عراقچی: در وین دنبال مذاکره فرسایشی و زمانبر نیستیم
۱۴۰۰ فروردین ۲۶, پنجشنبه
رئیس هیئت مذاکرهکننده ایران پیش از آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام گفت اگر مذاکرات سازنده پیش نرود متوقف میشود. این دور از مذاکرات پس از حدود دو ساعت خاتمه یافت و قرار شده گروههای کارشناسی به کار خود ادامه دهند.
تبلیغات
ادامه دور جدید نشست کمیسیون مشترک برجام عصر پنجشنبه، ۲۶ فروردین با یک روز تاخیر در وین آغاز شد. انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ریاست این نشست را بر عهده دارد.
معاون سیاسی وزیر خارجه جمهوری اسلامی و رئیس هیئت ایرانی پیش از آغاز مذاکرات به خبرنگاران گفت ایران به هیچ وجه دنبال مذاکره برای مذاکره و مذاکرات فرسایشی و زمانبر نیست.
عباس عراقچی میگوید این مسئله به روشنی در جلسه با نمایندگان کشورهای موسوم به ۱+۴ (روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) گفته خواهد شد. او افزود اگر مذاکرات "به سمت سازندهای که انتظار داریم پیش برود طبیعتا ادامه می یابد وگرنه متوقف خواهد شد".
عراقچی و هیئت همراهش که شامل نمایندگانی از وزارت نفت، بانک مرکزی و سازمان انرژی اتمی هم میشود دو روز پیش وارد وین شدند.
او میگوید در دو روز گذشت رایزنیهای فشرده ای با هیئتهای مختلف انجام شده و امروز کار به شکل رسمیتر ادامه مییابد و کارگروهها هم تشکیل جلسه میدهند.
دور تازه نشست کمیسیون مشترک ۱۳ فروردین به صورت مجازی برگزار شد و هفته گذشته طی سه روز در وین به صورت حضوری ادامه یافت.
رفع تحریمهای آمریکا و بازگشت ایران به تعهدات برجامی از مسائل محوری رایزنیهای وین هستند. جمعه گذشته پس از ارائه گزارش دو کارگروهی که بررسی این مسائل را بر عهده دارند قرار شد اعضای هیئتها برای مشورت به پایتختهای خود بروند و گفتوگوها این هفته ادامه یابد.
مخالفت خامنهای با "کش دادن" مذاکرات
رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته در یک مراسم مجازی گفت سیاست ایران در مورد برجام و تحریمها مشخص است و نظر مسئولان این بوده که برای اعمال این سایستها مذاکره شود.
به گزارش خبرگزاری فارس علی خامنهای گفت: «ما بحثی در این زمینه نداریم ولی باید مراقبت شود که مذاکره فرسایشی نباشد و طوری نباشد که طرفها مذاکره را کش دهند، چون این برای کشور ضرر دارد.»
یکی از ویژگیهای این دور از نشست کمیسیون مشترک شرکت غیرمستقیم یک هیئت آمریکایی در آن است. این اتفاق از اردیبهشت ۹۷ که آمریکا از توافق هستهای خارج شد نیفتاده بود.
مذاکره غیرمستقیم با آمریکا و تکذیب وزارت خارجه
وزارت خارجه جمهوری اسلامی ادعا میکند در هیچ یک از نشستهای کمیسیون مشترک یا نشستهای کارشناسی مرتبط، نمایندهای از آمریکا "مشارکت نداشته" و هیچگونه "مذاکره مستقیم یا غیرمستقیمی با آمریکا" در دستور کار هیئت مذاکرهکننده ایران قرار ندارد.
این ادعا احتمالا مصرف داخلی دارد زیرا اگر درست بود دلیلی نداشت هیئت آمریکایی در وین و در هتلی بسیار نزدیک به محل برگزاری نشست حضور داشته باشد.
جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید صبح امروز گفته است مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا برای احیای برجام در وین ادامه خواهد داشت. او گفت این روندی طولانی خواهد بود اما واشنگتن آن را یک نشانه مثبت ارزیابی میکند.
خامنهای و پیشنهادهای "تحقیرآمیز" آمریکا
ظاهرا روال کار به این شکل است که کشور اروپایی نقش اصلی در رد و بدل کردن پیشنهادها میان ایران و آمریکا را بر عهده دارند. خامنهای در اظهارات روز گذشتهاس این مسئله را به نوعی تائید کرد.
رهبر جمهوری اسلامی میگوید کشورهای اروپایی "در مقام تصمیمگیری خودشان هیچ استقلالی ندارند" و آمریکا هم پیشنهادهایی میکند که "غالبا متکبرانه و تحقیرآمیز است که حتی قابل نگاه کردن هم نیست".
به عبارت دیگر اگر ادعای وزارت خارجه در مورد در دستور کار نبودن مذاکره غیرمستقیم درست باشد، هیئت ایرانی با چه کسی میتواند در مورد برداشته شدن یا تعلیق تحریمهای آمریکا مذاکره کند؟
نشست روز پنجشنبه که از ساعت سه بعداز ظهر به وقت ایران آغاز شده بود پس از حدود دو ساعت خاتمه یافت و قرار شد گروههای کارشناسی به فعالیت خود ادامه دهند.
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.