علی‌اف در برلین: مناقشه قره باغ و خرید سلاح از ایران
۱۳۹۵ خرداد ۱۹, چهارشنبه
سفر الهام علی‌اف ( ۷ژوئن / ۱۸ خرداد) به برلین یک سفر سیاسی و اقتصادی بود. رئیس جمهور آذربایجان با آنگلا مرکل صدراعظم و زیگمار گابریل، معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان دیدار کرد. سفر علی‌اف به آلمان پس از سفر سرژ سرکیسیان، رئیس جمهوری ارمنستان به آلمان، برنامه‌ریزی شده بود.
بیشتر بخوانید: مرکل: آذربایجان و ارمنستان از خونریزی بیشتر بپرهیزند
صدراعظم در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با رئیس جمهور آذربایجان گفت که روسیه در حل مناقشه قره‌باغ نقش کلیدی بازی می‌کند. علی‌اف هم ضمن تائید این مسئله تاکید کرد که جمهوری آذربایجان به دلیل فروش تسلیحات روسیه به ارمنستان حساس نیست. وی در این رابطه همچنین اضافه کرد: «جمهوری آذربایجان بر خلاف ارمنستان سلاح‌های خود را فقط از روسیه نمی‌خرد، بلکه از اسرائیل، ترکیه، روسیه سفید و ایران نیز سلاح خریداری می‌کند. بخشی از خاک آذربایجان تحت اشغال ارمنستان قرار دارد و روسیه به عنوان یکی از اعضای "گروه مینسک" نقش مثبتی دارد و امیدواریم این کشورها ارمنستان را بتوانند قانع کنند تا از سرزمین‌های اشغال شده خارج شود.»
علی‌اف چرا به برلین سفر کرد؟
یکی از اهداف سفر علی‌اف به برلین شرکت در "فوروم آلمان-آذربایجان" بود. جمهوری آذربایجان در سال‌های اخیر به لحاظ اقتصادی رشد چشم‌گیری در منطقه داشته است. این آن چیزی است که نظر سرمایه‌گذاران و شرکت‌های آلمانی را به خود جلب کرده است.
از سوی دیگر سازمان "گزارشگران بدون مرز" به سفر علی‌اف اعتراض کرد. معترضان در پلاکاردهایی که در دست داشتند علی‌اف را "دیکتاتور" و "جنگ‌افروز" خواندند و خواستار آزادی روزنامه‌نگاران محبوس شدند. اما از طرف دیگر گروه‌هایی از آذربایجانی‌های مقیم برلین نیز به استقبال علی‌اف رفتند و خواستار مقابله با ارمنستان به عنوان کشوری "اشغال‌گر" شدند. جمهوری آذربایجان قصد دارد سرمایه‌گذاران آلمانی را ترغیب به فعالیت در این کشورش کند.
ارزیابی مثبت آلمان و آذربایجان از تحولات ایران
آنگلا مرکل در قسمتی از کنفرانس مطبوعاتی خود با الهام علی‌اف به وضعیت ایران در "پسابرجام" اشاره کرد و گفت: «باکو و برلین تحولات مربوط به ایران را مثبت می‌بینند و توافق هسته‌ای به دست آمده و عمیق‌تر شدن رابطه ایران با اتحادیه اروپا می‌تواند تاثیراتی مثبت بر همسایه خود آذربایجان نیز بگذارد.»
بیشتر بخوانید: توافق بر سر آتش‌بس میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان
یکی دیگر از محورهای گفت‌وگوی سران آلمان و آذربایجان مناقشه قره‌باغ بود. مرکل در همین رابطه تاکید کرد: «آلمان و آذربایجان خواستار حل مسالمت‌آمیز مناقشه قره‌باغ هستند و آلمان به عنوان رئیس "سازمان همکاری و امنیت اروپا" سعی می‌کند که در حل این مناقشه کمک کند. ما می‌خواهیم گام به گام از طریق سازمان همکاری و امنیت اروپا به سوی راه حل قره‌باغ پیش برویم.»
دالغا خاتین‌اوغلو مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری "ترند" آذربایجان در ارزیابی سفر علی‌اف به آلمان می‌گوید: «به نظر من این دیدار برای بهبود روابط آذربایجان و اروپاست. شکی نیست که آلمان وزنه‌ای بزرگ در اروپاست. اخیرا حدود ٢٠ نفر که غرب به عنوان زندانی سیاسی خواهان آزادی آنها بود، آزاد شدند. مذاکرات قره‌باغ کوهستانی هم بعد از فعال شدن روسیه در میانجی‌گری و لزوم ورود غرب به این موضوع، همچنین آغاز احداث خط لوله "تاب" باعث شده است که علی‌اف دور تازه‌ای از مذاکرات با اروپا و در راس آن آلمان را آغاز کند.»
خاتین‌اوغلو در ادامه به دویچه وله گفت: «هم اکنون باکو خواهان ٢ میلیارد دلار وام اروپایی بعد از فروش یک میلیارد دلار اوراق بهادار برای خط لوله "کریدور جنوبی" است. آلمان نقشی تعیین‌کننده در روابط باکو و اروپا، همچنین تامین مالی پروژه‌ها دارد.»
کارشناسان می‌گویند در خصوص مناقشه قره‌باغ مقامات آذربایجان به تلاش دولت آلمان اهمیت ویژه‌ای می‌دهند. پیش‌تر حکمت حاجی‌اف سخنگوی وزارت خارجه آذربایجان در گفتگو با بخش فارسی دویچه وله دیدار اخیر اعضای گروه مینسک (روسیه، آمریکا و فرانسه) و روسای جمهوری آذربایجان و ارمنستان (۱۶ مه/۲۷ اردیبهشت) در وین را مثبت ارزیابی کرده بود. وی گفت که این دیدار امیدها برای حل مرحله‌ای مناقشه قره‌باغ کوهستانی را بیشتر کرده است.
بحران قره‌باغ در سال ۱۹۸۸ شروع و بعد از فروپاشی شوروی (۱۹۹۱) ادامه داشته و حدود ۲۰ درصد از اراضی جمهوری آذربایجان به تصرف ارمنستان درآمده است. در سال ۱۹۹۴ به کمک گروه مینسک توافقنامه آتش‌بس میان آذربایجان و ارمنستان امضا شد.