شب گذشته (۲۳ فروردین) فائزه هاشمی، دختر کوچک آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی مهمان "میزگرد انتخاب" در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس بود. برگزارکنندگان این میزگرد می‌گویند، استقبال از این گفت‌وگو بی‌سابقه بوده است و از رکورد شمار شرکت‌کنندگان در این گفت‌وگوی شش ساعته می‌گویند.

فائزه هاشمی در این گفت‌وگو حرف‌هایی زده که واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. یکی از پرواکنش‌ترین گفته‌های او در مورد عدم شرکت در انتخابات پیش رو و رأی ندادن بود.

رأی نمی‌دهم و با رأی ندادن اعتراض می‌کنیم!

او در بخشی از گفته‌های خود با انتقاد از کارنامه حسن روحانی، گفت که حتی در صورتی که برادرش محسن هاشمی رفسنجانی هم کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ شود، باز هم در این انتخابات شرکت نمی‌کند و رأی نمی‌دهد.

فائزه هاشمی گفت، نگاه و نگرش او ناامیدی و منفعل بودن نیست اما نهاد انتخاباتی که نتیجه‌ای ندهد و بعد همه به کسی که از صندوق بیرون می‌آید فحش بدهند، این خودش تضعیف نهاد انتخابات است و رأی ندادن اتفاقا نهاد انتخابات را تقویت می‌کند. او گفت، تا کی بین بد و بدتر می‌خواهیم انتخاب کنیم؟ بد و بدتری که ۲ درصد در عملکردشان با هم تفاوت دارند. به اعتقاد او رأی ندادن یک فعالیت و کنش است.

هاشمی گفت که با رأی ندادن می‌خواهیم اعتراض کنیم، چون اعتراض‌های خیابانی همه سرکوب می‌شود و شاید رأی ندادن تلنگری برای مسئولان حکومتی باشد تا رفتار و سیاست‌هایشان را بازبینی کنند یا برای اصلاح طلبان که در مسیر اصلاح‌طلبی قدم بردارند.

او علت این تصمیم را اعتراض به اصلاح‌طلبان عنوان کرد که برای ماندن در قدرت به گفته او شاخصه‌های اصلاح‌طلبی را رها کرده‌اند در مسیر إصلاحات حرکت نکرده و نخواهند کرد و برای همین نباید رأی داد.

واکنش به گفته‌های او در نقد اصلاح‌طلبان و حاکمیت

این بخش از گفته‌های فائزه هاشمی در مورد اصلاح‌طلبان و همچنین نقد حاکمیت با واکنش‌های زیادی از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شده است.

برخی از این حرکت هاشمی و گفته‌هایش که "اشاره به دورویی و استمرارطلبی اصلاح‌طلبان" دارد، استقبال کرده و آن را "اصلاح اصلاحات در عمل" نامیده‌اند.

برخی جملات قصار او چون "علی مانده و حوضش" را جشن گرفته‌اند و برخی نوشته‌اند "فارغ از ارزشگذاری سخنان خانم هاشمی این میزان صراحت لهجه و شفافیت و توسعه مرزهای محرمانگی و مصلحت، قابل تقدیر است."

برخی هم به شدت استقبال از گفته‌های او و بازتاب سخنان هاشمی تاخته‌اند و "هیجان‌زدگان" را به باد انتقاد گرفته‌اند و نوشته‌اند: « جسارتا! این همان جوزدگی تاریخی است که اهالی رسانه بدان گرفتارند.»

به عقیده کسانی که از بازتاب گسترده سخنان "ضدحاکمیت" فائزه هاشمی در شبکه‌های اجتماعی برآشفته‌اند، هاشمی تنها زمانی می‌تواند خود را برانداز و مخالف بداند که اول کارنامه پدرش را نقد کند.

