باراک اوباما در دیدار خود از هند وعده داد که مناسبات بازرگانی میان دو کشور بزودی بهبودی چشمگیر خواهد داشت. اوباما روز شنبه (۱۵ آبان/۶ نوامبر) در جمع مدیران اقتصادی هند و آمریکا گفت: «دلیلی وجود ندارد که هند نتواند بزرگترین شریک تجاری آمریکا شود.»

اوباما در کلان‌شهر بمبئی تصریح کرد که «هند کمتر از ۱۰ درصد صادرات خود را به آمریکا ارسال می‌کند و صادرات آمریکا به هند نیز تنها شامل ۲ درصد از کل کالاهای آمریکایی می‌شود.» وی افزود که حتا صادرات آمریکا به کشور هلند با جمعیتی به اندازه شهر بمبئی بیش از این مقدار است.

اوباما به مدیران صنایع و اقتصاد دو کشور گفت که حجم صادرات آمریکا به هند در این سفر بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. حجم مبادلات آمریکا و هند در سال ۲۰۰۹ میلادی بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار بوده است. در این میان موازنه تجاری برای آمریکا منفی بوده و حدود ۲ / ۷ میلیارد دلار کسری نشان می‌دهد.

اوباما با نگاهی به وضعیت نامطلوب اقتصادی در آمریکا گفت که «عقد قراردادهای اقتصادی در هند به معنای تضمین ۵۰ هزار فرصت شغلی در آمریکا است.» بنا به ارزیابی کارشناسان و حتا خود اوباما، شکست حزب دمکرات در انتخابات کنگره بیش از همه ناشی از ناخشنودی مردم از اوضاع اقتصادی و افزایش بیکاری در این کشور بوده است.

به باور تحلیل‌گران اقتصادی، سفر اوباما رویکرد آمریکاییان به هند را نیز تغییر خواهد داد. هند در نگاه آمریکاییان کشوری است که با دستمزدهای پایین، سبب نابودی فرصت‌‌های شغلی در آمریکا شده و برخی شرکت‌های آمریکایی را حتا ترغیب کرده که مراکز تولیدی خود را به هند منتقل کنند.

این دید در نگاه دولت اوباما نیز وجود داشته است. واشنگتن در اوایل سال ۲۰۰۹ میلادی با ابراز نگرانی از رقابت با کالاهای ارزان هندی اعلام کرد که آن‌دسته از شرکت‌های آمریکایی که تولیدات خود را به هند منتقل می‌کنند از تسهیلات مالیاتی محروم خواهند شد. دولت آمریکا در آنزمان حتا از شهر "بنگلور"، مرکز فنآوری کامپیوتری و اطلاعاتی در هند به عنوان محل تجمع شرکت‌های آمریکایی نام برده بود.

رئیس‌جمهوری آمریکا اعتراف کرد که بر خلاف گذشته معتقد است که «رویکرد گذشته به هند کلیشه‌ای قدیمی است و با واقعیت جهان امروز انطباق ندارد.» اوباما افزود: «در اصل هر دو کشور از مناسبات تجاری سود خواهند برد» و تعمیق روابط بازرگانی سبب رشد، رفاه و اشتغال‌زایی در هر دو کشور خواهد شد. اوباما تاکید کرد که «آمریکا، به آسیا بویژه به هند به عنوان بازار آتی جهان می‌نگرد.»

سهم شرکت‌های آمریکایی در هند

شرکت بوئینگ با فروش ۳۰ هواپیمای مسافربری جت ۷۳۷ به شرکت هندی "اسپایس‌جت" قراردادی به میزان ۷ / ۲ میلیارد دلار به امضاء خواهند رساند. سهم جنرال الکتریک نیز حدود ۸۰۰ میلیون دلار برای فروش موتور برای هواپیماهای جنگنده خواهد بود.

دو شرکت آمریکایی جنرال الکتریک و کاترپیلار نیز ساخت یک‌هزار لوکوموتیو دیزلی را برای راه‌آهن هند بر عهده گرفته‌‌اند. واشنگتن و دهلی‌نو همچنین از ساخت ده هواپیمای ترابری نظامی با همکاری شرکت بوئینگ به حجم ۵ / ۴ میلیارد دلار خبر دادند.

هم‌زمان آمریکا محدودیت‌های صادراتی برای کالاهای این کشور به هند را لغو کرد. این محدودیت‌ها در سال ۱۹۸۸ در پی آزمایش بمب‌اتمی در هند مقرر شده بودند. بدین ترتیب امکان دستیابی هند به انتقال فنآوری پیشرفته از آمریکا هموار شده است.

بیم و امید‌های سیاسی هند

اوباما روز یک‌شنبه دیداری با مانموهان سینگ، نخست‌وزیر هند در دهلی‌نو داشت و در روز دوشنبه (۷ نوامبر / ۱۷ آبان) نیز در پارلمان این کشور سخنرانی خواهد کرد. سیاستمداران هندی امیدوارند که جدا از بهبود مناسبات دو کشور، از برنامه‌های نظامی آمریکا در افغانستان نیز آگاهی یابند.

هند نگران فعالیت‌های فزاینده طالبان در افغانستان و پاکستان است. هند مایل است که پیشاپیش از زمان خروج نیروهای ناتو از منطقه آگاهی داشته باشد تا خود را برای شرایط جدید آماده ‌کند.

یکی از موضوع‌های مهم، تلاش‌های هند برای کسب عضویت دائم در شورای امنیت سازمان ملل است. سیاستمداران هندی خواهان حمایت اوباما از تلاش‌های خود در این زمینه هستند.

آمریکا هند را به مثابه رقیبی برای بلندپروازی‌های چین در منطقه می‌داند و از طریق دهلی‌نو خواهان استقرار موازنه سیاسی، اقتصادی و نظامی در آسیا است. هند نیز با آگاهی از جایگاه خود می‌كوشد که در معادلات سیاسی جهان مشارکتی فعال داشته باشد و به گفته سیاستمداران این کشور «در این راه حاضر به قبول مسئولیت است».

یکی از موضوعات مورد اختلاف میان هند و آمریکا، روابط واشنگتن با اسلام‌آباد است. هند از کمک‌های نظامی آمریکا به پاکستان، "دشمن دیرینه خود" ناخشنود است. هند پاکستان را متهم می‌کند که از تروریست‌های اسلام‌گرا پشتیبانی می‌کند. هند در حملات تروریستی در سال ۲۰۰۸ در شهر بمبئی سازمان امنیت پاکستان را متهم کرد که با تروریست‌ها ارتباط داشته و به آنها کمک کرده است.

اومابا در محل اقامت خود و همسرش در هتل "تاج محل" در شهر بمبئی به نشانه همبستگی با مردم هند و به یاد قربانیان حمله تروریستی، در مراسم گرامی‌داشت کشته‌شدگان شرکت جست. "هتل تاج محل" جایی بود که عملیات تروریستی در دو سال پیش از آنجا آغاز شد.

SI/DK