ایالات متحده آمریکا از سال ۱۹۹۷ تاکنون، شرکت‌هائی را که قراردادهائی با حجم بیش از ۲۰ میلیون دلار با صنعت نفت ایران می‌بندند، مورد تحریم قرار می‌دهد. این شرکت‌ها، حق معامله با دولت و شرکت‌های آمریکائی را از دست می‌دهند.

همراهی روسیه و کشورهای عربی

تحریم آمریکا اکنون قرار است شرکت‌هائی را نیز در بر ‌گیرد که در بخش‌های غیر نفتی با ایران همکاری می‌کنند. دولت آمریکا در هفته‌های اخیر توانسته است همراهی روسیه را هم تا حدودی جلب کند.

تحلیل‌گران غربی امتناع روسیه از تحویل موشک‌های دفاعی اس ۳۰۰ را، نشانه نزدیک شدن مواضع روسیه به اتحادیه اروپا و آمریکا تلقی می‌کنند. خبرگزاری فرانسه در این مورد می‌نویسد: «قرارداد تسلیحاتی میان روسیه و ایران، انتقاد آمریکا و اسرائيل را برانگیخته بود. این دو کشور، حمله هوائی به تاسیسات اتمی ایران را غیرممکن نمی‌دانند. سیستم دفاعی مدرن، می‌تواند این حمله را دشوار کند.»

سفر اخیر هیلاری کلینتون به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، با هدف جلب پشتیبانی متحدان عرب آمریکا برای گسترش تحریم‌ها صورت گرفت. فشار بر چین نیز، برای عدم پیشتیبانی از ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد، افزایش یافته است.

مشکل بیمه‌های حمل و نقل

یکی از راه‌های گسترش تحریم، بیمه نکردن شرکت‌های صادرکننده و کشتی‌های حامل کالا به ایران است. بیمه هرمس آلمان، در دوران خاتمی اعتبار ایران را تا ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو افزایش داد، اما پس از روی کار آمدن احمدی‌نژاد، در چند مرحله از آن کاست. اعتبار این بیمه، اکنون تنها ۶۸ میلیون یورو، یعنی حدود ۳ درصد دوران خاتمی است.

روز چهارشنبه (۱۷فوریه،۲۸ بهمن) بیمه لویدز لندن نیز اعلام کرد که در صورت تصویب تحریم‌های تازه از سوی آمریکا، دیگر کشتی‌هائی را که عازم ایران هستند بیمه نخواهد کرد. به گزارش فاینشنال تایمز، این شرکت به ویژه تاکید کرده است که از بیمه کردن کشتی‌های حامل بنزین برای ایران خودداری خواهد ورزید.

پشتیبانی اتریش

همزمان با این تحولات، میشائیل اشپیندل‌اگر وزیرخارجه اتریش نیز، در جریان سفر اخیر خود به اسرائيل ضمن دیدار با شیمون پرز رئیس‌جمهور این کشور اعلام کرد که کشورش از تحریم ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد پشتیبانی خواهد کرد.

وزیرخارجه اتریش به خبرنگاران گفت:«ما نیز در اتحادیه اروپا، پس از سخنان اخیر محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، دریافتیم که راه دیگری وجود ندارد و باید واکنش نشان بدهیم.»

اشاره وزیر خارجه اتریش به تصمیمی بود که احمدی‌نژاد در مورد غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در داخل کشور اعلام کرد.

چین: مخالفت مشروط؟

در این میان، منابع غربی همچنان بر این عقیده‌اند که چین تصویب هر قطعنامه تازه‌ای علیه ایران را در شورای امنیت با دشواری روبرو خواهد ساخت. خبرگزاری آلمان در این مورد می‌نویسد:«چین معتقد نیست که ایران بتواند در آینده نزدیک بمب اتمی بسازد». اتاق فکر معروف "گروه بحران بین‌المللی"، در تازه‌ترین تحلیل خود می‌نویسد:«چینی‌ها منافع ویژه‌ای در ذخائر نفتی ایران دارند. با این همه، محتاط خواهند بود، زیرا مناسبات اقتصادی آنان با آمریکا بسیار مهم تر از ایران است.»

حجم قراردادهای اقتصادی چین با جمهوری اسلامی در سال ۲۰۰۸ میلادی به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار رسید. در حالی که مبادلات بازرگانی سالانه چین و آمریکا اکنون از مرز ۷۰۰ میلیارد دلار فراتر رفته و صادرات چین به آمریکا بیشتر از واردات این کشور است.

بسیاری از تحلیل‌گران فروش تسلیحات آمریکائی به تایوان و پذیرائی گرم از دالائی لاما در واشنگتن را، اهرم‌های فشاری ارزیابی می‌کنند که ایالات متحده برای وادار ساختن چینی‌ها به تجدیدنظر در سیاست فعلی خود، مورد استفاده قرار می‌دهد.

جواد طالعی

تحریریه: یلدا کیانی