علایی: ایران انگیزه‌ای برای باز نگاه داشتن تنگه هرمز ندارد
۱۳۹۱ مرداد ۶, جمعه
سردار حسین علایی، نخستین فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران گفت: «از زمانی که طرح تحریم نفتی ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا مطرح شد، موضوع احتمال بسته شدن تنگه هرمز هم مطرح گردید. تحریم نفتی ایران عملا به مفهوم بسته شدن تنگه هرمز برای ایران خواهد بود؛ بنابراین در چنین وضعیتی جمهوری اسلامی ایران انگیزه‌ای جهت هزینه کردن برای باز نگاه داشتن تنگه هرمز نخواهد داشت.»
تا کنون مقامات نظامی و دولتی جمهوری اسلامی بارها بستن تنگه هرمز را در ارتباط تنگاتنگ با تحریم‌های بین‌المللی مطرح کرده‌اند. کاهش صادرات نفت، سقوط ارزش ریال، تورم لجام گسیخته و موج فزاینده بیکاری در ایران، توجه مسئولان جمهوری اسلامی را بیش از پیش به روند مذاکرات اتمی و سرنوشت آن معطوف کرده است.
علایی تصریح کرد: «برای بستن تنگه هرمز نیازی به استفاده از آب‌های جنوبی این تنگه نیست و حتی از ساحل ایران هم امکان مسدود نمودن آن وجود دارد.»
مقامات آمریکا از جمله لئون پانه‌تا، وزیر دفاع این کشور بارها گفته‌اند که انسداد تنگه هرمز "خط قرمز" آمریکا به حساب می‌آید و بستن این آبراه بین‌المللی واکنش شدید ایالت متحده را در پی خواهد داشت.
چه کسی امنیت تنگه هرمز را به خطر می‌اندازد؟
پیشتر دریادار علیرضا تنگسیری، جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه نیز گفته بود که جمهوری اسلامی قصد بستن تنگه هرمز را ندارد و تنها به "کنترل هوشمندانه" آن خواهد پرداخت. سردار علایی که پیشتر در گفت‌وگویی جنجال‌برانگیز اوضاع سیاسی کنونی کشور را با ایران پیش از انقلاب مقایسه کرده بود، تصریح کرد که «ایران حتی در دوران جنگ تحمیلی هم نسبت به بستن تنگه هرمز اقدام نکرد. جمهوری اسلامی ایران همواره برای تأمین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز تلاش کرده است. البته آمریکا در تیرماه ۱۳۶۷ با حمله به هواپیمای مسافربری هما سعی در ناامن کردن تنگه هرمز داشت که ایران با هوشیاری از توسعه درگیری‌ها جلوگیری کرد.»
بر خلاف مقامات جمهوری اسلامی تا کنون هیچ‌یک از کشورهای همسایه یا مقامات آمریکایی از بستن تنگه هرمز سخنی به میان نیاورده‌اند. علایی در واکنش به طرح نمایندگان مجلس شورا مبنی بر بستن تنگه هرمز، این مسئله را خارج از دایره اختیارات نمایندگان دانست و گفت: «طرح این مساله از سوی نمایندگان محترم مجلس حاکی از نگرانی آن‌ها است، اما موضوع تنگه هرمز از مسائل امنیت ملی کشور است؛ لذا این مساله به شورای عالی امنیت ملی باز می‌گردد.» مسئولان نظامی از جمله حسن فیروزآبادی، رئیس کل ستاد نیروهای مسلح ایران گفته‌اند که "تصمیم اجرای بستن تنگه هرمز" برعهده آیت‌الله خامنه‌ای است.
علایی در باره استقرار ناوگان دریایی آمریکا در خلیج‌فارس مدعی شد که «حضور کشتی‌های جنگی آمریکا مانع اصلی همکاری کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس با جمهوری اسلامی است. ناوهای آمریکایی به منظور ایجاد فاصله بین کشورهای عربی با ایران در خلیج فارس حضور یافته‌اند. خروج کشتی‌های جنگی آمریکا از خلیج فارس بر امنیت خطوط کشتیرانی خواهد افزود.»
این سخنان در حالی ابراز می‌شود که ناوگان پنجم دریایی آمریکایی با خواست کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس به منطقه اعزام شده است. به گفته کارشناسان سیاسی مناسبات کنونی ایران و کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس در بدترین شرایط ممکن به سر می‌برد.
امارات با ادعای مالکیت بر سر سه جزیره تنب کوچک و بزرگ و ابوموسی با ایران اختلاف دارد. بحرین ایران را "مسئول ناآرامی‌ها" در این کشور می‌خواند. کویت تا کنون بارها از فعالیت "جاسوسان ایرانی" در کشور خود شکایت داشته است. عربستان سعودی نیز به دلایل مختلف رقیب اصلی ایران در منطقه به شمار می‌آید.
نگرانی کشورهای همسایه
سردار علایی مدعی شد که «اهمیت تنگه هرمز تنها به صادرات نفت از مسیر آن نبوده، بلکه به صادرات و واردات انواع کالاها نیز هست. عدم استفاده از خط لوله، هزینه صادرات نفت را کاهش می‌دهد، میزان کمی از نفت امارات از طریق خط لوله احداثی صادر می‌شود. اصولا رفتار و مواضع سیاسی کشورهای همسایه باید از افزایش هزینه‌های آن‌ها جلوگیری کند و امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز می‌تواند به دامنه همکاری‌ها بیفزاید. »
کشورهای عربی صادرکننده نفت به خاطر تهدیدات ایران در صدد یافتن راهی دیگر برای صدور نفت خود به بازارهای جهانی شده‌اند. امارات متحده با احداث خط لوله‌ای جدید درصدد انتقال مستقیم نفت خود به دریای عمان است. مقامات امارات متحده عربی اعلام کرده‌اند که به علت تهدیدات مستمر جمهوری اسلامی خواهان کاهش وابستگی صدور نفت خود از طریق تنگه هرمز هستند.
مقامات امارات گفته‌اند که در پایان کار ظرفیت این خط لوله به ۸/ ۱ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این بدین معناست که حدود ۷۰ درصد نفت صادراتی امارات می‌تواند مستقیماَ به فجیره منتقل شود. وزارت انرژی امارات متحده‌ی عربی اعلام کرد که از این طریق هزینه نقل و انتقال نفت روزانه ۳۸ هزار دلار کاهش می‌یابد.
عربستان سعودی نیز با فعال‌کردن خط لوله‌ای قدیمی بخشی از نفت خام خود را از دریای سرخ به بازارهای جهانی صادر خواهد کرد. این خط لوله که پیشتر برای صدور گاز عراق در زمان جنگ با ایران احداث شده بود، پس از حمله صدام به کویت از سوی عربستان به عنوان غرامت مصادره شد. این خط لوله پس از تغییرات لازم برای نفت می‌تواند یک و نیم میلیون بشکه نفت را بطور روزانه به دریای سرخ منتقل کند.