پس از جنجالی که در دادگاه کودتاچیان ترکیه به دلیل پوشیدن تیشرتی با نوشته "قهرمان" پدید آمد، رئیسجمهور این کشور دستور داد، از این پس مظنونان پروندههای تروریستی یا کودتا باید در دادگاهها لباسهایی یکسان به تن کنند.
تبلیغات
متهمان مربوط به پرونده کودتای سال ۲۰۱۶ در ترکیه از این به بعد در دادگاهها باید لباسهایی سر هم بپوشند. متهمان "پروندههای تروریستی" هم باید در دادگاهها طبق دستور رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه کت و شلوار به تن کنند.
اردوغان در شهر ملطیه در شرق ترکیه راجع به متهمان دادگاههای یادشده گفت: «هیچ کس نباید با لباسهایی که خودش میخواهد بیاید.»
ماجرا از سه هفته پیش و هنگامی آغاز شد که یکی از متهمان مظنون به دخالت در کودتای ژوئیه ۲۰۱۶ در دادگاه با تیشرتی که به زبان انگلیسی بر روی آن کلمه "هیرو" یا "قهرمان" نقش بسته بود در دادگاه ظاهر شد. این اقدام منجر به جنجال در سالن و قطع جلسه پرسش و پاسخ دادگاه شد.
طبق گزارش رسانهها، طی روزهای بعد از این واقعه چندین نفر در سراسر ترکیه به دلیل پوشیدن تیشرتهایی با نوشته "قهرمان" بازداشت شدند.
سالگرد کودتای نافرجام در ترکیه و پیامدهای آن
یک سال از کودتای نافرجام ترکیه میگذرد. در جریان این کودتا بیش از ۲۴۹ نفر کشته و بیش از ۲ هزار نفر زخمی شدند. اقدامات دولت ترکیه پس از این کودتا انتقادات و اعتراضات زیادی را در داخل و خارج از ترکیه در پی داشت.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Suna
اولین تصویر از شامگاه ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶، استقرار خودروهای زرهی روی پل بسفر. جایی که ساعاتی بعد طرفداران رجب طبیب اردوغان با سربازان مواجه شدند.
عکس: picture-alliance/abaca/F. Uludaglar
تصویری از فرودگاه "آتاتورک" در استانبول و مردی که مقابل تانک کودتاچیان ایستاده است. نظامیان برج مراقبت فرودگاه را نیز تصرف کرده بودند.
عکس: Reuters/Ihlas
ساعت ۲ و ۳۲ دقیقه بامداد به وقت محلی جنگنده F16 کودتاگران ساختمان پارلمان ترکیه را بمباران میکند.
عکس: Getty Images/AFP/A. Altan
در جریان این کودتا بیش از ۲۴۹ نفر کشته و بیش از ۲ هزار نفر زخمی شدند.
عکس: Getty Images/B.Kilic
روند اتفاقات شامگاه ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ نشان داد که کودتا موفق نخواهد بود. این عکس در میدان تقسیم استانبول، مقاومت مردم و دستگیری سربازان را نشان میدهد.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Suna
ساعاتی پس از آغاز کودتا رجب طیب اردوغان در روشی غیرمعمول از طریق تماس تلفنی با شبکه تلویزیونی سیانان ترک از هواداران خود خواست تا برای مقابله با کودتاگران به خیابانها بریزند.
عکس: Screenshot/CNN Turk/Reuters
بسیاری از هواداران رجب طیب اردوغان نیز در پاسخ به خواسته او به خیابانها آمدند تا از شکست کودتا اطمینان حاصل کنند. تصویری از هواداران اردوغان روی تانک کودتاگران در آنکارا.
عکس: picture-alliance/abaca/O. Gurdogan
صبح روز بعد کودتاگران به عقب رانده شدهاند. ساعاتی پس از شکشت کودتا دستگیری عاملان و حامیان آن آغاز میشود.
عکس: Reuters
نیروهای امنیتی طرفدار اردوغان در پی دستگیری کودتاگران.
عکس: picture-alliance/AA
دولت ترکیه فتحالله گولن را به دست داشتن در این کودتا متهم میکند. گولن که ساکن آمریکا است این اتهام را رد میکند.
عکس: Reuters/C. Mostoller
۲۴ ساعت پس از آغاز کودتا، هزاران نفر شکست کودتاگران را روی پل بسفر جشن گرفتند.
عکس: picture-alliance/abaca/E. Öztürk
پنج روز بعد از کودتا نافرجام ترکیه رجب طبیب اردوغان در این کشور وضعیت اضطراری اعلام کرد. چندی بعد اردوغان از احتمال بازگشت مجازات اعدام به این کشور سحن گفت.
