عفو‌بین‌الملل: به جنگ حکومت ایران علیه زنان اعتراض کنید
۱۴۰۳ اردیبهشت ۱۹, چهارشنبه
سازمان عفو بین‌الملل در تازه‌ترین بیانیه خود "جنگ علیه زنان" در جمهوری اسلامی برای تحمیل حجاب اجباری را محکوم کرده است و می‌گوید باید پیگیرانه از مقام‌های حکومت ایران خواست به سرکوب زنان پایان دهند.
عفو بین‌الملل سرکوب زنان ایران برای تحمیل حجاب اجباری را محکوم کردعکس: Vahid Salemi/AP Photo/picture alliance
تبلیغات
عفو بین‌الملل در نامه‌ای خطاب به غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی که در قالب "اقدام فوری" منتشر شده، موارد متعدد سرکوب وحشیانه علیه زنان و دختران را برشمرده و آنرا "جنگ مقام‌های ایران علیه زنان" برای تحمیل پوشش اجباری خوانده است.
اشاره بیانیه که روز سه‌شنبه هفتم مه (۱۸ اردیبهشت) منتشر شده به آغاز "طرح نور" و براه افتادن گشت‌نیروهای امنیتی در اماکن عمومی شهرهای ایران، برای وادار کردن زنان به پذیرش حجاب اجباری است.
عفو بین‌الملل می‌گوید اقدامات سرکوبگرانه حکومت از ماه گذشته در فضاهای عمومی تشدید شده است و به هر وسیله‌ای از جمله "ضرب و شتم، خشونت جنسی، شوک الکتریکی، دستگیری و بازداشت خودسرانه و انواع آزار و اذیت" می‌خواهد حق زنان برای پوشش اختیاری را لگدمال کند.
مقامات جمهوری اسلامی از روز شنبه ۲۵ فروردین برخورد خشن با شهروندان بر سر حجاب اجباری را دوباره آغاز کردند و نام این برنامه را "طرح نور" گذاشتند.
عفو بین‌الملل می‌گوید زنان و دختران در ایران پس از اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ با "تجاوز مجدد به حقوق بشر خود مواجه هستند". بیانیه با مروری بر وقایع هفته‌های اخیر نسبت به "افزایش محسوس گشت‌های امنیتی پیاده، موتورسیکلت، خودرو و وانت پلیس در ملاء عام" ابراز نگرانی کرده و روش‌های حکومت ایران برای تحمیل حجاب اجباری، از طریق "نظارت بر مو، بدن و لباس زنان" را محکوم کرده است.
این بیانیه به ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند ارجاع می‌دهد که در آنها نیروهای امنیتی زنان و دختران را "مورد آزار و اذیت فیزیکی قرار می‌دهند، آنها را در ملاء عام بازداشت و روی زمین کشیده و به داخل خودروهای پلیس می‌اندازند". عفو بین‌الملل این صحنه‌ها را "شبیه آدم ربایی" توصیف کرده و می‌گوید: «این فیلم‌ها زنان و دختران مضطربی را نشان می‌دهد که به آنها حمله می‌شود و آنها جیغ می‌زنند.»
به موازات این خشونت مصادره خودروها و جریمه‌های سنگینی که برای زنان تعیین می‌شود نیز از مواردی است که عفو بین‌الملل به آن اشاره کرده است.
روزشمار سرکوب
بیانیه به صراحت می‌گوید این سرکوب پس از سخنان علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در ۱۵ فروردین سال جاری تشدید شد که حجاب را "هم به لحاظ شرعی و هم به لحاظ قانونی" اجباری دانست. او مخالفت زنان با پوشش اجباری را "برنامه بیگانگان" نامید که باید با آن مقابله شود. خامنه‌ای دو سال پیش در اوج اعتراضات سراسری نیز سیاستی مشابه در پیش گرفت.
