علی شمخانی در امارات؛ اعتراف به "وجود اختلاف و بیاعتمادی"
۱۴۰۱ اسفند ۲۵, پنجشنبه
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در امارات اذعان کرد که اختلاف و بیاعتمادی مانعی جدی در مسیر همکاریهای منطقهای است. سایت نزدیک به شمخانی نوشته بود او برای "حل و فصل چند پرونده مهم امنیتی و اقتصادی" به امارات میرود.
تبلیغات
دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی صبح پنجشنبه، ۲۵ اسفند برای یک سفر یک روزه وارد ابوظبی شد و با همتای اماراتی خود دیدار و گفتوگو کرد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، علی شمخانی در ملاقات با شیخ طحنون بنزاید آلنهیان گفت: «برای برون رفت از چالشهای موجود که تداوم آن به نفع هیچ کشوری در منطقه نیست باید همکاری و همگرایی جایگزین خصومت و واگرایی شود.»
با وجود روابط نزدیک تجاری و اقتصادی میان ایران و امارات متحده عربی، مناسبات جمهوری اسلامی با این کشور و اغلب کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بر سر بسیاری از مسائل با چالشهای جدی روبرو است.
این چالشها از دی ماه سال ۱۳۹۴ و پس از قطع مناسبات دیپلماتیک ایران و عربستان در پی حمله به سفارتخانه و کنسولگری پادشاهی سعودی، افزایش یافت.
در پی قطع مناسبات دیپلماتیک میان تهران و ریاض، برخی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله امارات و بحرین نیز در مناسبات با ایران تجدید نظر کردند و روابط خود را دستکم به سطح کاردار تقلیل دادند.
نزدیکی ایران و عربستان با"ابتکار شایسته" رهبر چین
میانه اسفند ماه علی شمخانی و مساعد بنمحمد العیبان، عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی مذاکراتی زیر نظر وانگ یی، دیپلمات ارشد چین و تعیینکننده سیاست خارجی این کشور در پکن را آغاز کردند که ۱۹ اسفند ماه به انتشار یک بیانیه سهجانبه منجر شد.
مطابق این بیانیه توافق بر سر عادیسازی روابط میان تهران و ریاض"ابتکار شایسته" شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین بوده که زمینه آن را در گفتوگو با سران دو کشور فراهم کرده است.
پس از این توافق و آغاز رایزنیهایی میان جمهوری اسلامی و برخی دیگر از کشورهای منطقه برای بهبود روابط، خوشبینیهایی نسبت به ثمر بخش بودن این روند در میان مقامهای ایرانی به وجود آمده که در بین شخصیتها و رسانههای عربزبان کمتر به چشم میخورد.
وبسایت "نورنیوز"، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی در گزارشی هدف از سفر شمخانی به امارات را "ملاقات با مقامات عالی آن کشور و حل و فصل چند پرونده مهم امنیتی و اقتصادی" عنوان کرد.
در انتظار بازگشت فرزین با چمدان پر از درهم
حضور محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی در هیئت همراه شمخانی این امیدواری را به وجود آورده که او در بازگشت از این سفر با چمدانی پر از ارز به تهران بازگردد.
خبرگزاری مهر در گزارشی زیر عنوان "فرزین با چمدان درهم از امارات باز میگردد؟" نوشت: «انتظار میرود بعد از توافق ایران و عربستان، امارات برای تسهیل تبادلات ارزی ایران با درهم اقدامات اجرایی داشته باشد.»
این خوشبینی چندان معقول به نظر نمیرسد زیرا تنگناهای دسترسی جمهوری اسلامی به بازارهای مالی بینالمللی مربوط به تحریمهای غرب است و حل آن وابسته به موفقیت مذاکرات احیای توافق هستهای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، که فعلا متوقف مانده است.
علی شمخانی در ابتدای ورود به ابوظبی با محمد بنزاید بنسلطان آلنهیان، رئیس امارات متحده عربی دیدار و گفتوگو کرد.
واقعیت روابط کشورهای عربی و اسرائیل
به گزارش ایرنا شمخانی در این دیدار با اشاره به ضرورت همکاریهای منطقهای برای حل معضلات کنونی گفت: «مشکلات موجود عمدتاً ناشی از مداخلات بیگانگان و شیطنتهای آمریکا و رژیم صهیونیستی در حوزه خلیج فارس است.»
این سخنان در حالی بیان شده که برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند امارات و بحرین به ابتکار و با میانجیگری دولت قبلی ایالات متحده به عادی سازی روابط با اسرائیل روی آوردهاند.
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی میگوید روابط تجاری و اقتصادی ایران و امارات همیشه خوب بوده اما اختلاف بر سر روابط با اسرائیل "جدی" است.
