلها سرمایهگذاری احتمالی آمریکا در برنامه انرژی هستهای ایران و ایجاد یک کنسرسیوم مشترک برای تولید اورانیوم غنیشده جهت تامین نیروگاههای ایران است که انتظار میرود عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز در آن سهیم باشند و آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر فعالیت آن نظارت کند.
همزمان با انتشار این گزارش در رسانههای آمریکایی مقامهای ایرانی اما از پیشنهاد ایجاد این کنسرسیوم ابراز بیاطلاعی کردند.
جمهوری اسلامی غنیسازی اورانیوم در خاک ایران را "اصل بنیادین" خود دانسته و عنوان میکند که تحت هیچ شرایطی حاضر به عقبنشینی از این امر نیست.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران در مصاحبهای با تلویزیون عمان گفت: «ما به هیچ وجه زیر بار اینکه بگویند شما باید غنیسازی را جمع کنید، نخواهیم رفت.»
مذاکرات هستهای آمریکا و ایران با میانجیگری عمان ادامه دارد و تاکنون پنج دور از این مذاکرات برگزار شده است. دور ششم مذاکرات نیز به احتمال زیاد در خاورمیانه برگزار خواهد شد.
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.