شایعات مبنی بر حضور ادوارد اسنودن، افشاگر شنودهای اطلاعاتی آژانس امنیت ملی آمریکا در هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی باعث شد که این هواپیما ناچار به فرود اجباری در وین پایتخت اتریش شود. این هواپیما پس از ۱۳ ساعت دوباره توانست به مقصد بولیوی پرواز کرد.

داوید چوکه‌وانکا، وزیر امور خارجه بولیوی، روز سه‌شنبه (۲ ژوئن/۱۱ تیر) در لاپاز در برابر روزنامه‌نگاران اعلام کرد که به دلیل این شایعه کشورهای فرانسه و پرتغال حریم هوایی خود را به روی هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی بسته‌اند و این هواپیما وادار به فرود اجباری در وین شده است.

وی در این کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که نمی‌داند چه کسی این "دروغ بزرگ" را پخش کرده است. وزیر امور خارجه بولیوی ضمن ابراز ناخشنودی از این موضوع افزود که این اقدام جان رئيس‌جمهوری بولیوی را به مخاطره انداخته است.

انگشت اتهام به سوی واشنگتن

چوکه‌وانکا گفت حدس می‌زند ایالات متحده آمریکا پشت این تصمیم است که به هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی اجازه پرواز داده نشود. وزیر خارجه بولیوی همچنین تصریح کرد که مقامات مربوطه علت ممنوعیت پرواز را "مسائل فنی" قید کرده‌اند.

روبن ساودرا، وزیر دفاع بولیوی نیز در گفت‌وگویی تلفنی با فرستنده رادیوی دولتی این کشور گفت، قرار بود هواپیمای رئيس‌جمهوری پس از پرواز از مسکو وارد حریم هوایی فرانسه شود و سپس در لیسبون توقف کند، ولی بعدا اطلاع داده شد که هواپیما اجازه ورود به حریم هوایی فرانسه را ندارد و به ناچار در وین فرود آمد.

به گفته وی، فرانسه ساعاتی پس از این پیشامد اعلام کرد که حریم هوایی‌اش را برای هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی گشوده است. وی افزود که فرانسه به این ترتیب به اشتباه خود اعتراف کرده است، ولی پرتغال، ایتالیا و اسپانیا همچنان اجازه عبور از حریم هوایی خود را نداده‌اند.

پس از ۱۳ ساعت توقف اجباری در وین، به هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی اجازه‌ی پرواز به مقصد داده شد و کشورهای ایتالیا، اسپانیا و پرتغال نیز حریم هوایی خود را به روی آن گشودند.

اوو مورالس، پیش‌تر در چارچوب اجلاس کشورهای صادرکننده گاز در مسکو بسر می‌برد. ادوارد اسنودن، افشاگر ماجرای شنود سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا نیز حدود یک هفته است که در سالن ترانزیت فرودگاه مسکو در انتظار است.

دولت آمریکا پس از افشاگری‌های اسنودن، گذرنامه او را غیرقانونی اعلام و حکم بازداشت او را صادر کرده است. اسنودن از ۲۱ کشور و از جمله بولیوی درخواست پناهندگی سیاسی کرده است.

پیامد دیپلماتیک ماجرا

فرود اجباری هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی در وین احتمالا پیامدهای دیپلماتیک خواهد داشت. قرار است اتحادیه کشورهای آمریکای لاتین در این رابطه موضعگیری کند.

رافائل کورئا و کریستینا فرناندز کیرشنر، روسای جمهوری اکوادور و آرژانتین، این کشورها را به برگزاری نشستی اضطراری برای رسیدگی به این موضوع فراخوانده‌اند. آن‌ها قصد دارند به ممنوعیت استفاده از حریم هوایی کشورهای اروپایی یاد شده برای هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی اعتراض کنند.

خانم کیرشنر در توییتر نوشت که رئیس‌جمهوری پرو که ریاست دوره‌ای اتحادیه کشورهای آمریکای لاتین را بر عهده دارد، این فراخوان را تایید کرده است.

دولت ونزوئلا از فرانسه و پرتغال انتقاد کرد. الیاس خاوا وزیر خارجه این کشور گفت، این اقدام نقض مصونیت دیپلماتیک است که رهبر هر کشوری از آن برخوردار است. خاوا شامگاه سه‌شنبه در کاراکاس اعلام کرد: «ما دولت ایالات متحده آمریکا و دولت‌های دیگر کشورهایی را که اجازه پرواز به هواپیمای رئيس‌جمهوری بولیوی ندادند را برای حفظ جان و حرمت اوو مورالس مسئول می‌دانیم».

ادوارد اسنودن از ونزوئلا و اکوادور هم درخواست پناهندگی سیاسی کرده است.