عفو بین‌الملل: سرکوب مردم بلوچ ناشی از ضعف جامعه جهانی است
۱۴۰۱ مهر ۱۴, پنجشنبه
عفو بین‌الملل با تایید کشته شدن دستکم ۸۲ شهروند معترض و عابر در سرکوب‌های خونین زاهدان هشتم مهر را مرگبارترین روز اعتراضات سه هفته گذشته خواند. مولانا عبدالحمید هرگونه دخالت "جیش العدل" در رویدادهای زاهدان را رد کرد.
عکس: UGC
تبلیغات
عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای با محکوم کردن سرکوب شهروندان بلوچ، خواستار ایجاد مکانیسمی در سازمان ملل برای تحقیقات مستقل پیرامون جنایات ارتکابی در ایران و پاسخگو کردن مقامات جمهوری اسلامی شد.
بیانیه این سازمان تاکید می‌کند که درجمعه خونین زاهدانو بگیر و ببندهای پس از آن، دستکم ۸۲ شهروند معترض یا عابر بیگناه جان باخته‌اند و حداقل سه کودک در بین قربانیان هستند. در بخشی از بیانیه امده است: «مقامات ج ا بارها و بارها بی‌اعتنایی کامل به قداست زندگی انسان‌ها را نشان دادهاند و برای حفظ قدرت از هیچ کاری چشم‌پوشی نمی‌کنند.»
انیس کالامار، دبیرکل عفو بین‌الملل گفته که خشونت بی‌رحمانه نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در خلاء رخ نمی‌دهد: «این نتیجه مصونیت نظام‌مند و واکنش ضعیف جامعه بین‌المللی است.»
خانم کالامار، تداوم حملات بی‌رحمانه دستگاه‌های جمهوری اسلامی به مردم بعد از اعتراضات آبان ۹۸ را "نفرت‌انگیز" خوانده و تنها راه شکستن مصونیت و معافیت از مجازات را اقدام‌های قاطع اعضای سازمان ملل برای پاسخگو کردن ایران دانسته است.
کمپین فعالان بلوچ نیز با تایید هویت ۸۸ تن از کشته شدگان از جراحت دستکم ۳۰۰ نفر در جریان تیراندازی‌ها خبر می‌دهد و آمار واقعی را بیش از این می‌داند.
وبسایت "حال‌وش" هم لیستی از اسامی ۹۱ کشته ارائه داده و تاکید کرده که با وجود قطع اینترنت و اختلال در ارتباطات، اطلاعات مندرج در آن از منابع مطلع جمع آوری و راست آزمایی شده‌اند. در این لیست که واجد سن همه افراد نیست، ۹ کودک زیر ۱۸ سال به چشم می‌خورد که یکی‌شان دو ساله معرفی شده است.
شاهدان مختلف یادآور شده‌اند که اکثر قربانیان از پشت و از ناحیه سر و گردن مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌اند؛ چیزی که معنای دفاعی و فرار دارد و نه حمله.
در این میان و هم‌زمان با دستگیری‌های گسترده در زاهدان، منابع بلوچ از ناپدید شدن اشکان پویان، پزشک متخصص اعصاب و ستون فقرات در زاهدان خبر می‌دهند. این پزشک در صفحه اینستاگرام خود از گلوله خوردن بچه ۱۳ ساله انتقاد کرده و شلیک به مردم از پشت سر را تایید کرده بود. او با همرسانی تصویر فشنگ خارج شده از بدن یک زخمی نوشته بود: « شما حروم لقمه ترین سفاک های تاریخین.»
شروع تیراندازی و درگیری
روز جمعه هشتم مهر ۱۴۰۱ و در خلال نماز جمعه اهل سنت، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به سوی شماری از نمازگزاران معترض زاهدانی آتش گشودند. این افراد در واکنش به خبر تجاوز فرمانده انتظامی منطقه به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ دست به تظاهرات زده بودند.
طبق شهادت شاهدان میدانی، در حالی که هنوز گروهی از جمله زنان و افراد مسن در مصلای زاهدان بودند، به حوالی مسجد با تیرهای جنگی شلیک کردند.
