تمام عکس‌های دنیس هاپر به دهه ۱۹۶۰ برمی‌گردند و حال و هوای آمریکای آن سال‌های پرشر و شور را بازتاب می‌دهند. در اوایل این دهه بود که او برای سالگرد تولدش یک دوربین نیکون هدیه گرفت و با پی‌گیری شروع کرد به عکس گرفتن از اطراف و اطرافیان خود.

هاپر دوربین عکاسی را همیشه به گردن داشت و به خاطر آشنایی با محیط هنری، به بسیاری از چهره‌های فرهنگی و هنری دسترس داشت که بعدها از نام‌های برجسته این دوران شدند، از اندی وارهول تا نیکی دو سن‌فال. شاید همین که آن‌ها می‌دانستند هاپر عکاسی حرفه‌ای نیست، خود مزیتی بود که راه هاپر را باز می‌کرد.

هاپر در کلاس‌های "آکادمی هنرپیشگی" معروف نیویورک نزد لی استراسبرگ درس بازیگری دیده بود. در کنار جیمز دین در فیلم‌های "غول" و "شورش بی‌دلیل" نقش ایفا کرده بود، اما شکوفایی او در سینما چند سال دیرتر بود.

او با گروه‌های فعال در جنبش مدنی دهه ۱۹۶۰ تماس داشت. عکس‌های او از زندگی اقلیت‌ها و سیاه‌پوستان یا سیمای مارتین لوتر کینگ، برجسته‌ترین سخنگوی این جنبش، گواهی بر این پیوند است.

زمانی که هاپر به سینما روی آورد همه او را نماد نسلی یاغی می‌دانستند که می‌رود تا سینمای آمریکا را با ایده‌های تازه و انقلابی متحول کند. فیلم "ایزی رایدر" او که در سال ۱۹۶۷ به روی پرده آمد، در شکل و محتوا اثری تازه و بدیع بود که امیدهای فراوانی برانگیخت.

جوان‌های سرکش و ناراضی سال‌های شورش و طغیان، بارها و بارها به تماشای این فیلم نشستند، تا از دو موتورسوار بی‌باک آن، دنیس هاپر و پیتر فاندا، بیاموزند که به مقررات و هنجارهای کهنه بی‌اعتنا باشند، راه خود را بروند و شعار بدهند: "جنگ نکن، عشق بورز!"

"دولت مستعجل"

فیلم "ایزی رایدر" اوج درخشش و تنها موفقیت بزرگ دنیس هاپر، در مقام فیلمساز، باقی ماند. فیلم بعدی او به نام "آخرین فیلم" تمام امیدها را به یأس بدل کرد. فیلم در جشنواره ونیز سال ۱۹۷۱ جایزه منتقدان را برنده شد، که شاید به خاطر نام و مقام فیلم "ایزی رایدر" به هاپر داده شد.

فیلم در آمریکا بیش از چند روز روی پرده سینما دوام نیاورد. این شکست برای فیلمساز چنان سنگین بود که سقوط او را به دنبال آورد. او و آثارش در دنیای "هیپی‌گری"، که همه گمان می‌کردند تنها به روی پرده تعلق دارد، گم شدند.

استعداد درخشان هاپر در الکل و مواد مخدر ذوب شد. او در سال ۲۰۰۰ در گفت‌وگویی با "دی تسایت" می‌گوید: «زندگی من تمام شد رفت. از من دوازده سال خبری نبود. به کلی غیب شده و فرو رفته بودم توی دریایی از مواد.»

مجموعه‌ای گرانبها

این که از چنین زندگی ناآرام و آشفته‌ای، مجموعه‌ای از عکس‌های گرانبها باقی می‌ماند، معجزه است. به همت یک دوست بود که انبوه عکس‌هایی که هاپر گرفته بود، از لای ریخت و پاش یک زندگی شلوغ و درهم برهم، جمع‌آوری شد و در بسته‌هایی محفوظ ماند. سال‌ها بعد که دنیس هاپر، با رهایی از الکل و مواد مخدر، زندگی به قاعده‌ای در پیش گرفت، فرصت یافت به سراغ عکس‌ها برود.

اما عکس‌ها از سال ۱۹۶۹ در هیچ نمایشگاه یا کتاب ویژه‌ای دیده نشدند. تنها پس از مرگ هاپر در سال ۲۰۱۰ بود که بازماندگان او به سراغ بسته‌هایی رفتند که در آن‌ها صدها عکس گرانبها پنهان مانده بود.

عکس‌هایی که به نمایش در آمده‌اند، سند دورانی پرتب و تاب هستند، که هاپر در مرکز آن قرار داشت. روی آن‌ها چه بسا می‌توان خط و نشان دستان مردی را دید که مدام در حرکت بود و آرام و قرار نداشت. حتی در پرتره‌های ثابت او حسی دینامیک و حرکتی درونی دیده می‌شود.

نمایشگاه عکس‌های دنیس هاپر به عنوان "عکس‌های گمشده" تا ۱۷ دسامبر امسال در خانه مارتین گروپیوس (برلین) ادامه دارد.