پیش از برگزاری مناظره­ی محمود احمدی­نژاد با مهدی کروبی بازار گمانه­زنی­ها در مورد شیوه­ی برخورد دو طرف گرم بود. محمود احمدی­نژاد در نخستین مناظره­ی تلویزیونی خود با میرحسین موسوی تعدادی از مقام­های ارشد حکومت جمهوری اسلامی را با ذکر نام به فساد مالی متهم کرد. چنین برخوردهایی با انتقادهای فراوانی روبرو شد و افرادی را به فکر شکایت از احمدی­نژاد انداخت. رئیس جمهور در واکنش به این اعتراض­ها در سخنرانی روز جمعه در اصفهان اعلام کرد که این تازه اول کار است و نام‌های دیگری را افشا خواهد کرد. او در مناظره با کروبی نشان داد لااقل در شرایط حاضر عقب‌نشینی را ترجیح می­دهد.

پس از مناظره جنجالی با میرحسین موسوی موج اعتراض­های سیاسی و حقوقی چنان سنگین بود که رئیس جمهور را وادار به عقب نشینی کرد. محمود احمدی­نژاد که از ابتدای ریاست جمهوری‌اش وعده­ی افشای نام مفسدان اقتصادی را داده بود، نشان داد که با این اتهام­ها بیشتر اهداف سیاسی را دنبال می­کند. این تاکتیک گرچه در انتخابات نهمین دوره­ی ریاست جمهوری به او کمک بسیار کرد، اینبار ظاهرا کاربرد زیادی ندارد. سخنان تند رئیس جمهور فقط به مذاق هواداران و حامیان پر و پا قرص او خوش آمد، اما در میان مردم چندان با استقبال روبرو نشد. از این گذشته، نام بردن از افرادی که قدرت دفاع از خود را ندارند، و زدن اتهام­هایی که از سوی مراجع قضایی ثابت نشده، به لحاظ حقوقی او را در موقعیت دشواری قرار داده است. سخنان تحریک‌آمیز رئیس دولت نهم در مناظره با موسوی شکایت­های فراوانی را علیه او به دنبال داشته است.

تردید در صلاحیت احمدی­نژاد

سخنگوی حزب اعتماد ملی، اسماعیل گرامی مقدم، چند ساعت پیش از برگزاری مناظره، پیش‌بینی کرده بود که احمدی­نژاد شهامت تکرار مسائل مطرح شده در مناظره با موسوی را ندارد. این پیش‌بینی همچنان که بسیاری دیگر از تحلیلگران احتمال می­دادند، درست از آب در آمد. بخش بزرگی از سخنان رئیس جمهور به مقایسه­ی آماری کارنامه­ی دولت‌اش با دولت­های قبلی گذشت. مقایسه‌ای که تکرار حرف­های یک روز قبل او در یک گفت‌وگوی تلویزیونی بود و تناقض آمارهای ارائه شده در آن با آمارهای رسمی در بسیاری از رسانه­ها موضوع بحث و نقد شد.

گرامی مقدم، احمدی­نژاد را به «ترويج فرهنگ دروغ و افترا» متهم می­کند و انتظار دارد، شورای نگهبان با توجه به اظهارات اخیر او در مناظره با موسوی در تایید صلاحیت‌اش برای نامزدی در انتخابات تجدید نظر کند. دفتر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، که خود و افراد خانواده­اش از سوی احمدی­نژاد به فساد مالی متهم شدند، در اطلاعیه­ای، او را به نقض قانون اساسی و زیرپاگذاشتن سوگند ریاست جمهوری متهم کرده است. در این اطلاعیه آمده است: «به طور قطع و يقين موارد اتهامی از طريق مراجع قانونی و ذی‌صلاح مورد پيگرد قرار خواهد گرفت.»

ارائه­ی اطلاعات و آمار نادرست

مهدی کروبی سخنان خود را با پرسشی در مورد ادعاهای رئیس جمهور آغاز کرد. او اظهارات احمدی­نژاد در مورد هاله­ی نوری که ظاهرا هنگام سخنرانی در اجلاس سازمان ملل دور سرش دیده شده و ادعای او در مورد طرح ربودنش توسط آمریکایی­ها در عراق را سخنانی به دور از عقل و منطق و مغایر با شان رئیس جمهور عنوان کرد. کروبی همچنین آمارهای مورد استناد احمدی­نژاد در مورد توفیق­های اقتصادی دولت را نادرست خواند. او معتقد است، یا به رئیس جمهور اطلاعات غلط داده­اند، یا او آگاهانه اطلاعات نادرست به مردم ارائه می­کند. دبیر کل حزب اعتماد ملی گفت، دو اشکال اساسی او به احمدی­نژاد، یکی به شخصیت او مربوط است و دیگری به شیوه­ی مدیریت‌اش.