به خاک و خون کشیدن مردم و پرتاب گاز اشک آور، با آتش زدن کلانتری و پاسگاه‌ها همراه شد و نیروهای مسلح دوباره شمار دیگری را از پشت بام کلانتری هدف گرفتند.
شورای تامین استان سیستان و بلوچستاناما در بیانیه‌ای که روز بعد از حادثه منتشر کرد، مسئله را به گرو‌ه‌های تجزیه طلب منتسب کرد.
مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان با رد چنین اتهامی گفته است: «نه جیش العدل و نه هیچ گروه دیگری در واقعه نقش نداشت.»
در کانال تلگرامی مولوی آمده است: «از یک طرف تعدادی جوان به سمت یک کلانتری سنگ پرتاب کنند و از جانب دیگر از هر طرف به سمت مردم گلولۀ جنگی شلیک بشود، آن‌هم به طرف مردمی که غیرمسلح بودند. چنان‌که هیچ‌کدام از نظامیان مستقر در کلانتری کشته نشده‌اند.»
مولوی عبدالحمید کشتار بی‌رحمانه مردم را محکوم کرده و افزوده که شاید آنها بعد از دیدن خون‌های ریخته شده درگیریی‌هایی در برخی محله‌ها داشته‌‌اند اما در اتفاق اولیه مقابل کلانتری، هیچکس مسلح نبوده و به ماموران تیراندازی نکرده است.
او با ابراز تاسف از بی‌پاسخ ماندن مطالبات قبلی، خواهان عزم مسئولان برای بررسی حادثه شده تا حقی ضایع نشود. مولانا عبدالحمید پیش‌تر نیز ازشلیک مستقیم به سر و قلب نمازگزاران خبر داده بود.
گزارش تصویری: شمارش معکوس؛ از اعتراض تا انقلاب در ایران
ضربات اعتراضات از سال ۱۳۹۶به این سو بر پیکر جمهوری اسلامی هر بار سنگین‌تر شده‌اند. اینبار معترضین شعار دادهاند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب». نگاهی تصویری به اعتراضات سال‌های اخیر:
عکس: NNSRoj
دومینوی سرنگونی
دامنه اعتراضات از سال ۱۳۹۶به این سو گسترده‌تر و ضرباتش بر پیکر جمهوری اسلامی هر بار سنگین‌تر شده‌است. اینبار معترضین شعار دادهاند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب».
عکس: NNSRoj
اعتراضات ۱۴۰۱
اعتراضات در پی کشته شدن مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد در روز ۲۶ شهریور در مقابل بیمارستان کسری در تهران شروع شد و به استان کردستان و بعد سراسر ایران گسترش یافت. اعتراضات با شعار "زن زندگی آزادی" همراه شد.
عکس: EPA-EFE
اعتراضات ۱۴۰۱
با اعتراضات خیابانی، اعتصاب در بازار، تعطیلی مدارس و اعتصاب در ۴۳ دانشگاه ایران، اعتراضات مردمی در ایران وارد هفته سوم شده است. حالا اعتراضات مردمی از "آتش زدن روسری" عبور کرده و دانشجویان شعار می‌دهند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب».
عکس: UGC
اعتراضات ۱۴۰۰
اعتراضات مردم در سال ۱۴۰۰ گرچه سراسری نبود، اما در سراسر کشور در رابطه با موضوعات مختلف صنفی، اجتماعی و سیاسی برگزار شد. در پی اعتراض مردم گنبد کاووس به تعرض جنسی به دو دختر، شماری از شهروندان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند و با اعزام نیروهای نظامی و انتظامی، فضای این شهر امنیتی شد.
عکس: Daniel Babajani
اعتراضات ۱۴۰۰
تعداد زیادی از کارگران بازنشسته ایران ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ با تجمع مقابل اداره‌های تأمین اجتماعی مراکز استان‌ها و چند شهر دیگر، خواستار رساندن مستمری‌ها به خط فقر و رفع تبعیض‌های موجود علیه آنان شدند. اعتراض سهامداران، داروسازان در همدان، رشت و اصفهان و اعتراض معلمان فارغ‌التحصیل دانش‌سراها از دیگر اعتراضات در این سال بودند.
