عفو بین‌الملل: ایران باید فورا در قبال سرکوب‌ها پاسخگو شود
۱۴۰۱ آذر ۲, چهارشنبه
شورای حقوق بشر سازمان ملل در آستانه تشکیل نشستی اضطراری درباره قلع و قمع معترضان ایرانی است. عفو بین‌الملل از اعضای شورا خواسته سریعا یک مکانیسم تحقیق و پاسخگویی علیه عوامل کشتار و ارعاب ایجاد کنند.
عکس: Batard Patrick/ABACA/picture alliance
تبلیغات
پنجشنبه ۲۴ نوامبر، شورای حقوق بشر سازمان ملل اجلاسی ویژه درباره رویکرد نیروهای حکومتی جمهوری اسلامی در خیزش سراسری جاری برگزار می‌کند. این در حالی است که اعتراضات مردمی دهمین هفته را پشت سر می‌گذارد و آمار هولناکی از بازداشت، ربایش و شلیک به معترضان وجود دارد.
عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای با تاکید بر کشته شدن ده‌ها نفر از جمله حدود ۶۰ کودک، کشورهای عضو شورا را به ایجاد یک ساز و کار برای تحقیق درباره قتل‌ها، محاکمه‌ها و موارد متعدد نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی فراخوانده است.
این بیانیه می‌گوید نیروهای سرکوب جمهوری اسلامی آشکارا و به هر قیمت، برای کشتن یا معلول کردن تظاهرکنندگان کمر بسته‌اند. استفاده از سلاح جنگی در شهرهای کردنشین و دیگر اقلیت‌های قومی، شاهدی بر این مدعا عنوان شده است.
نیویورک تایمز اخیرا گزارش داد که صدها معترض در پی شلیک گلوله‌های ساچمه‌ای یا پلاستیکی از فاصله نزدیک، نابینا شده‌اند کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل پیش‌تر اوضاع ایران رابحرانی ارزیابی کرده بود.
عفو بین‌الملل از شورای حقوق بشر خواسته از فرصت جلسه ویژه به نفع مردم و برای حمایت از آنها استفاده کند: «باید مکانیسمی برای جمع آوری ادله و شواهد جنایات و مقابله با مصونیت از مجازات ایجاد شود. این پیام روشنی به جمهوری اسلامی خواهد بود که بداند جنایات آنها نادیده گرفته نمی‌شود.»
عفو بین‌الملل اسامی و مشخصات ۳۰۵ تن از جمله ۴۱ کودک را که در جریان اعتراضات مردمی کشته شده‌اند، مستند کرده است.
هرانا (خبرگزاری مجموعه فعالان حقوق بشر) در تازه‌ترین آمار جان باختن ۴۳۷ نفر را تا اول آذر ثبت کرده است که ۵۵ نیروی امنیتی را نیز شامل می‌شود.
بیانیه عفو بین‌الملل می‌گوید مصونیت از مجازات، جمهوری اسلامی و نیروهای سرکوب آن را جری‌تر کرده است. بیانیه از جمله به کیفرخواست‌های صادره علیه ۲۱ تن از معترضان و خطر اعدام آنها اشاره می‌کند.
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی تا کنون صدور حکم اعدام علیه شش نفر از بازداشت شدگان خیزش سراسری را رسما خبررسانی کرده است.
درنگ جایز نیست
عفو بین‌الملل تاکید می‌کند که مقامات جمهوری اسلامی، به منظور تضعیف حمایت بین‌المللی از این نشست ویژه و مانع تراشی علیه ایجاد یک مکانیسم ویژه تحقیق، دروغ‌می‌گویند و مدعی می‌شوند که رویکرد مسالمت‌آمیزی در قبال تجمعات دارند.
این نهاد یادآور می‌شود که وضعیت حقوق بشر در ایران مستلزم ایجاد راه‌حلی قوی است: «کشتارها ادامه دارند. نیروهای امنیتی دستکم ۶۰ نفر را در استان‌های بوشهر، آذربایجان شرقی، اصفهان، فارس، گیلان و هرمزگان به قتل رسانده‌اند. در کرمانشاه، خوزستان، کردستان و آذربایجان غربی، معترضان، عزاداران مراسم تشییع و حتی تماشاچیان به خاک و خون کشیده شده‌اند.»
