عفو بینالملل: ۱۶ کشور به شبهنظامیان شیعه عراق سلاح میدهند
۱۳۹۵ دی ۱۶, پنجشنبه
سازمان عفو بینالملل در گزارشی اعلام کرده که ۱۶ کشور جهان به شبهنظامیان شیعه عراق اسلحه میدهند. ایران، آمریکا، روسیه و کشورهای اروپایی جزو این کشورها هستند. این شبهنظامیان عمدتا متهم به جنایت جنگی هستند.
تبلیغات
گروههای شبهنظامی طرفدار دولت در عراق که متهم به جنایت جنگی هستند، از سوی ۱۶ کشور جهان حمایت تسلیحاتی میشوند. سازمان عفو بینالملل در گزارشی که روز پنجشنبه ۵ ژانویه (۱۶ دی) منتشر کرده از میان این ۱۶ کشور از آمریکا، روسیه، ایران و برخی کشورهای اروپایی نام برده است.
گروههای شبهنظامی عمدتا شیعه در عراق در سال ۲۰۱۴ به منظور حمایت از دولت مرکزی این کشور در مبارزه با داعش شکل گرفتند اما به گفته عفو بینالملل این گروهها مرتکب جنایت جنگی شدهاند.
گروههای سنی عرب هدف این شبهنظامیان شیعه بودهاند و این شیعیان بدون هیچ گونه مجازاتی اقداماتی مانند اعدامهای فراقانونی، شکنجه، ناپدید شدن قهری و سایر جرائم را علیه سنیها مرتکب شدهاند.
پاتریک ویلکن، پژوهشگر گروه کنترل تسلیحات عفو بینالملل گفته است: «حامیان تسلیحاتی بینالمللی شامل آمریکا، کشورهای اروپایی، روسیه و ایران باید بیدار شوند و واقعیت را ببینند که این ریسک بزرگ وجود دارد که سلاحهایی که به عراق صادر میکنند به دست گروههای شبهنظامی بیفتد که سابقه طولانی در نقض حقوق بشر دارند.»
سازمان عفو بینالملل برای تهیه این گزارش عکسها و ویدیوهایی را که از ماه ژوئن ۲۰۱۴ جمعآوریشدهاند تحلیل کرده و متوجه شده که سلاحهای مورد استفاده شبهنظامیان همه ساختهشده در ۱۶ کشور است.
تانکها، اسلحههای بزرگ و تفنگهای تکتیرانداز در میان بیش از ۱۰۰ مدل سلاح توسط این گروهها مورد استفاده قرار میگیرند. این سلاحها یا توسط نهادهای دولتی عراق تهیه میشوند یا از سوی مقامات دولتی مجوز برای آنها صادر میشود.
اعضای گروههای شبهنظامی همچنین سلاح را از بازار خصوصی یا از طریق خرید آنلاین تهیه میکنند.
عفو بینالملل ایران را به عنوان یکی از اصلیترین حامیان تسلیحاتی شبهنظامیان معرفی کرده است؛ شبه نظامیانی که متهم به نقض جدی حقوق بشر هستند.
علیرغم آنکه گروههای شبهنظامی از سال گذشته به طور رسمی بخشی از ارتش عراق شدهاند اما وزارت دفاع این کشور به پرسشهای عفو بینالملل درباره جزئیات مکانیسم مسئولیتپذیری دولت در قبال این گروهها پاسخ نداده است.
پژوهشگر گروه کنترل تسلیحات عفو بینالملل گفته است: «مقامات عراقی به جای آنکه از این گروههای شبه نظامی در مبارزه با داعش قهرمان بسازند و در نتیجه آنها را جسورتر کنند، باید چشمشان را بر روی سوءرفتارهای سیستماتیک این گروهها که نتیجهای جز افزایش تنشهای قومی ندارد، باز کنند.»
عفو بینالملل همچنین از کشورهایی که به عراق اسلحه میدهند خواسته است تا اقداماتی را در داخل کشور عراق انجام دهند تا مطمئن شوند که این سلاحها به دست شبهنظامیانی نیفتد که استفادههای مجرمانه از آنها میکنند.
گزارش تصویری از عملیات آزاد سازی موصل
نبرد بر سر آزاد سازی موصل ادامه دارد. روستاها و مناطق پیرامونی این شهر یکی پس از دیگری به دست نیروهای ارتش عراق و پیشمرگهها میافتد.
عکس: Reuters/A. Rasheed
آغاز عملیات
حیدر عبادی اعلام کرد که ارتش عراق عملیات بازپسگیری شهر موصل از "دولت اسلامی" (داعش) را آغاز کرده است. موصل که آخرین قرارگاه بزرگ داعش در عراق محسوب میشود، در ژوئن ۲۰۱۴ به تصرف "دولت اسلامی" درآمده بود.
عکس: Getty Images/AFP/A. Al-Rubaye
حرکت زرهپوشها به سوی موصل
رهبری عملیات "موصل" بر عهده ارتش عراق است. این عملیات با مشارکت این ارتش، پیشمرگههای کرد، نیروهای داوطلب سنی، شیعه و مسیحی و همچنین با پشتیبانی هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا صورت میگیرد.
عکس: Getty Images/AFP/A. Al-Rubaye
شروع نبرد آزادسازی موصل
ساعاتی پس از آغاز عملیات آزادسازی موصل، ارتش عراق و پیشمرگههای کرد از نخستین موفقیتها خبر دادند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/K. Mohammed
ادامه نبردها در حومه شهر موصل
چندین موضع دفاعی گروه "دولت اسلامی" در اطراف موصل درهم شکسته و شماری روستا آزاد شدهاند.