برانداز کیست؟

فائزه هاشمی در بخشی از گفت‌وگوی ۶ ساعته گفت که خود را نه تنها ضد انقلاب نمی‌داند بلکه انقلابی‌تر از بقیه می‌داند چون پیوسته به دنبال آرمان‌های انقلاب چون آزادی بیان بوده است. او در پاسخ به اینکه چه چیز را مصداق براندازی می‌داند که خود را برانداز نمی‌داند، گفت که بخشی از براندازی را حرکت‌های تروریستی و نظامی یا کودتا می‌داند که با آنها مخالف است اما با براندازهایی که با شیوه‌های مسالمت‌آمیز برای تغییر قدرت تلاش می‌کنند، مخالف نیست. او همچنین تأکید کرد که تغییر در همین نظام را سودمندتر از براندازی می‌داند.

از او در مورد بهاییان پرسیده شد و وضعیت زنان و عملکرد او در دورانی که در این عرصه صاحب مسئولیت بود.

نظر فائزه هاشمی در مورد حقوق بهاییان و حقوق زنان

او در پاسخ به پرسشی در مورد بهاییان گفت که از حقوق شهروندی بهاییان دفاع می‌کند و آن هم با استناد به آموزه‌های دینی و با استناد به قانون اساسی ایران که آزادی بیان و عقاید در آن آمده است. فائزه هاشمی گفت که در این مورد خود را خارج از نظام نمی‌داند.

از او پرسیده شد آیا فکر نمی‌کند فعالیت‌های او در حوزه بانوان در عرصه‌هایی که زمینه‌سازی فکری در جامعه برای آنها نشده بود، باعث شد آن موضوع‌ها توسط جامعه پس زده شوند و حقوق زنان بیشتر تضعیف شود تا تقویت؟

فائزه هاشمی گفت که ۴۰ سال است از زمینه‌سازی حرف می‌زنند و پرسید که این زمینه سازی کی باید انجام شود؟ او گفت که  با نگاه به آگاهی جامعه و بازخوردی که از جامعه می‌گیرد حرکت کرده است و پس‌زدگی و مقاومت را نه از سوی جامعه که از سوی بخشی از جاکمیت می‌بیند  که با برداشت افراطی با دین برخورد می‌کنند و استفاده ابزاری از دین دارند. او در مورد حجاب اجباری گفت که در دین هم چنین چیزی وجود ندارد و بخش‌هایی از حاکمیت از قانون اساسی و دین خارج شده‌اند و به دنبال قدرت‌اند نه ساختارهای جمهوری اسلامی.

فائزه هاشمی با دفاع از زنانی که حجاب از سر برمی‌دارند گفت که آن زنان با مطالعه و آگاهی به حقوق خود و هزینه‌ای که باید بپردازند این کار را می‌کنند.

او در بخش دیگری از گفت‌وگویش در مورد جایگاه زن در خانواده و حقوق برابر گفت، اگر جایگاه زن در خانواده بی‌بدیل است چرا در هیچ عرصه‌ای از مسکن و کار و طلاق و اجازه خروج از کشور زن نمی‌تواند تصمیم بگیرد؟ فائزه هاشمی حذف زنان از برخی مشاغل را برای نمونه حضور در سیاست ظلم به زن دانست.

کارنامه پدر، آیا نقدی رواست؟

فائزه هاشمی در بخش‌هایی از گفت‌وگو از کارنامه پدرش، اکبر هاشمی رفسنجانی دفاع کرد و در مورد نقش پدرش در ترور میکونوس برلین در سال ۱۳۷۱ گفت که جریان‌هایی درون‌حکومتی در پی بر هم زدن تلاش‌های رفسنجانی در بهبود روابط ایران با اروپا بوده‌اند. گفته‌هایی که البته بی‌واکنش هم نمانده‌اند.

یکی از کاربران توییتر می‌نویسد: «فائزه هاشمی می‌گوید پدرش مخالف آزادی نبوده است. این ادعا با شواهد تاریخی نمی‌خواند. سهم عمده‌ای از عملکرد جمهوری اسلامی در دهه سیاه و خونین ۶۰ متوجه هاشمی رفسنجانی است. او بعد از خمینی، دومین فرد قدرتمند و تصمیم‌گیر نظام بود. موج ترورهای خارج کشور بین سال‌های ۶۸-۷۱ هم در اوج قدرت هاشمی بود.»

