روسیه عقب‌نشینی از جزیره مار در دریای سیاه را نشانه حسن نیت می‌داند و اوکراین و کشورهای غربی یک شکست آشکار. واداشتن نیروهای روسی به ترک این جزیره کوچک اما استراتژیک، بدون تسلیحات ارسالی غرب ممکن نبود.
عکس: Planet Labs PBC/AP Photo/picture alliance
تبلیغات
نیروهای روسی با شروع تجاوز نظامی به اوکراین در ۲۴ فوریه جزیره کوچک و صخره‌ای مار در دریای سیاه را تصرف کردند.
حدود چهار ماه و یک هفته بعد وزارت خارجه روسیه اعلام کرد نیروهای روسیه به نشانه حسن نیت جزیره اشغالی را ترک کرده‌اند.
این وزارت‌خانه مدعی شد نیروهای روسی ماموریت خود در این جزیره را با موفقیت انجام دادند و با خروج آنها راه صادرات غلات اوکراین از این مسیر دریایی باز می‌شود.
نیروهای اوکراینی که در روزها و هفته‌های گذشته بارها از عملیات موفقیت‌آمیز توپخانه‌ای و پهپادی به مواضع و سامانه‌های موشکی روسیه در جزیره مار خبر داده بودند عقب‌نشینی سربازان روسی را یک پیروزی مهم ارزیابی می‌کنند.
والری زالوژنی، فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین روز گذشته (پنج‌شنبه ۳۰ ژوئن) اعلام کرد نیروهای روسیه چون توان مقاومت در برابر آتش توپخانه و حمله‌های هوایی سربازان اوکراینی را نداشتند از جزیره مار عقب‌نشینی کردند.
نقش تسلیحات غربی در عقب‌نشینی نیروهای روسی
او با اشاره به این که تجهیزات توپخانه‌ای برای "آزادسازی" این جزیره اشغالی نقش مهمی داشته‌اند از کشورهای غربی به خاطر پشتیبانی‌های تسلیحاتی قدردانی کرد.
به گزارش شبکه خبری ntv بسیاری از ناظران معتقدند تسلیحات مدرنی که کشورهای غربی به تازگی به اوکراین تحویل دادند عامل مهمی در عقب‌نشینی نیروهای روسی بوده است.
آمریکا هفته گذشته سامانه‌های موشکی متحرک و قدرتمندی در اختیار نیروهای اوکراینی گذاشت که قادرند همزمان با چند موشک دقیق نقطه‌زن به اهداف مختلف تا فاصله ۸۰ کیلومتری حمله کنند.
راکت‌هایی که با این تجهیزات شلیک می‌شوند به سادگی قابل رهگیری و انهدام توسط سامانه‌های دفاع ضد هوایی روسیه نیستند. همچنین گمان می‌رود توپخانه فرانسوی نوع سزار نیز اشغالگران جزیره مار را با چالش‌هایی روبرو کرده باشند.
تجهیزات فرانسوی قابل نصب روی کامیون هستند و می‌توانند با توپ‌های ۱۵۵ میلی‌متری اهدافی در فاصله‌ای تا ۴۰ کیلومتر را با دقت زیاد هدف قرار دهند.
از دست رفتن تسلط بر شمال غرب دریای سیاه
جزیره مار در ۳۵ کیلومتری سواحل اوکراین قرار دارد و برای تحت نظر گرفتن مسیرهای دریایی شمال غرب دریای سیاه اهمیت استراتژیک زیادی دارد.
از طریق این جزیره می‌توان بر مسیرهای دریایی بندر اودسا نیز تسلط داشت. اودسا مهمترین راه ارتباط اوکراین با آب‌های بین‌المللی به شمار می‌رود و تا پیش از تهاجم روسیه از مسیرهای اصلی صادرات کالا از این کشور بود.
روسیه پس از اشغال جزیره مار برای تقویت محاصره دریایی اوکراین سامانه‌های ضدهوایی مختلفی در آن مستقر کرد که تا چندی پیش اغلب حمله‌های هوایی نیروهای اوکراینی را ناکام گذاشته بودند.
با این حال تصویرهایی که پهپادهای اوکراینی در روزهای گذشته ضبط کردند وقوع انفجارهای شدید در جزیره مار را نشان می‌دهند. تصمیم مسکو برای عقب‌نشینی از جزیره مار چند ساعت پس از آن اعلام شد که ارتش اوکراین از نابودی یکی دیگر از سامانه‌های ضدهوایی روسیه خبر داده بود.
پیامدهای دردناک عقب‌نشینی از جزیره مار
گرچه مسکو انگیزه خارج کردن نظامیانش از جزیره مار را باز گذاشتن راه صادرات غله عنوان می‌کند شواهد حکایت از یک شکست دردناک و ناکامی مهم برای راهبرد نظامی روسیه در حمله به اوکراین دارد.