عکس: Reuters/A. Jalal
یورش شبانه
عملیات آزادسازی موصل نیمه شب دوشنبه با هجوم واحدهای ارتش عراق از جنوب و نیروهای پیشمرگه از شمال و شرق به سوی موصل، مهمترین شهر زیر کنترل گروه "دولت اسلامی" (داعش) در عراق آغاز شد.
عکس: Reuters/A. Lashkari
اولین موفقیتها
پیش از ظهر دوشنبه (۱۷ اکتبر/ ۲۶ مهر) گزارشهایی از نخستین موفقیتها در این عملیات انتشار یافت.
عکس: Reuters/A. Rasheed
بیانیه ارتش عراق ساعاتی پس از آغاز حمله
ارتش عراق در بیانیهای اعلام کرد که چندین موضع دفاعی گروه داعش را درهم شکسته است.
عکس: Reuters/A. Rasheed
آزادسازی روستاها
پیشمرگان کرد نیز در همان نخستین ساعات حمله اعلام کردند که ۷ روستا را در شرق موصل از کنترل داعش خارج ساختهاند. پیشمرگان کرد همچنین میگویند چندین حمله داعش با خودروهای بمبگذاری شده را خنثی کردهاند.
عکس: Reuters/A. Rasheed
بزرگترین عملیات نظامی ۱۳ سال گذشته
براساس گزارشها، عملیات آزادسازی موصل بزرگترین عملیات نظامی از هنگام حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Jalil
حملهای گسترده
بیش از ۴ هزار نیروی پیشمرگه و نزدیک به ۳۰ هزار نفر از نیروهای ارتش عراق در این عملیات شرکت دارند.
عکس: picture-alliance/AP Photo
حمایت دیگر نیروها از نبرد پیشمرگهها و ارتش عراق
پیشمرگان کرد از سوی چندین هزار نیروی داوطلب سنی و گروه موسوم به "حشد الوطنی" حمایت میشوند. گفته میشود جبهه عملیات شمال و شرق موصل که کردها هدایت آن را بر عهده دارند نزدیک به ۱۵ هزار نیرو در اختیار دارد.
عکس: picture-alliance/AP Photo
نگرانیهای اولیه
در روزهای گذشته اختلافات زیادی بر سر نیروهای شرکتکننده در عملیات آزادسازی موصل وجود داشت. مهمترین نگرانیها درباره حضور شبهنظامیان شیعی موسوم به "حشد شعبی" بود که در عملیات آزادسازی فلوجه سابقه بدی برای خود بهجا گذاشتهاند.
عکس: picture-alliance/AP Photo
این بار موضوع فرق میکرد
این نگرانیها از سوی سنیها و کردهای عراق و متحدان آنها مانند ترکیه و عربستان مطرح میشد. ظاهرا "حشد شعبی" در خطوط مقدم عملیات حضور ندارد و حیدر عبادی، نخستوزیر عراق قول داده است که تنها نیروهای ارتش عراق وارد شهر شوند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/B. Janssen
آموزش نظامی و تدارکات اولیه
عملیات آزادسازی موصل از پوشش هوایی جنگندههای ائتلاف بینالمللی علیه داعش به رهبری آمریکا برخوردار است. این ائتلاف بیش از ۵۰ هزار نیروی عراقی را برای مبارزه با گروه "دولت اسلامی" آموزش داده است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Jalil
حمایتهای بینالمللی
اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا پس از آغاز حمله به موصل اعلام کرد عملیات آزادسازی موصل نقطه عطفی در مبازه با گروه "دولت اسلامی" (داعش) است. او تاکید کرد: «ما باور داریم که با همکاری نیروهای عراق، دشمن مشترکمان را شکست داده و خشونت و بیرحمی داعش پایان خواهد یافت.»
عکس: picture-alliance/AA/E. Yorulmaz
کنترل موصل توسط چندهزار داعشی
نیروی عملیاتی داعش در شهر موصل بین ۳ تا ۵ هزار نفر برآورده شده است. این گروه در مناطقی از اطراف شهر خندق ساخته و مناطقی به ویژه در شرق موصل را مینگذاری کرده است. موصل از تابستان ۲۰۱۴ در کنترل گروه داعش است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dicenzo
نگرانی از سیل افراد بیخانمان
در موصل بین یک میلیون و ۲۰۰هزار تا یک و نیم میلیون نفر زندگی میکنند و سازمانهای بینالمللی امدادی پیشبینی کردهاند که عملیات آزادسازی این شهر صدها هزار آواره و بیخانمان بر جای بگذارد.
عکس: Reuters/A. Lashkari
مشکل آوارگان جنگی
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل میگوید جنگ علیه داعش برای آزادسازی موصل ممکن است به آواره شدن یک میلیون انسان منجر شود که ۷۰۰ هزار نفر آنها به کمکهای بشردوستانه محتاج خواهند شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo
تهدید نیروهای داعش
مسئول امور کمکهای اضطراری سازمان ملل میگوید خانوادههای زیادی در تلاش برای فرار از منطقه جنگ ممکن است هدف تکتیراندازان داعش قرار گیرند یا هزاران نفر از ساکنان شهر به عنوان سپر انسانی به گروگان گرفته شوند.
عکس: picture-alliance/abaca/Y. Keles
جنگی طولانی؟
عملیات آزادسازی موصل ممکن است هفتهها ادامه یابد. علیرغم موفقیتهای اولیه، ارزیابی دقیقی از چند و چون نبرد طرفین وجود ندارد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/B. Janssen
نبرد با داعش و حمایت ائتلاف بینالمللی
فرمانده جدید نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه گفته علمیات آزادسازی موصل طولانی و سخت خواهد بود. با اینحال او تاکید کرده نیروهای عراقی برای چنین علمیاتی آمادهاند و ائتلاف بینالمللی نیز در کنار آنها خواهند بود.