حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان، روز سه شنبه (۲ فوریه) برای سفری سه روزه عازم عربستان سعودی شد. سخنگوی حامد کرزی گفت که مذاکره با طالبان، محور اصلی مذاکرات او با پادشاه عربستان سعودی خواهد بود. رییس جمهوری افغانستان خود در اولین کنفرانس مطبوعاتی پس از کنفرانس لندن گفته بود: «به عربستان سعودی، به یک سفر عمره میرویم و به مذاکرات دو جانبه میرویم. تمام مسایل بین افغانستان و سعودی صحبت میشود. از مساعدتهای‌شان برای بازسازی افغانستان تشکر میشود، از مساعدتهای جدیدی که اینها کردند».

حامد کرزی بارها به تاثیر پادشاه عربستان سعودی بر انجام مذاکرات صلح اشاره کرده و از عربستان خواسته است در تحقق مذاکرات صلح به افغانستان یاری رساند. عربستان سعودی به خاطر وجههای که در جهان اسلام و نفوذی که بر طالبان دارد، میتواند در کشاندن این ستیزه‌جویان به پشت میز مذاکره موثر باشد.

هرچند در جمع کشورهای منطقه، پاکستان میتواند بیشترین تاثیرگذاری را بر طالبان داشته باشد، اما علایق مذهبی میان طالبان و عربستان سعودی و وجههای که این کشور از نظر اسلامی در جهان دارد، دلیل سفر کرزی به این کشور بوده است.

عربستان سعودی در کنار پاکستان و امارات متحدهی عربی، سه کشوری بودند که در گذشته دولت طالبان را به رسمیت شناختند. کارشناسان افغانستان حتا بر این نظرند که کمکهای عربستان سعودی در به قدرت رسیدن طالبان و حفظ این قدرت بسیار موثر بودند.

عربستان سعودی البته میتواند بر طالبان تاثیر گذارد، اما مشکل اساسی، ارتباط طالبان با القاعده است. عربستان سعودی، با القاعده و اسامه بن لادن، رهبر فراری آن سر دوستی ندارد. این در حالی است که القاعده و همپیمان آن (طالبان) نیز با نظام و سیاستهای عربستان سعودی مخالف‌اند و همین نکته به باور تحلیلگران میتواند از نقش تاثیرگذار پادشاه عربستان سعودی در مذاکرات صلح بکاهد.

پاکستان از پیشگامی برای تحقق صلح با طالبان می‌گوید

در راستای مصالحه با طالبان، پاکستان نیز علاقمندی نشان داده و مقامهای این کشور اعلام کرده‌اند که مذاکره دولت افغانستان با طالبان باید از سوی پاکستان برنامه ریزی شود. به باور تحلیلگران همانگونه که در گذشته پاکستان در مجهز کردن طالبان نقشی اساسی داشته، این کشور می‌تواند در حل مشکل طالبان نیز موثر باشد. به تعبیر عمر شریفی، کارشناس مسایل منطقه اگر عربستان دروازهی گفت‌و‌گو با طالبان شود، پاکستان میتواند کلید آن باشد.

اما اظهارات مقامهای پاکستانی همواره در افغانستان با شک و تردید مواجه میشود، زیرا آنها می‌دانند که پاکستان، طالبان را وسیلهای برای اعمال سیاستهای خود در افغانستان و جلوگیری از شکلگیری یک حکومت مقتدر در این کشور میبیند.

عمر شریفی در این مورد میگوید: "امروز سروصدای خروج از افغانستان مطرح است، و بعضی کسان در داخل پاکستان مخصوصا در داخل ارتش پاکستان به این فکر افتاده‌اند که خروج قوای غرب از افغانستان، مطمئنا یک اغتشاش بسیار بزرگی را به وجود خواهد آورد، یک بحران را ایجاد میکند؛ و این بحران مطمئنا تاثیر زیادی بر پاکستان خواهد داشت".

به باور شریفی، شکننده بودن اوضاع در پاکستان، فشاری که طالبان پاکستان بر این کشور وارد میکند و نیز این نکته که دیگر کشورهای منطقه ممکن است تاثیر بیشتری در افغانستان داشته باشند، پاکستان را واداشته در مذاکره با طالبان، پیشدستی کند و از نفوذ کشورهای رقیب در افغانستان بکاهد.

AJ/BM