عکس: Reuters/K. Ozer
رجب طیب اردوغان همچنین تلاش برای کودتا را "نعمت خدا" خواند. او بر لزوم پاکسازی نیروهای مسلح این کشور تاکید کرد. به این ترتیب بسیاری از پرسنل ارتش به بهانه حمایت از فتحالله گولن دستگیر شدند.
عکس: picture-alliance/AA/A. Mehmet
"پاکسازی" تنها به ارتش محدود نشد، در این مدت بسیاری از روزنامهنگاران، متخصصان و دیگر مخالفان اردوغان نیز از کار برکنار شدند. در مجموع بیش از ۱۰۰ هزار نفر از کارکنان دولت کنار گذاشته شدند و بیش از ۵۰ هزار نفر نیز بازداشت شدند.
عکس: picture-alliance/AA/B. E. Gurun
به گفته ناظران سیاسی کودتای نافرجام ترکیه این موقعیت را در اختیار اردوغان قرار دارد که با مخالفان خود بهخصوص مخالفان کرد تسویه حساب کند.
عکس: Getty Images/AFP/Y. Akgul
عکس 151 | 15
بازداشتهای وسیع، اخراجهای بیشمار
از زمان کودتای ناموفق ترکیه در حدود یک سال پیش تا کنون رجب طیب اردوغان با مقرراتی ویژه کشور را اداره میکند؛ مقرراتی که با وضعیت فوقالعاده برقرارشده در کشور توجیه میشود.
در ۱۲ ماه گذشته بیش از ۱۵۰هزار نفر از کارکنان سرویسهای خدمات عمومی، دستگاه قضایی، پلیس و ارتش و نهادهای امنیتی و اطلاعاتی به دلیل ارتباط احتمالی با جنبش فتحالله گولن، شخصیت مذهبی ساکن آمریکا اخراج یا تعلیق شدهاند. اردوغان گولن را سرکرده کودتای ۱۵ ژوئیه معرفی کرده است.
فتحالله گولن که از منتقدان سرسخت اردوغان است و هواداران بسیاری در ترکیه دارد، هماکنون در تبعیدی خودخواسته در ایالت پنسیلوانیای آمریکا به سر میبرد.
به علاوه، حدود ۵۰ هزار نفر نیز بازداشت شدهاند. شهروندان آلمان هم از این بازداشتها بینصیب نماندهاند و این امر مناسبات میان آلمان و ترکیه را به شدت دستخوش تیرگی کرده است.
زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان در واکنش به این مسئله خواستار تعیین "خط مشی جدید"ی در سیاست کشورش در رابطه با ترکیه و بررسی تضمینهای صادرات و سرمایهگذاریهای دولتی در ترکیه شده است.
افزون بر این، وزارت خارجه آلمان نیز به هشدارهای خود در مورد سفر به ترکیه افزوده است. وزارت خارجه آلمان به شهروندان این کشور توصیه کرده است در آینده نام و مشخصات خود را پیش از سفر به ترکیه در یک فهرست ویژه وزارت خارجه ثبت کنند.
"راهپیمایی ۴۲۰ کیلومتری عدالت" علیه سیاستهای اردوغان
"راهپیمایی عدالت" که با ابتکار رهبر حزب جمهوریخواه خلق ترکیه در اعتراض به زندانی کردن همحزبیاش آغاز شد بعد از ۲۳ روز به استانبول رسید. جایی که در آن انیس بربراوغلو، معاون این حزب زندانی است.
عکس: Reuters
"راهپیمایی عدالت" (عدالت یورویوشو) که به ابتکار کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق (CHP) در اعتراض به زندانی کردن انیس بربراوغلو، معاون این حزب در آنکارا آغاز شده بود بعد از حدود سه هفته به استانبول رسید. این راهپیمایی طی ۲۳ روز جمعیتی عظیم را در حاشیه دریای مرمره همراه خود کرد.
عکس: DW/D. Cupolo
کمال قلیچداراوغلو این حرکت را در ۱۵ ژوئن آغاز کرد. برخی او را خوشبرخورد، اما ترسو و فاقد ایده ارزیابی میکردند. خبرنگاران که او را "عمو کمال" صدا میزنند میگفتند، کسی مثل او ممکن نیست بتواند حریف سیاستمدار قدرتمندی مثل اردوغان شود. بسیاری در ابتدا او را مسخره میکردند و میگفتند: «راه برو عمو کمال» اما اینک ناظران میگویند، این حرکت نشان داد که اپوزیسیون ترکیه با وجود شکستهایش هنوز هم زنده است.