بیانیه عفو بین‌الملل از جمله به جان باختن بهاءالدین ویسی در جوانرود، کاروان قادر شکری در پیرانشهر (هر دو ۱۶ ساله)، کیان پیرفلک ۱۰ ساله و آرتین رحمانی ۱۴ ساله، در ایذه، و دانیال پابندی ۱۷ ساله در سقز بر اثر تیراندازی اشاره می‌کند.
نشست ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در حالی تشکیل خواهد شد که شهرهای کردنشین زیر رگبار گلوله سپاه و نیروهای امنیتی قرار دارند و مردم از نظر دارو و رسیدگی‌های درمانی در مضیقه هستند. شبکه اینترنت به شدت ضعیف است تا صحنه‌ها و رویدادها از چشم و گوش دیگران پنهان بماند.
عفو بین‌الملل خاطرنشان کرده که این همان الگوی کشتار آبان ۹۸ است و نشان می‌دهد چگونه واکنش ناکافی جامعه جهانی، تداوم سرکوب و خونریزی در جمهوری اسلامی را هموار کرد.
انیس کالامار، دبیرکل عفو بین‌الملل می‌گوید: «اینک زمان آن است که دولت‌ها سهم خود را برای شکستن این چرخه خشونت ادا کنند.»
گزارش تصویری: شمارش معکوس؛ از اعتراض تا انقلاب در ایران
ضربات اعتراضات از سال ۱۳۹۶به این سو بر پیکر جمهوری اسلامی هر بار سنگین‌تر شده‌اند. اینبار معترضین شعار داد‌ه‌اند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب». نگاهی تصویری به اعتراضات سال‌های اخیر:
عکس: NNSRoj
دومینوی سرنگونی
دامنه اعتراضات از سال ۱۳۹۶به این سو گسترده‌تر و ضرباتش بر پیکر جمهوری اسلامی هر بار سنگین‌تر شده‌است. اینبار معترضین شعار داد‌ه‌اند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب».
عکس: NNSRoj
اعتراضات ۱۴۰۱
اعتراضات در پی کشته شدن مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد در روز ۲۶ شهریور در مقابل بیمارستان کسری در تهران شروع شد و به استان کردستان و بعد سراسر ایران گسترش یافت. اعتراضات با شعار "زن زندگی آزادی" همراه شد.
عکس: EPA-EFE
اعتراضات ۱۴۰۱
با اعتراضات خیابانی، اعتصاب در بازار، تعطیلی مدارس و اعتصاب در ۴۳ دانشگاه ایران، اعتراضات مردمی در ایران وارد هفته سوم شده است. حالا اعتراضات مردمی از "آتش زدن روسری" عبور کرده و دانشجویان شعار می‌دهند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب».
عکس: UGC
اعتراضات ۱۴۰۰
اعتراضات مردم در سال ۱۴۰۰ گرچه سراسری نبود، اما در سراسر کشور در رابطه با موضوعات مختلف صنفی، اجتماعی و سیاسی برگزار شد. در پی اعتراض مردم گنبد کاووس به تعرض جنسی به دو دختر، شماری از شهروندان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند و با اعزام نیروهای نظامی و انتظامی، فضای این شهر امنیتی شد.
عکس: Daniel Babajani
اعتراضات ۱۴۰۰
تعداد زیادی از کارگران بازنشسته ایران ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ با تجمع مقابل اداره‌های تأمین اجتماعی مراکز استان‌ها و چند شهر دیگر، خواستار رساندن مستمری‌ها به خط فقر و رفع تبعیض‌های موجود علیه آنان شدند. اعتراض سهامداران، داروسازان در همدان، رشت و اصفهان و اعتراض معلمان فارغ‌التحصیل دانش‌سراها از دیگر اعتراضات در این سال بودند.
