اروپا جوانب حقوقی تروریستی خواندن سپاه را بررسی می‌کند
۱۴۰۱ بهمن ۱۰, دوشنبه
سرویس حقوقی اتحادیه اروپا سرگرم تدوین پیش‌نویس طرحی است که قرار است سه هفته آینده به اعضا ارائه شود و جوانب قانونی رده‌بندی سپاه در فهرست تروریستی را لحاظ می‌کند.
روزنامه "فایننشال تایمز" به نقل از چهار منبع آگاه نوشته که پاریس و برلین در نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در هفته گذشته حمایت خود را از این اقدام ابراز کرده‌اند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در مصاحبه‌ای گفته است: «برخی از کشورهای عضو از این پیشنهاد حمایت می‌کنند و بسیاری موافق هستند.»
بحث تروریستی خواندن سپاه پاسداران، واکنشی است به تحویل پهپادهای انتحاری ایران به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین و خشونت بی‌امان سرکوبگران در مواجهه با معترضانی که علیه حاکمیت جمهوری اسلامی به خیابان‌ها آمده‌اند.
فایننشال تایمز می‌نویسد، بسیار غیرعادی است که دولت‌ها نیروهای مسلح یک کشور دیگر را سازمانی تروریستی معرفی کنند اما این روند نشان‌دهنده مواضع سخت‌گیرانه‌تر پایتخت‌های غربی در قبال جمهوری اسلامی است. دولت بریتانیا نیز سرگرم بررسی در همین زمینه و وارد کردن نام سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی است.
مواضع آلمان و فرانسه از این جهت اهمیت دارد که جزو امضاکنندگان توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ هستند. یک مقام فرانسوی به فایننشال تایمز گفته که پاریس تمایل دارد به جای کل سپاه، شاخه‌هایی از آن را به عنوان نهاد تروریستی معرفی کند. وزارت خارجه فرانسه برای تصدیق یا تکذیب این امر، به درخواست فایننشال تایمز پاسخ نداده است.
وزارت خارجه آلمان پیشتر گفته که علاوه بر موانع سیاسی، موانع قانونی زیادی برای این نامگذاری وجود دارند.
جوزپ بورل با حمایت پاریس، برلین و لندن، میانجی اصلی مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن برای احیای برجام است. در این توافق غرب به ازای لغو بسیاری از تحریم‌ها، محدودیت‌های سختی برای برنامه هسته‌ای ایران در نظر گرفت. اما پس از خروج یک جانبه آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸ که به تصمیم ترامپ انجام شد، تحریم‌ها دوباره اعمال شدند و تهران نیز گام به گام از تعهداتش عقب کشید تا جایی که اینک غنی‌سازی اورانیوم و ذخایر خود را به درجه‌ای بسیار نگران‌کننده رسانده است.
به اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
دولت‌های غربی تا چندی پیش به دنبال جدا کردن مذاکرات هسته‌ای از سایر نگرانی‌های مرتبط با ایران بودند، زیرا برجام را بهترین فرصت برای جلوگیری از توسعه ظرفیت تهران برای تولید سلاح‌های هسته‌ای می‌دانستند. اما این ذهنیت با جنگ اوکراین و فروش سلاح ایرانی به روسیه و نیز اعتراضات سراسری و سرکوب معترضان تغییر کرد. جوزپ بورل گفته است: «این دو عامل، مطمئنا تاثیری قاطع بر سیاست اروپا در قبال ایران دارند.»
از ماه سپتامبر که اعتراضات سراسری در ایران شروع شد، هیچ مذاکره‌ای در مسئله هسته‌ای انجام نگرفته است. بورل هشدار داده که اگر اروپا سپاه را وارد فهرست تروریستی کند، چشم‌انداز توافق نابود می‌شود. او گفته است: «برجام نمرده اما متوقف شده و نامگذاری تروریستی مطمئنا همه چیز را دشوارتر می‌کند.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا استدلال کرده که "اگر رژیم جمهوری اسلامی این قدر بد است باید حتما جلوی دستیابی این نظام به بمب هسته‌ای گرفته شود و راه دیگری جز برجام برای این ممانعت وجود ندارد."
رد پای سپاه در تنش‌های منطقه و سرکوب مخالفان
سازمان ۱۲۰هزار نفری سپاه پاسداران، تحت عنوان محافظت از جمهوری اسلامی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی شکل گرفت. سپاه اما به مرور ستون اصلی اقتصاد و سیاست و امور اطلاعاتی و امنیتی شد و رد پای آن در تنش‌های خاورمیانه، منازعات نیابتی، حمایت‌های تسلیحاتی در منطقه و عملیات برون مرزی کشتن مخالفان قابل انکار نیست.
دیپلمات‌های غربی می‌گویند کشتن مخالفان در خاک اروپا در دهه‌های گذشته یا فریب دادن آنها برای سفر به کشورهای همسایه و ربایش آنها در سال‌های اخیر، از جمله اقداماتی است که می‌تواند مبنای استدلال قانونی علیه سپاه باشد.
فایننشال تایمز از قول دیپلمات‌ها می‌نویسد، اتحادیه اروپا و بریتانیا احتمالاً اقدامی جمعی انجام خواهند داد تا هرگونه واکنش تلافی جویانه ایران - مانند اخراج سفرا از تهران - برای رژیم جمهوری اسلامی پرهزینه‌تر شود.
پارلمان اروپابیستم ژانویه قطعنامه‌ای را تصویب کرد که کشورهای عضو را به تروریستی خواندن سپاه پاسداران فرامی‌خواند. این قطعنامه الزام‌آور نیست و اجرایی شدن آن مستلزم موافقت شورای اروپاست. مقامات جمهوری اسلامی تهدید کرده‌اند که در صورت عملی شدن این امر، اقدام متقابل می‌کنند و مستشاران و عناصر ارتش‌های اروپایی در منطقه را عوامل تروریستی تلقی می‌کنند.
طبقمقررات اتحادیه اروپا، این بلوک نمی‌تواند یک نهاد را تروریستی اعلام کند مگر آن که حکم دادگاهی در یک کشور عضو، مبنای امر قرار گیرد.
فایننشال تایمز می‌نویسد، احکام حقوقی در کشورهای خارج از اتحادیه از جمله بریتانیا می‌توانند دلایل قانونی احتمالی باشند اما مسئله در عین حال پیچیده‌تر خواهد شد. جوزب بورل گفته است: «بله می‌توان اقداماتی انجام داد اما به تعامل و تبادل نظر بیشتری در شورای اروپا نیاز داریم.»
بحث در اروپا پیرامون این مسئله در حالی ادامه دارد که سپاه پاسداران از سال ۲۰۱۹ در لیست سازمان‌های تروریستی آمریکا قرار دارد. این تصمیم از سوی دولت ترامپ در سال ۲۰۱۹ و در راستای اعمال سیاست "فشار حداکثری" اتخاذ شد.