عکس: DW/H. Köylü
دادگاهی در ترکیه در ۱۴ ژوئن انیس بربراوغلو، معاون حزب جمهوریخواه خلق را به اتهام دادن اطلاعاتی به روزنامه جمهوریت در مورد ارسال سلاح از سوی مأموران اطلاعاتی ترکیه به مخالفان اسلامگرای رژیم اسد در سوریه به ۲۵ سال زندان محکوم کرد.
عکس: Reuters/M. Sezer
شرکتکنندگان در "راهپیمایی عدالت" هر روز حدود ۲۰ کیلومتر راه رفتند. در این راهپیمایی شخصیتهای برجستهای مانند عبداللطیف شنر، عضو سابق حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) یا آسلی اردوغان، نویسنده مطرح ترکیه نیز شرکت داشتند.
عکس: DW/D. Cupolo
راهپیمایان شعار میدادند: «آزادی، حق، عدالت.» برخی از آنها تیشرتهایی با تصاویر مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار جمهوری ترکیه به تن داشتند. آتاتورک جدایی دین از سیاست را در قانون اساسی ترکیه نهادینه کرد.
عکس: DW/D. Cupolo
همراهان کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق ترکیه کیلومترها فاصله را از آنکارا تا استانبول گاهی در باران و گاهی در دمای ۴۵ درجه در اعتراض به سیاستهای رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور این کشور در نوردیدند. قلیچداراوغلو در بیانیهای دولت ترکیه را به پایمال کردن عدالت، از بین بردن استقلال دستگاه قضایی و حاکمیت خودسرانه در سراسر کشور متهم کرده است.
عکس: DW/D. Cupolo
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه کمال قلیچداراوغلو را متهم کرده که با این راهپیمایی از "تروریسم" حمایت کرده است. اردوغان خطاب به راهپیمایان گفت: «شما چه فرقی با کودتاچیان ۱۵ ژوئیه دارید؟»
عکس: DW/D. Cupolo
پس از شروع "راهپیمایی عدالت" مردم دسته دسته به آن محلق شدند. زمانی که این حرکت به استانبول رسید ۴۵هزار نفر آن را همراهی میکردند. وقتی که راهپیمایی از یک منطقه صنعتی در این شهر رد میشد کارگران از پنجرهها و طبقات محل کار خود برای راهپیمایان دست زده و تشویقشان میکردند.
عکس: DW/D. Cupolo
ویصل قلیچ، مردی ۶۵ ساله که در "راهپیمایی عدالت" شرکت کرده میگوید، به نفع احزاب محافظهکار رأی میداده تا این که پسرش سال گذشته بعد از کودتای نافرجام ترکیه زندانی شد. پسرش یک سال زندان است بیآنکه علیه او اعلام جرم شود. قلیچ میگوید: «من عدالت میخواهم و بیرون آمدهام تا از این راهپیمایی حمایت کنم.»
عکس: DW/D. Cupolo
هنگامی که کمال قلیچداراوغلو اعلام کرد، در اعتراض به سیاستهای رئیسجمهور ترکیه از آنکارا تا استانبول را خواهد پیمود کسی او را جدی نگرفت، مسخرهاش کرده و گفتند: «راه برو، عمو کمال.» رجب طیب اردوغان این حرکت را ایده "ناپخته" حزب جمهوریخواه خواند. اما بعد از این که این حرکت دهها هزار نفر را همراه خود کرد اردوغان فهمید که با مشکلی جدی روبرو شده است.
عکس: DW/D. Cupolo
ناظران "راهپیمایی عدالت" را حرکتی مشابه "راهپیمایی نمک" در هند در سال ۱۹۳۰ در دوران گاندی میدانند. این راهپیمایی در آن زمان با حضور ماهاتما گاندی، رهبر سیاسی و معنوی وقت هند انجام شد و هدف آن به دست آوردن استقلال هند از استعمار بریتانیا بود.
عکس: DW/D. Cupolo
عیسی آقاجیک، یکی از تظاهرکنندگان در مورد دستاوردهای این راهپیمایی میگوید: «قلیچداراوغلو با این اقدام خود را به عنوان رهبر مخالفان تثبیت میکند. دوم آن که حزب جمهوریخواه خلق طبق رسالت تاریخیاش به سوی مردم بازمیگردد. و سرانجام آن که او مردم ترکیه را متحد و حس عدالتجویی این حزب را تقویت کرده است.»