درخواست تجدید نظر امارات در رابطه با اسرائیل
او با بیان این که امارات میتواند در قبال برخی مسائل مانند روابط ایران و بحرین نقش سازندهای بازی کند به خبرگزاری ایلنا گفت: «با همه اینها برخی از رفتارهای امارات باید اصلاح شود، مخصوصا باید در نگاه به رژیم صهیونستی که آسیب جدی برای دنیای اسلام است، تجدیدنظر کند.»
بهبود و عادیسازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی یک پیشزمینه تاریخی دارد و از جمله حاصل نگرانی نقش بیثباتکننده جمهوری اسلامی در منطقه است. در چنین شرایطی تجدیدنظر در رابطه با اسرائیل به درخواست ایران واقعبینانه به نظر نمیرسد.
افزون بر این جمهوری اسلامی و برخی کشورهای عربی بر سر مالکیت سه جزیره ابوموسی و تنب بزرگ و کوچک نیز اختلافهای جدی دارند و چین در این زمینه به کشورهای عربی نزدیکتر است.
شی جینپینگ، در سفر چندی پیش خود به عربستان بیانیه مشترکی با اعضای شورای همکاری خلیج فارس امضاء کرد که در آن از "ابتکار و تلاش" امارات در ارتباط با مسئله جزایر سه گانه حمایت شده است.
این اقدام چین برای جمهوری اسلامی بسیار ناخوشایند بود اما وابستگی بیش از پیش تهران به پکن به عنوان شریک تجاری و حامی بینالمللی باعث شد که واکنش متناسبی به آن نداشته باشد.
بر این اساس برخی ناظران گمان میبرند بهبود روابط ایران با برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در نهایت مطابق با صلاحدید و اولویتهای چین پیش میرود و نمیتواند همه "اختلافها و بیاعتمادیها" را بر طرف کند.
روایت تصویری تنش سیاسی میان عربستان و ایران
اعدام نمر النمر به تیرگی مناسبات دو کشور ایران و عربستان دامن زد. رویدادی با پیامدهای گسترده برای منطقه و جهان.
عکس: picture alliance/dpa/Y. Arhab
شیخ نمر باقر النمر رهبر شیعیان معترض عربستان
نمر النمر یکی از رهبران سرشناس شیعی مذهب عربستان سعودی و از مخالفان خانواده سلطنتی در منطقه قطیف در استان شرقی عربستان سعودی بود. نمر النمر پیش از دستگیری خواستار خودمختاری منطقه قطیف در شرق عربستان شده بود. اکثر ساکنان قطیف که از مناطق نفتی مهم کشور به شمار میرود، شیعه هستند.
عکس: Reuters/K. Abdullah
دستگیری نمر النمر
نمر النمر در تابستان سال ۲۰۱۲ در العوامیه، شهر مجاور قطیف دستگیر شد. پلیس عربستان میگوید وی در زمان بازداشت، در اتومبیل خود، اسلحه داشته و در صدد فرار بوده است. هواداران النمر این اتهامات را رد میکنند. شیخ نمر النمر در جریان دستگیری مورد اصابت گلوله پلیس قرار گرفت و زخمی شد. تصویر شیخ نمر النمر پس از دستگیری در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی.
عکس: AFP/GettyImages
وزارت کشورعربستان: شیخ نمر النمر اعدام شد
وزارت کشور عربستان سعودی در تلویزیون این کشور اعلام کرد که "۴۷ تروریست" اعدام شدهاند. نام شیخ نمر النمر، روحانی شیعه نیز در میان اعدامشدگان بود. عربستان سعودی یکی از پنج کشوری است که بیشترین اعدامها را اعمال میکند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/J. Gambrell
معترضان سفارت عربستان در تهران را به آتش کشیدند
معترضان به اعدام شیخ نمر النمر، روحانی شیعه، سفارت عربستان در تهران را به آتش کشیدند و دست به تخریب آن زدند. کنسولگری عربستان در مشهد نیز مورد حمله واقع شد. مأموران انتظامی موفق شدند به تجمع معترضان خشمگین در مقابل سفارت عربستان در تهران پایان دهند.
عکس: Isna
تظاهرات در برابر کنسولگری عربستان در مشهد
به رغم آنکه مقامات مسئول پس از تجمعات پرخشونت روز شنبه (۱۲ دی) هر گونه تجمع مقابل نمایندگیهای سیاسی عربستان را ممنوع اعلام کرده بودند، تجمع معترضان به اعدام شیخ النمر روز یکشنبه ادامه یافت. عصر یکشنبه عدهای در مشهد در برابر کنسولگری عربستان تجمع کردند. عکسهای منتشر شده نشاندهنده استفاده از ماشین آبپاش برای متفرق کردن جمعیت است.