عفو بین‌الملل روندی را که پس از سخنان خامنه‌ای در سرکوب زنان شروع شد، ثبت کرده است. به دنبال فرمان خامنه‌ای، عباسعلی محمدیان، فرمانده نیروی انتظامی تهران آغاز طرح نیروی انتظامی برای مقابله با "ناهنجاری اجتماعی" و "بی‌حجابی" را اعلام کرد. او تهدید کرد "افرادی که به هشدار‌های قبلی پلیس توجه نکردند"، از این پس "به صورت ویژه در سطح شهر مورد تذکر قرار می‌گیرند و نسبت به آنها اقدام قانونی انجام می‌شود."
حسن حسن‌زاده، فرمانده سپاه محمد رسول‌الله تهران بزرگ، دوم اردیبهشت از تشکیل گروه‌های جدیدی برای "پی‌گیری" حجاب اجباری خبر داد و نام این گروه‌ها را "سفیران مهر" اعلام کرد. او گفت که این افراد "آموزش دیده‌اند" تا رعایت حجاب اجباری را "به صورت جدی‌تر در میان اصناف، ادارات، بازار، معابر، بوستان‌ها، تفرجگاه‌ها و حمل و نقل عمومی تهران پی‌گیری" کنند.
هشتم اردیبهشت احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی در جمع شماری از روحانیون حوزه گفت: «بعضی از خاکریزها تعیین‌کننده است، چه حفظ آن و چه از دست دادن آن. اگر خاکریز حجاب و عفاف شکست بخورد، دیگر کسی در مقابل ظلم و ستم ایستادگی نخواهد کرد.»
فراجا با صدور بیانیه‌ای سرپیچی از حجاب اجباری را معادل اقدامات "باندهای جنایتکار سازمان یافته درگیر در فساد، فحشا، پورنوگرافی" قرار داد و تلاش کرد جرایم سازمان‌یافته را با حق انتخاب پوشش مرتبط کند.
از مقام‌ها مطالبه کنید
عفو بین‌الملل از همه خواسته است به مقام‌های جمهوری اسلامی، از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و نیز رئیس قوه قضاییه نامه بنویسند و به این سرکوب اعتراض کنند. بیانیه می‌گوید باید پیگیر خواست "آزادی بیان، مذهب و عقیده"، "لغو فوری کلیه مقررات و قوانین حجاب اجباری" و "انحلال همه نیروهای امنیتی" شد که وظیفه اجرای حجاب اجباری را بر عهده دارند.
بیانیه به مخاطبان می‌گوید در نامه به مقام‌های ایران خواستار "آزادی بدون قید و شرط هر کسی" شوند که به دلیل سرپیچی از حجاب اجباری در بازداشت است و "اطمینان حاصل کنند که هر یک از مقامات دخیل در نقض حقوق زنان برای تحمیل اجرای حجاب اجباری مورد بازخواست قرار می‌گیرند."
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سه‌شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بی‌سابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحول‌خواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه ده‌ها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشته‌شدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میان‌شان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده می‌شوند. ۱۰۹ نفر از بازداشت‌شدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشته‌شدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانه‌های وابسته به آنها برای بسیاری از کشته‌شدگان پرونده‌سازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل به‌کارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیده‌اند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوب‌ها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگان‌ها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه می‌شود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود می‌شود و تا زمانی که فرد بی‌حجاب، جریمه بی‌حجابی‌اش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهره‌بردن از سیستم بانکی کشور و… را از او می‌گیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفته‌های اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستوران‌ها و داروخانه‌هایی که به زنان بی‌حجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" می‌خوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف داده‌ایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان می‌گویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شده‌اند که اشتباه بوده و بعدا لغو شده‌اند». زمانی برده‌داری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنس‌گرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب می‌شد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانون‌گذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابان‌های شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علی‌نژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترک‌های سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علی‌رغم همه فشارها و سرکوب‌ها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه می‌گویند.