پیشنهاد احمدی‌نژاد به فائزه هاشمی

اما یکی از جنجالی‌ترین گفته‌های فائزه هاشمی در مورد محمود پیشنهاد احمدی‌نژاد بود. او گفت احمدی‌نژاد به او برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ پیشنهاد معاون اولی داده ولی او به خاطر عملکردش در سال ۸۸ و توهین‌هایی که به پدرش کرده نپذیرفته است. فائزه هاشمی همچنین گفت که پیش‌تر هم احمدی‌نژاد به او پیشنهاد مناظره داده بوده است که او نپذیرفته چرا که "ایشان را سلامت نمی‌داند و حرف آقای میرحسین در مورد ایشان که گفته بود توی دوربین زل می‌زند و دروغ می‌گوید، درست بوده."

هرچند برخی از کاربران به ادعای پیشنهاد رئیس جمهور پیشین ایران به فائزه هاشمی واکنش طنزآمیز نشان داده‌اند اما دفتر محموداحمدی نژاد با صدور اطلاعیه ای "مطالب منتشرشده در مورد ادعای پیشنهاد ائتلاف یا معاون اولی از سوی دکتر احمدی نژاد به فائزه هاشمی را، "قویا و به طور کامل تکذیب" کرده است.

 

انتخابات پیش رو و سردرگمی اصلاح‌طلبی و اصلاح‌طلبان

سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ایران قرار است ۲۸ خرداد امسال  برگزار شود. از قالیباف، رئیس کنونی مجلس شورای اسلامی و سعید محمد فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا یا علی مطهری به عنوان نامزدهای احتمالی یاد می‌شود. اصلاح‌طلبان هنوز نامزد نهایی اعلام نکرده‌اند. احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار در نوشته‌ای در تلگرام با برشمردن اصولی که اصلاح‌طلبان بر پایه آن نامزد معرفی می‌کنند، تا حدی به تمسخر نوشته است: « به نظرم دکترعارف تنها نامزدی است که نهایتاً برای جریان اصلاح‌طلب در صحنۀ انتخابات باقی می‌ماند... بلانسبت آقای عارف، او مصداق ضرب‌المثلی برای اصلاح‌طلبان خواهد شد که می‌گوید: هر چیز که خوار آید، یک روز به کار آید!»

کلاب هاوس و جامعه‌ای که تشنه آزادی است

اما یکی از مهمترین جنبه‌های گفت‌وگوی فائزه هاشمی را فرای موضوعات مطرح شده شاید باید در شبکه‌ اجتماعی کلاب‌هاوس و حضور پرشمار شرکت‌کنندگان در این نشست جستجو کرد.

صبا آذرپیک، خبرنگار بیدار ماندن هزاران نفر برای شنیدن حرف‌های فائزه هاشمی را نشان آن می‌داند که جامعه "تشنه آزادی بیان" است:

برخی هم شب گذشته به طنز نوشتند که "شمار حاضران در روم‌های فائزه هاشمی در کلاب‌هاوس از شمار رأی‌های قالیباف در سمت رئیس مجلس بیشتر است".

کلاب‌هاوس شبکه‌ای اجتماعی است که حالا روزنه‌ای از جمله برای بحث‌ها و گفت‌وگوهای بی‌سانسور در محیط بسته ایران، به روی مخاطبان گشوده است و به دلیل استقبال زیاد زیر ذره‌بین فیلترینگ رفته و در کش و قوس فیلتر شدن یا نشدن است. البته علی ربیعی، سخنگوی دولت درباره اظهارنظر‌های ضد و نقیض درباره کلاب هاوس و نظر دولت در این باره گفته است: «کسی نباید از آگاه شدن مردم واهمه داشته باشد. برخی خودشان توانایی گفتگو با مردم و نخبگان را ندارند و از صحبت دولت مردان با مردم هراسان شده اند.» به گفته سخنگوی دولت، "دیدگاه دولت مبنی بر باز بودن این شبکه اجتماعی است".