هاله­ی نور شایعه است

محمود احمدی­نژاد که برخلاف مناظره­ی قبلی سعی بسیار می­کرد با آرامش سخن بگوید، ایرادهای کروبی به شخصیت خود را مسائل فرعی خواند و در مورد ادعاهای خود توضیحی نداد. او تنها به این اشاره بسنده کرد که ماجرای هاله­ی نور شایعه است و در مورد ربودنش نیز آمریکایی­ها باید توضیح دهند. بخش دیگر اظهارات رئیس دولت نهم، سخنان تکراری در مورد کاهش بیکاری و تورم و رشد اقتصادی کشور در دولت نهم بود. احمدی­نژاد که ادعا می­کرد بر اساس آمار رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران سخن می­گوید، میزان تورم را ۱۵ درصد اعلام کرد.

بانک مرکزی در گزارشی که چند ساعت پیش از مناظره منتشر شد، می­گوید، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در اردیبهشت ماه ۸۸ نسبت به ماه پیش ۱،۲ درصد افزایش داشته و میزان تورم در دوازده ماه منتهی به اردیبهشت به نسبت دوازده ماه مشابه قبل از آن ۲۳،۶ درصد می­باشد. رقم پانزده درصد که از سوی احمدی­نژاد ذکر شد، مربوط به مقایسه اردیبهشت ماه ۸۸ با ماه مشابه در سال ۸۷ است و ارتباطی با متوسط میزان تورم سالانه ندارد. کروبی نیز می­گوید، در درستی آمار ارائه شده از سوی رئیس جمهور تردیدهای جدی وجود دارد.

پرسش­های بی­پاسخ درباره سیاست خارجی

سیاست خارجی دولت نهم موضوع دیگر مناظره­ی دو رقیب انتخابات بود. کروبی معتقد است، دولت نهم با طرح مسائلی چون انکار هولوکاست، هیچ سودی برای کشور و تقویت جایگاه جهانی آن نداشته است. او همچنین ادعاهای احمدی­نژاد در مورد موقعیت جمهوری اسلامی در میان کشورهای جهان را غیرواقعی خوانده است. کروبی با اشاره به این ادعای رئیس جمهور که ده‌ها کشور خواستار الگوبرداری از شیوه­ی مدیریت او شده­اند، از احمدی­نژاد خواست از تعدادی از این کشورها نام ببرد. او می­پرسد، چه افتخاری دارد که نامه­های تبریکی به سران کشورهای دیگر بنویسید که بی­پاسخ می‌ماند. بسیاری از این پرسش­ها از سوی احمدی­نژاد بی­پاسخ ماند.

خودداری از تکرار اتهام­های دردسرساز

در بخشی دیگری از این مناظره، کروبی از احمدی­نژاد خواست، به جای تهمت زدن به افراد اگر چنان که بارها مدعی شده فهرست نام مفسدان اقتصادی را در اختیار دارد، یا اعلام کند، یا آن را در اختیار قوه­ی قضاییه قرار دهد. رئیس جمهور برخلاف وعده­ای که در اصفهان داده بود، نه تنها از کسی نام نبرد، که از تکرار اتهام­های مناظره­ی قبلی نیز خودداری کرد. مهدی کروبی همچنین خواستار توضیح رئیس جمهور در مورد اخبار مربوط به تخلفات مالی او در دوران فرمانداری اردبیل و شهرداری تهران شد. احمدی­نژاد با رد این اتهام­ها تاکید کرد که حاضر است مسائل مالی خود و افراد خانواده­اش از سوی قوه­ی قضاییه مورد بررسی قرار گیرد. او همچنین شایعه­ی درخواست وام ۷۰۰ میلیون دلاری برای وزیر کشور، صادق محصولی، را رد کرد و گفت، محصولی تا کنون هیچ وامی از بانک­ها دریافت نکرده است. با این همه بسیاری از پرسش­های کروبی در این گفت‌وگو بی­پاسخ ماند.

احمدی­نژاد و حامیان ناراضی

رئیس دولت نهم در ارتباط با آنچه فساد مالی می­خواند، اشاره­ای نیز به مسائل مالی کروبی، از جمله دریافت کمکی ۳۰۰ میلیون تومانی و هزینه­ی تبلیغات انتخابی او کرد. تلاش اصلی احمدی­نژاد، اثبات کارآمدی دولت نهم در قیاس با دولت­های قبلی بود. این نکته که از مدتها پیش به مهم‌ترین استراتژی تبلیغاتی و دفاعی دولت نهم تبدیل شده، با توجه به وضعیت اقتصادی موجود، برگ برنده­ای در دست احمدی­نژاد نیست. پس از هیاهوی مناظره با موسوی و لحن تهاجمی و پرخاشگرانه­ای که لااقل حامیان سرسخت او را راضی می­کرد، به نظر می­رسد که مناظره با کروبی حتا هواداران احمدی­نژاد را راضی نمی­کند. با توجه به فشارهای موجود و امکان طرح دعوای حقوقی از سوی برخی از مقام­های پرنفوذ علیه احمدی­نژاد، او چه رئیس جمهور بماند و چه جای خود را به دیگری بدهد، روزهای آرامی در پیش نخواهد داشت.

BK/BB