آمریکا٬ دولت‌های اروپایی و کشورهای عربی بحث بر سر تبعید احتمالی بشار اسد از سوریه را آغاز کرده‌اند٬ اگرچه هنوز بحث بر سر انتقال قدرت در سوریه و اشاره به آن در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به نتیجه مشخصی نرسیده و روسیه هم‌چنان مصرانه می‌گوید که اگر از قطعنامه بوی «تغییر رژیم» به مشام برسد٬ آن را وتو خواهد کرد.

خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از برخی از مقامات غربی گفته تا کنون سه کشور برای پذیرش بشار اسد پس از سقوط رژیم سوریه اعلام آمادگی کرده‌اند. هنوز با قطعیت نمی‌توان گفت که رژیم بشار اسد پس از ۱۰ ماه سرکوب و کشتار مستمر معترضان سوری٬ در هفته‌ها یا ماه‌های آتی فرومی‌پاشد٬ اما غرب و هم‌پیمانان عرب‌اش در تلاش‌اند تا مقصد بعدی بشار اسد را مشخص کنند.

به گزارش رویترز٬ هیچ‌یک از کشورهای اروپایی نپذیرفته‌اند که به رئیس‌جمهور کنونی سوریه پس از فروپاشی احتمالی حکومتش پناه دهند٬ اما یکی از مقامات غربی بدون افشای هویت‌اش به این خبرگزاری گفته که امارات یکی از گزینه‌ها است. اصل این پیشنهاد از سوی کشورهای عربی ارائه شده و یکی از مقامات ارشد دولت اوباما در گفت‌وگو با رویترز تنها به گفتن این بسنده کرده که «برخی از کشورهای عربی حاضر به پناه دادن به بشار اسد هستند.»

این بحث‌ها در حالی انجام شده که تلاش‌های جامعه جهانی برای افزایش فشار بر سوریه از طریق حمایت از طرح پیشنهادی اتحادیه عرب در شورای امنیت برای انتقال قدرت در سوریه٬ با مقاومت روسیه مواجه شده است؛ کشوری که از اعضای دائمی شورای امنیت و از هم‌پیمانان اصلی بشار اسد است و به‌سادگی می‌تواند هر قطعنامه‌ای بر ضد سوریه را وتو کند. روسیه می‌گوید با طرح عبارت «حمایت کامل» شورای امنیت از طرح اتحادیه عرب برای انتقال قدرت در قطعنامه پیشنهادی مشکل دارد. قطعنامه پیشنهادی امروز٬ جمعه (۳ فوریه٬ ۱۴ بهمن) در شورای امنیت به رای گذاشته خواهد شد.

بیشتر بخوانید: روسیه مخالف کناره‌گیری اسد از قدرت

روسیه پیش‌تر هم در ماه اکتبر ۲۰۱۱ به‌همراه چین از تصویب قطعنامه‌ای بر ضد رژیم بشار اسد جلوگیری کرده بود. روسیه و چین می‌گویند هر متنی که زمینه‌ساز مداخله نظامی و «تشدید بحران در سوریه» باشد را وتو خواهند کرد.

کاخ سفید از مدت‌ها پیش هشدار داده که نفس‌های حکومت بشار اسد به شماره افتاده و شمارش معکوس برای سرنگونی رژیم حاکم بر سوریه آغاز شده است. این مذاکرات آن‌طور که در گزارش رویترز آمده٬‌با این هدف انجام شده که امکان «خروج امن» بشار اسد از سوریه را فراهم کند٬ پیش از آن‌که با سرنوشتی مانند معمر قذافی٬ رهبر سابق لیبی مواجه شود.

اما تحقق این هدف نیازمند فراهم کردن نوعی «مصونیت» برای بشار اسد است و این مساله‌ای است که احتمالا با مخالفت گسترده اپوزیسیون سوریه و سازمان‌های مدافع حقوق بشر مواجه خواهد شد. بر اساس آمار سازمان ملل از آغاز بحران سیاسی در سوریه تا کنون بیش از ۵۴۰۰ نفر کشته شده‌اند و مخالفان٬ بشار اسد را عامل کشتار شهروندان سوری می‌دانند.

بیشتر بخوانید: افزایش احتمال تصویب قطعنامه شورای امنیت علیه سوریه

تلاش برای پیاده‌سازی طرحی شبیه یمن در سوریه

بروس ریدل٬ از تحلیلگران سابق سیا و از مشاوران باراک اوباما٬ در گفت‌وگو با رویترز گفته کشورهای عربی درصدد هستند راه‌حلی سیاسی شبیه به آنچه در یمن اجرا شد را در سوریه هم پیاده‌سازی کنند. علی عبدالله صالح٬ رئیس‌جمهور یمن روز شنبه هفته جاری برای انجام معالجات پزشکی وارد ایالات متحده شده و این همان طرح انتقال قدرتی است که برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس پیشنهاد کرده بودند تا از این طریق به یک سال اعتراضات گسترده مردمی در آن کشور پایان دهند. انتخابات ریاست‌جمهوری یمن هم ۲۱ فوریه برگزار خواهد شد.

به اعتقاد بروس ریدل٬ تضمین مصونیت بشار اسد بسیار دشوار است و بعید است که او بتواند مانند علی عبدالله صالح خروج امنی از کشورش داشته باشد. با این همه٬ مذاکرات بر سر این موضوع تازه آغاز شده و هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است.

اعتراضات گسترده مردم سوریه که از ماه مارس ۲۰۱۱ آغاز شده هم‌چنان ادامه دارد و اگرچه رژیم بشار اسد نیز هم‌چنان دست به کشتار و سرکوب معترضان می‌زند٬ اما به اعتقاد ناظران سیاسی در سراشیبی سقوط قرار گرفته است.

EN/SI