بدون استقرار یک سامانه توانمند ضدهوایی در جزیره مار ناوگان دریایی روسیه در دریای سیاه در مقابل حمله‌های موشکی و پهپادی بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود.
یکی از پیامدهای این وضعیت می‌تواند اجبار روسیه به دور کردن ناوگان دریایی خود از آب‌های اوکراین و سواحل جنوبی این کشور باشد.
شادمانی غرب، چشم‌انداز مبهم مسکو
در چنین حالتی ادامه محاصره دریایی بندر اودسا دستکم بسیار دشوار خواهد شد. برخی ناظران معتقدند عقب‌نشینی از جزیره مار می‌تواند از این نظر دردناک‌تر باشد که به مسکو نشان می‌دهد تحویل تسلیحات غربی به اوکراین می‌تواند وضعیت را تغییر دهد.
بر این پایه اتفاقی نیست که برخی رهبران غربی در جریان نشست سران و رهبران کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در مادرید، عقب‌نشینی روسیه از جزیره مار را یک پیروزی مهم برای اوکراین خواندند و بر ادامه پشتیبانی از این کشور تاکید کردند.
رئیس جمهوری آمریکا روز چهارشنبه تاکید کرد روسیه تا کنون هزینه‌های سنگینی برای حمله به اوکراین متحمل شده و امروز هم جزیره مار را از دست داد.
جو بایدن افزود اوکراین تا همینجا هم ضربه‌های سختی به نیروهای روسی وارد کرده و روسیه جایگاه بین‌المللی خود را از دست داده است.
بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا نیز در حاشیه رایزنی‌های ناتو در اسپانیا در جمع خبرنگاران تحولات جزیره مار را عقب‌نشینی اجباری روسیه و نشانگر توانمندی نیروهای اوکراینی برای جنگیدن و دفاع از سرزمینشان عنوان کرد.
با این وجود منابع اوکراینی می‌گویند حمله‌های موشکی و بمباران مناطق مسکونی در مناطقی مانند بندر اودسا طی یک هفته اخیر دو برابر شده است.
سلاح‌هایی که غرب در اختیار اوکراین گذاشت به روایت تصویر
بدون کمک‌های تسلیحاتی کشورهای غربی، اوکراین توان مقابله با تجاوز ارتش روسیه را نداشت. چه سلاح‌هایی برتری تسلیحاتی روسیه بر اوکراین را برهم زدند؟ در این گزارش تصویری ببینید:
تجاوز نظامی روسیه به اوکراین با ورود و پیشروی هزاران دستگاه تانک و زره‌پوش به خاک این کشور آغاز شد. یکی از مهمترین سلاح‌هایی که بلای جان تانک‌های روسی و مانع از پیشروی آنها شد موشک دوش‌انداز ضد تانک هدایت شونده جاولین (نیزه) است. طبق آمار رسمی فقط آمریکا ۴هزار و ۶۰۰ دستگاه از این موشک‌ها را در اختیار اوکراین قرار داده و دیگر کشورهای غربی نیز شمار دیگری به اوکراین فرستاده‌اند.
آمریکا ۵ فروند هلی‌کوپتر ترابری نظامی میل ۱۷ ساخت روسیه که تاکنون ۱۵ هزار فروند از آن ساخته شده و در ۷۰ کشور مستقر هستند را در اختیار ارتش اوکراین قرار داده است. همچنین یکصد فروند پهپاد انتحاری نیز به ارتش اوکراین تحویل داده شده است.
عکس: Reuters/Kacper Pempel
پایان برتری هوایی با اف آی ام-۹۲ استینگر
نیروی هوایی اوکراین عملا از چند هواپیما و هلی‌کوپتر قدیمی ساخت اتحاد شوروی سابق تشکیل شده بود. تجاوز نظامی روسیه به اوکراین با برتری مطلق هوایی این کشور همراه بود که ارسال موشک‌های دوش‌انداز ضد هوایی استینگر با سیستم گرمایاب به این برتری هوایی پایان داد. آلمان ۵۰۰ دستگاه، آمریکا ۱۴۰۰ دستگاه و سایر کشورهای غربی نیز مقادیر دیگری استینگر به اوکراین کمک کردند.
عکس: picture-alliance/epa/C. Rehder
موشک ضد تانک NLAW
سلاح دوش‌پرتاب و یک بار مصرف "ضد تانک سبک نسل بعدی" (NLAW) در سوئد توسعه یافته و در بریتانیا تولید شده است. بریتانیا تا ماه مارس ۶ هزار راکت به اوکراین کمک کرده که ۳ هزار و ۶۱۵ قبضه آن "NLAW" بوده است.
عکس: Pavlo Palamarchuk/AP/dpa/picture alliance
خوردوهای زره‌پوش و کمک‌های دارویی
دولت آلمان تاکنون ۸۰ دستگاه خودرو زره‌پوش به همراه ۵۰ دستگاه آمبولانس و کمک‌های دارویی دیگر به اوکراین ارسال کرده است.