عکس: Fararu
اعتراضات ۱۳۹۹
اعتراضات در سیستان و بلوچستان در واکنش به کشته شدن سوخت‌بران توسط سپاه پاسداران در شهرستان سراوان آغاز و با قطع و اختلال در شبکه موبایل، تلفن ثابت و اینترنت در بیشتر شهرهای استان همراه شد. این اعتراضات چندین کشته و زخمی برجای گذاشت.
عکس: IRNA
اعتراضات ۱۳۹۹
پلیس به معترضین به وضعیت بد آب اشامیدنی در غیزانیه از توابع اهواز گاز اشک آور و گلوله‌های ساچمه‌ای شلیک کرد. اعتراض دستفروشان تهران، کارگران معادن زغال سنگ کرمان، پرستاران اصفهان، مال باختگان در بازار سهام، کارگران هفت تپه، متقاضیان خرید خودرو و ده‌ها مورد دیگر نیز در این سال ادامه یافت.
عکس: Irankargar
اعتراضات ۱۳۹۸
یک هواپیمای مسافربری اوکراینی در ۱۸ دی مورد هدف شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و سقوط کرد. همه سرنشینان این پرواز جان باختند. مسئولان جمهوری اسلامی تا سه روز منکر شلیک به این هواپیما بودند و آن را "عملیات روانی آمریکا" اعلام کردند. این دروغ اما مانع اعتراضات خیابانی مردم نشد.
عکس: picture-alliance/dpa/NurPhoto/M. Nikoubaz
اعتراضات ۱۳۹۸
اعتراضات ۲۴ آبان در واکنش به افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین آغاز شد ولی سپس نظام جمهوری اسلامی ایران و رهبران روحانی آن را هدف گرفت. بر اساس گزارش نهادهای امنیتی ایران، ۲۹ استان و صدها شهر دستخوش ناآرامی‌های پس از افزایش قیمت بنزین بودند. هزاران کشته، زخمی و بازداشتی حاصل این اعتراضات بودند.
عکس: picture-alliance/dpa/ISNA/A. Mirzazadeh
اعتراضات ۱۳۹۷
روز دوشنبه ۴ تیر بخش بزرگی از بازاریان تهران در اعتراض به رکود حاکم بر بازار، نوسان بی‌سابقه نرخ ارز و کمبود مشتری ناشی از گران شدن قیمت‌ها دست از کار کشیدند. این اعتراضات برای افزایش قیمت طلا، رشد سریع قیمت سکه و کاهش شدید ارزش ریال در برابر دلار در تهران آغاز و به شهرهای دیگر نیز گسترش یافت.
عکس: IranHumanRightsMonitor
اعتراضات ۱۳۹۷
اعتراضات نسبت به تقسیم شهرستان کازرون از تابستان سال ۱۳۹۶ پس از مطرح‌شدن مسئله جدایی بخش‌هایی از شهرستان کازرون و تبدیل بخش‌های کوهمره و چنارشاهیجان به شهرستان جدیدی به نام کوهچنار آغاز شد.
عکس: Greatshiraz.ir
اعتراضات ۱۳۹۶
مجموعه‌ای از اعتراضات رهبری‌نشدهٔ مردمی و ضد دولتی در سراسر ایران از ۷ دی ۱۳۹۶ از مشهد و شهرهای بزرگ استان خراسان آغاز شد. فراخوان شرکت در این تظاهرات در آغاز "نه به گرانی" و اعتراض به سیاست‌های دولت حسن روحانی بود اما به سرعت کل نظام و بسیاری از شهرهای ایران را در بر گرفت.
عکس: Reuters
اعتراض ۱۳۹۶؛ آغاز "دیگه تمومه ماجرا"
شعارهای ساختارشکن نشان از "تنفر" از جمهوری اسلامی ایران در میان معترضان داشت. از دیگر ویژگی‌های مهم این اعتراضات این بود که برخلاف سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸، اصلاح‌طلبان پشت آن نبودند و معترضین شعار دادند: "اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، دیگه تمومه ماجرا".