عکس: fararu.com
تظاهرات در بحرین
اعدام شیخ نمر با اعتراض شدید شیعیان بحرین روبرو شد. آنها با راه پیماییهایی مخالفت خود را با این اقدام عربستان سعودی اعلام کردند. بحرین یک روز بعد از قطع روابط عربستان سعودی با ایران مناسبات دیپلماتیک خود با جمهوری اسلامی ایران را قطع کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/A.Fardan
ایران کاردار عربستان سعودی در تهران را احضار کرد
دولت ایران کاردار عربستان سعودی در تهران را به وزارت امور خارجه احضار و به اعدام شیخ النمر اعتراض کرد. پیشتر سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته بود، عربستان برای سیاستهای خود "تاوانی سخت" خواهد پرداخت.
عکس: picture-alliance/AP Photo
آیتالله خامنهای: "دست انتقام الهی گریبان سیاستمداران سعودی را خواهد گرفت"
آیتالله خامنهای با "ناحق" خواندن اعدام شیخ نمر هشدار داد: «دست انتقام الهی گریبان سیاستمداران سعودی را خواهد گرفت». دبیرکل سازمان ملل، اتحادیه اروپا، آمریکا و چهرههای سرشناس عراق نیز به این رویداد واکنش نشان دادند. بانکی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، گفت اعدام شیخ نمر در عربستان سعودی وی را "عمیقا نگران" کرده است.
عکس: Leader.ir
پیامدهای اعدام شیخ نمر به فوتبال ایران و عربستان هم رسید
مهدی تاج، رئیس سازمان لیگ ایران میگوید شکایتی علیه فوتبال عربستان برای ارسال به کنفدراسیون فوتبال آسیا تنظیم شده است. باشگاههای عربستان حاضر در لیگ قهرمانان آسیا ظاهرا ترجیح میدهند در زمینی بیطرف با حریفان ایرانی بازی کنند.
عکس: farsnews.com
عربستان روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان یک روز پس از حمله گروهی از شهروندانی ایرانی به سفارت عربستان سعودی در تهران و تخریب و به آتشکشیدن آن، اعلام کرد که این کشور روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرده و از اعضای سفارت ایران در ریاض خواسته تا ۴۸ ساعت آینده خاک عربستان را ترک کنند.
عکس: picture-alliance/dpa/K. Elfiqi
عربستان قصد دارد برادر زاده نمر النمر را نیز اعدام کند
علی النمر، برادر زاده نمر النمر نیز به اعدام محکوم شده است. او ۱۷ ساله بود که در عربستان سعودی دستگیر شد.علی النمر در دادگاه شریعت اسلامی عربستان از جمله به جرم عضویت در یک سازمان تروریستی و پرتاب کوکتل مولوتوف به سوی ماموران پلیس عربستان به اعدام محکوم شده است. از علی النمر اعترافاتی به چاپ رسیده. خانواده او بر این نظرند که این اعترافها زیر شکنجه از متهم گرفته شده است.
عکس: Facebook/Save Ali-Al Nimr
بحرین و سودان مناسبات دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کردند
بحرین و سودان نیز به تبعیت از عربستان سعودی مناسبات دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کردند. بحرین که همجوار عربستان سعودی است متحد نزدیک این کشور به حساب میآید. حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین
عکس: dapd
یورش به سفارتخانهها، تکرار یک تجربه خطا
جمشید فاروقی، رئیس بخش فارسی دویچه وله، در تفسیری با عنوان یورش به سفارتخانهها، تکرار یک تجربه خطا نوشت نیروهای اصولگرا در ایران "به جای جلب توجه اذهان بینالمللی به نقض آشکار حقوق بشر در عربستان و تلاش برای ایجاد موج مخالفت با سیاستهای تحریکآمیز عربستان در منطقه، همان خطای تجربه شده پیشین را تکرار کردند: یورش به سفارتخانه عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد."
عکس: Mehr
آمریکا ایران و عربستان را به تنشزدایی فراخواند
جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا دولت آمریکا، با بالا گرفتن تنشهای سیاسی میان ایران و عربستان سعودی شامگاه یکشنبه (۳ دسامبر / ۱۳ دی) در واشنگتن دو کشور را فراخواند تا گامهای لازم را در راه آرامکردن اوضاع بردارند.
عکس: picture alliance/AA/S. Corum
تلاش روحانی برای حفظ آرامش در ایران پس از اعدام شیخ النمر
حسن روحانی اعدام نمر، رهبر شیعیان معترض عربستان را در راستای "دامن زدن به فرقهگرایی، تروریسم و افراط در منطقه" دانست. او ضمن هشدار نسبت به بروز خشونت، دستور شناسایی مهاجمان به نمایندگیهای سیاسی عربستان در ایران را داد.
عکس: picture-alliance/Russian Presidential Press and Information Office/TASS/M. Klimentyev
کوشش ایران و اروپا برای جلوگیری از تنشها پس از اعدام نمر
ایران و اتحادیه اروپا میخواهند از بالا گرفتن تنش در منطقه در پی اعدام شیخ نمر، رهبر معترض شیعیان عربستان، جلوگیری کنند. وزرای خارجه ایران و عربستان نیز به همتای اتریشی خود گفتهاند نمیخواهند تنش میان دو کشور تشدید شود.