عکس: Daniel Karmann/dpa/picture alliance
ارسال استرالا ۲ انبار شده در آلمان
از دوران جنگ سرد در انبارهای تسلیحاتی آلمان دمکراتیک (آلمان شرقی) موشک‌های دوش‌انداز ضد هوایی استرلا ۲ ساخت اتحاد شوروی که در ناتو به آن "سام ۷" گفته می‌شد، نگهداری می‌شدند. به دستور دولت آلمان ۲۷۰۰ قبضه از این موشک‌ها برای کمک به اوکراین فرستاده شدند. دیگر کشورهای عضو پیمان ورشو سابق مانند لهستان و رومانی نیز از این موشک‌ها به اوکراین فرستاده‌اند.
عکس: Michael Mandt/Bundeswehr/dpa/picture alliance
هاموی، رادار و قایق‌های گشت‌زنی
در میان کمک‌های آمریکا به اوکراین ۷۰ دستگاه خودرو "هاموی" (هامر اچ وان)، ۳ فروند قایق گشت‌زنی، ۸ دستگاه سیستم رادار، ۲۵ هزار کلا‌ه‌خود و ۲۵ هزار جلیقه ضد گلوله دیده می‌شود.
عکس: AFP/Getty Images/S. Supinsky
سلاح ضد تانک، مسلسل و فشنگ و غذای سربازی
پانصد قبضه "سلاح ضد تانک ۳" به همراه یک هزار گلوله، ۱۰۰ قبضه تیربار "ام ژ۳"، ۱۶ میلیون فشنگ، ۲۳ هزار کلا‌ه‌خود، ۱۳۰۰ جلیقه ضد گلوله، ۳۵۰ هزار پرس غذای سربازی از دیگر کمک‌های آلمان تا ماه مارس به اوکراین بوده است.
عکس: Philipp Schulze/dpa/picture alliance
توپ، خمپاره و فشنگ
آمریکا همچنین تاکنون ۶۰ میلیون فشنگ، بیش از یک میلیون خمپاره و گلوله توپ، ۳۰۰ قبضه خمپاره‌انداز، یک هزار قبضه کلت کمری، ۵ هزار قبضه تفنگ و ۶۰۰ قبضه مسلسل به ارتش اوکراین کمک کرده است.
عکس: Sgt Paris/Capers /UPI Photo/imago
کمک‌های هلند
هلند نیز کمک‌های نظامی به اوکراین ارسال کرده است. این کمک‌ها شامل ۴۰۰ قبضه سلاح ضد تانک، ۲۰۰ قبضه موشک ضد هوایی استینگر، ۱۰۰ قبضه سلاح تک‌تیرانداز، ۳۰ هزار فشنگ مربوطه و دستگاه مین‌یاب می‌شود.
عکس: Bundeswehr/Walter Wayman
دفاع ضد پهپاد
ارتش اوکراین همچنین چهار سیستم دفاعی ضد پهپاد از آلمان دریافت کرده است. افزون بر این ارتش اوکراین ۱۶ دوربین دید در شب و همچنین دوربین‌های دیگر نیز تحویل گرفته است.
عکس: Nicolas Armer/dpa/picture alliance
ارسال بی‌ام‌پی به اوکراین
دولت آلمان به جمهوری چک اجازه داده است تا ۵۸ دستگاه "PbV-501" که سابقا به آن "بی ام پی ۱" گفته می‌شد را در اختیار اوکراین قرار دهد. این زره‌پوش‌ها قبلا متعلق به جمهوری دمکراتیک آلمان (آلمان شرقی) بود که پس از وحدت دو آلمان در اختیار ارتش آلمان قرار گرفتند که بعدا در پایان دهه ۹۰ میلادی به سوئد و از آنجا به جمهوری چک تحویل داده شدند. استفاده از این خودروها منوط به اجازه آلمان است.
عکس: Stefan Sauer/dpa/picture alliance
هدیه موشک ضد هوایی اس ۳۰۰
دولت اسلواکی سیستم موشک‌های پدافند هوایی اس ۳۰۰ خود که ساخته روسیه است را به اوکراین هدیه کرده است. برد این موشک‌ها بالغ بر ۱۰۰ کیلومتر است و بدین ترتیب باز هم از برتری هوایی روسیه کاسته شده است.
عکس: picture-alliance/dpa
ارزش کمک‌ها تا حال چقدر بوده است؟
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ۱۳ آوریل (۲۴ فروردین) یک بسته ۵۰۰ میلیون یورویی به اوکراین کمک کرد که در مجموع کمک‌های این اتحادیه به یک و نیم میلیارد یورو رسید. متعاقب آن دولت بایدن نیز از تحویل تجهیزات نظامی به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار دیگر خبر داد که مجموع کمک‌های ایالات متحده به اوکراین به ۲/ ۳ میلیارد دلار بالغ می‌شود. فرانسه نیز تاکنون ۱۰۰ میلیون یورو کمک نظامی کرده است.
