دولت آمریکا از اتحادیه اروپا و سیستم جهانی بانکداری الکترونیکی می‌خواهد تا بانک‌های ایران را از شبکه انتقال پول خارج کنند. این اقدام گامی دیگر در تلاش ‌غرب برای فشار به ایران است تا از امکان کم‌تری برای گسترش فعالیت‌های هسته‌ای خود برخوردار باشد.

این خبر روز چهارشنبه (۱۵ فوریه/۲۶ بهمن) هم‌زمان با افتتاح و سوخت‌گذاری رآکتور تحقیقاتی تهران اعلام شد که در مراسم آن محمود احمدی‌نژاد٬ رئیس‌جمهور ایران٬ بیان داشت ایران از راه خود در توسعه تکنولوژی هسته‌ای باز نمی‌گردد.

در همین روز همچنین نخستین زنجیره سانتریفوژهای نسل جدید در نیروگاه نطنز با پیام محمود احمدی‌نژاد از طریق کنفرانس ویدئویی به جریان افتاد. جمهوری اسلامی در حالی همچنان بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته ای خود تاکید دارد که بسیاری از رسانه‌های جهان اقدامات اخیر را «تحریک‌آمیز» و آن را «عامل تسریع رویارویی» غرب با ایران خوانده‌اند.

به گزارش رویترز٬ بیرون گذاشتن بانک‌های ایران از سوئیفت (SWIFT) یا انجمن مخابرات مالی بین بانکی در سراسر جهان که آمریکا مصرانه در پی آن است٬ به قطع یکی از آخرین راه‌های ایران برای معامله تجاری با جهان منجر خواهد شد. سوئیفت بخش عمده‌ای از پرداخت‌های مالی بین کشورها را از طریق مبادله روزانه ۱۸ میلیون پیام پرداخت بین بانک‌ها و دیگر موسسات مالی در ۲۱۰ کشور جهان تسهیل می‌کند.

سوئیفت در سال ۱۹۷۳ توسط بیش از ۲۰۰ بانک اروپایی و آمریکایی بنیان گذاشته شد و هدف آن جایگزینی روش‌های ارتباطی غیراستاندارد در سطح جهان با یک روش استاندارد شده جهانی بود. مرکز سوئیفت در بلژیک است. تمام بانک‌های ایران با اتصال به بانک مرکزی از سوئیفت استفاده می‌کنند.

کنگره آمریکا در پی تصویب قانونی‌ست که بر اساس آن ایران از خدمات سوئیفت محروم شود. ولی دولت اوباما از هم‌اکنون فشارها را آغاز کرده است.

دور جدید تحریم‌های آمریکا

دیوید کوهن٬ معاون خزانه‌داری آمریکا در امور جرایم مالی و تروریسم٬ در ماه جاری به بروکسل سفر کرد تا درباره تحریم‌ ایران توسط سوئیفت مذاکره کند. یکی از مسئولان خزانه‌داری به رویترز گفت: «کوهن درباره خدماتی که سوئیفت برای بانک‌های ایران فراهم می‌آورد صحبت کرد و از اتحادیه اروپا خواست تا سریعاً درباره این موضوع اقدام کند.»

سخنگوی سوئیفت از بیان این‌که آیا اقدام خاصی انجام خواهند داد٬ خودداری کرده است. اما یک منبع آگاه به رویترز از احتمال نشست هیات مدیره سوئیفت در یک هفته آتی خبر داد. در این نشست موضوع محروم کردن بانک‌های ایران از خدمات سوئیفت، در پی دستور احتمالی حامیان مالی سوئیفت در اروپا بررسی می‌شود. بر اساس گزارش‌ها مدیران سوئیفت تا پایان ماه جاری میلادی با مقامات آمریکا ملاقات خواهند کرد.

با این‌همه قوانین مبتنی بر تحریم‌های اتحادیه اروپا هرگونه تصمیمی در رابطه با خارج کردن بانک‌های ایران از سیستم بانکداری سوئیفت را از موضع قدرت‌مندتری برخوردار می‌کند چرا که سوئیفت ملزم به هماهنگی با قوانین اتحادیه اروپاست.

بر اساس قوانین آمریکا و اتحادیه اروپا مبادلات محصولاتی نظیر دارو شامل تحریم‌ها نمی‌شود و این موضوع کار سوئیفت را دچار پیچیدگی خواهد کرد چرا که سوئیفت نمی‌تواند مشخص کند مبادلات مالی به چه منظوری صورت گرفته است.

سنای آمریکا باید تاریخ تصمیم‌گیری درباره دور جدید تحریم‌ها را که شامل بررسی موضوع سوئیفت نیز می‌شود تعیین کند. در دور جدید تحریم‌ها همچنین عدم اعطای ویزا به مقامات ایران بررسی می‌شود.

پیام‌های ضد و نقیض ایران٬ واکنش کشورهای غرب

روز گذشته در حالی دو خبر مربوط به توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران در صدر اخبار نشست که ایران همچنین شش تن از سفرای کشورهای غربی را فراخواند. این اقدام به پخش اخبار ضد و نقیض درباره قطع صدور نفت به این کشورها از سوی ایران منجر شد.

در حالی برخی خبرها حاکی از آن بود که ایران صدور نفت به هلند، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، یونان و پرتغال را قطع کرده است که حسن تاجیک مدیرکل اداره اروپای غربی وزارت‌خارجه جمهوری اسلامی، در تماس با ایرنا اعلام کرد که فعلا صدور نفت به هیچیک از کشورهای اروپایی متوقف نشده است.

در آخرین ساعات شامگاه روز چهارشنبه خبرگزاری فارس در آخرین اقدام خبر زد که «اولتیماتومی در کار نیست٬» و به نقل از منبع آگاه نوشت که صادرات نفت به کشورهای نامبرده قطع شده و موضوع صرفاً یک اولتیماتوم نبوده است.

اگرچه در روز گذشته ایران در نامه‌ای به دفتر کاترین اشتون٬ مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا٬ از آمادگی جمهوری اسلامی برای بازگشت به مذاکرات درباره پرونده هسته‌ای ایران خبر داد٬ ولی کشورهای غربی واکنش‌های مختلفی به اتفاقات روز گذشته داشته‌اند.

افتتاح رآکتور تحقیقاتی تهران و آغاز به کار سانتریفوژهای نسل جدید نطنز اعتراض فرانسه را در پی داشت. به گزارش رویترز٬ فرانسه آخرین اقدام تهران را بیان دوباره این موضوع دانست که ایران نادیده گرفتن تعهدات بین‌المللی را بر همکاری ترجیح می‌دهد.

سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا نیز بیان داشت که اقدامات اخیر «اعتمادی به این‌که ایران آماده تعامل معنادار درباره نگرانی‌های جامعه جهانی‌ست به وجود نمی‌آورد.» وی گفت: «تا زمانی که این‌گونه است ما تنها فشارهای قانونی و صلح‌آمیز خود را بر ایران برای بازگشتش به مذاکرات ادامه می‌دهیم.»

خبرگزاری روسی ریانووستی در روز سه‌شنبه (۱۴ فوریه/۲۵ بهمن) به نقل از رییس ستاد نیروهای مسلح روسیه نوشت که قدرت‌های غربی احتمالا  تابستان امسال در مورد واکنش نسبت به برنامه هسته‌ای ایران تصمیم‌گیری می‌کنند.

MZ/BM