عکس: Fararu
اعتراضات ۱۳۹۹
اعتراضات در سیستان و بلوچستان در واکنش به کشته شدن سوخت‌بران توسط سپاه پاسداران در شهرستان سراوان آغاز و با قطع و اختلال در شبکه موبایل، تلفن ثابت و اینترنت در بیشتر شهرهای استان همراه شد. این اعتراضات چندین کشته و زخمی برجای گذاشت.
عکس: IRNA
اعتراضات ۱۳۹۹
پلیس به معترضین به وضعیت بد آب اشامیدنی در غیزانیه از توابع اهواز گاز اشک آور و گلوله‌های ساچمه‌ای شلیک کرد. اعتراض دستفروشان تهران، کارگران معادن زغال سنگ کرمان، پرستاران اصفهان، مال باختگان در بازار سهام، کارگران هفت تپه، متقاضیان خرید خودرو و ده‌ها مورد دیگر نیز در این سال ادامه یافت.
عکس: Irankargar
اعتراضات ۱۳۹۸
یک هواپیمای مسافربری اوکراینی در ۱۸ دی مورد هدف شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و سقوط کرد. همه سرنشینان این پرواز جان باختند. مسئولان جمهوری اسلامی تا سه روز منکر شلیک به این هواپیما بودند و آن را "عملیات روانی آمریکا" اعلام کردند. این دروغ اما مانع اعتراضات خیابانی مردم نشد.
عکس: picture-alliance/dpa/NurPhoto/M. Nikoubaz
اعتراضات ۱۳۹۸
اعتراضات ۲۴ آبان در واکنش به افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین آغاز شد ولی سپس نظام جمهوری اسلامی ایران و رهبران روحانی آن را هدف گرفت. بر اساس گزارش نهادهای امنیتی ایران، ۲۹ استان و صدها شهر دستخوش ناآرامی‌های پس از افزایش قیمت بنزین بودند. هزاران کشته، زخمی و بازداشتی حاصل این اعتراضات بودند.
عکس: picture-alliance/dpa/ISNA/A. Mirzazadeh
اعتراضات ۱۳۹۷
روز دوشنبه ۴ تیر بخش بزرگی از بازاریان تهران در اعتراض به رکود حاکم بر بازار، نوسان بی‌سابقه نرخ ارز و کمبود مشتری ناشی از گران شدن قیمت‌ها دست از کار کشیدند. این اعتراضات برای افزایش قیمت طلا، رشد سریع قیمت سکه و کاهش شدید ارزش ریال در برابر دلار در تهران آغاز و به شهرهای دیگر نیز گسترش یافت.
عکس: IranHumanRightsMonitor
اعتراضات ۱۳۹۷
اعتراضات نسبت به تقسیم شهرستان کازرون از تابستان سال ۱۳۹۶ پس از مطرح‌شدن مسئله جدایی بخش‌هایی از شهرستان کازرون و تبدیل بخش‌های کوهمره و چنارشاهیجان به شهرستان جدیدی به نام کوهچنار آغاز شد.
عکس: Greatshiraz.ir
اعتراضات ۱۳۹۶
مجموعه‌ای از اعتراضات رهبری‌نشدهٔ مردمی و ضد دولتی در سراسر ایران از ۷ دی ۱۳۹۶ از مشهد و شهرهای بزرگ استان خراسان آغاز شد. فراخوان شرکت در این تظاهرات در آغاز "نه به گرانی" و اعتراض به سیاست‌های دولت حسن روحانی بود اما به سرعت کل نظام و بسیاری از شهرهای ایران را در بر گرفت.
عکس: Reuters
اعتراض ۱۳۹۶؛ آغاز "دیگه تمومه ماجرا"
شعارهای ساختارشکن نشان از "تنفر" از جمهوری اسلامی ایران در میان معترضان داشت. از دیگر ویژگی‌های مهم این اعتراضات این بود که برخلاف سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸، اصلاح‌طلبان پشت آن نبودند و معترضین شعار دادند: "اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، دیگه تمومه ماجرا".
