فضاپیمای روسی لونا ۲۵ بر سطح ماه سقوط کرد و متلاشی شد
۱۴۰۲ مرداد ۲۹, یکشنبه
به گفته آژانس فضایی روسیه کاوشگر فضاپیمای لونا۲۵ به علت نقص فنی به سطح کره ماه برخورد کرده و منهدم شده است. به این ترتیب نخستین تلاش فضایی روسیه پس از حدود نیم قرن با ناکامی و شکست روبرو شد.
کاوشگر روسی که ۲۰ اوت ۲۰۲۳ پس از برخورد با سطح ماه منهدم شدعکس: Roscosmos//TASS/dpa/picture alliance
تبلیغات
آژانس فضائی فدرال روسیه (روس‌کوسموس) روز یکشنبه، ۲۰ اوت اعلام کرد، فضاپیمای لونا۲۵ که قرار بود روز دوشنبه بر سطح کره ماه فرود آید متلاشی شده است.
این آژانس چند ساعت پیشتر در کانال تلگرامی خود نوشته بود، لونا۲۵ در آخرین گردش خود به دور ماه پیش از فرود دچار نقص فنی شده و در "وضعیت اضطراری" قرار گرفته است.
روس‌کوسموس بعدا خبر نابودی این سفینه کاوشگر را که جدیدترین نسل فضاپیمای لونا بود تایید کرد.
برنامه‌های فضایی روسیه در ارتباط با کره ماه از ۴۷ سال پیش به این سو متوقف شده بود و اکنون تلاش مسکو برای بازگشت به کشورهای پیشتاز در این عرصه با شکست سنگینی روبرو شده است.
فضاپیمای لونا ۲۵ بخشی از برنامه‌های بلندپروازنه روسیه بود که هدف نهایی آن راه‌اندازی یک ایستگاه فضایی بر سطح کره ماه تا سال ۲۰۴۰ عنوان شده است.
لونا۲۵ بیش از یک هفته پیش به فضا پرتاب شد و پس از دو بار گردش دور مدار زمین چهارشنبه در مدار کره ماه قرار گرفت.
به گفته منابع روسی این فضاپیما که هزار و ۸۰۰ کیلوگرم وزن داشت از زمان قرار گرفتن در مدار کره ماه در جستجوی مکان مناسب برای فرود در روز دوشنبه، ۲۱ اوت بوده است.
ناکامی بزرگ برای پوتین
برخی ناظران معتقدند، برنامه شکست خورده فضایی روسیه که هزینه‌های سنگینی هم داشته برای رئیس جمهوری این کشور، ولادیمیر پوتین نیز یک ناکامی بزرگ به شمار می‌رود.
پوتین امیدوار بود پس از شدت گرفتن تحریم‌های غرب علیه روسیه به خاطر تجاوز نظامی به اوکراین به جهانیان نشان دهد که این کشور همچنان ابرقدرتی است که توان رقابت با قدرت‌های جهانی در همه عرصه‌ها را دارد.
روس‌کوسموس روز شنبه نیز از بروز مشکلاتی در ماموریت لونا۲۵ خبر داد و گفته بود وضعیت اضطراری انجام مانورها مطابق برنامه را غیرممکن کرده است.
کاوشگر فضاپیمای روسی قرار بود روز دوشنبه در قطب جنوب کره ماه فرود آید. این ماموریت اگر موفقیت آمیز می‌بود، به لحاظ فنی و علمی اهمیت زیادی می‌داشت.
برخی دانشمندان با توجه به در سایه قرار داشتن قطب جنوب ماه احتمال وجود آب‌های منجمد در این منطقه را منتفی نمی‌دانند. دانشمندان آمریکایی ناسا پیش از این شناسایی آب منجمد در دهانه‌های سایه‌سار قطب جنوب ماه را تائید کرده‌اند.
سایه تجاوز روسیه به اوکراین بر برنامه‌های فضائی
ارسال جدیدترین نسل فضاپیمای روسی لونا به فضا از سال‌ها پیش برنامه‌ریزی شده و این کار قرار بود سال ۲۰۱۲ انجام شود.
در ماه مه امسال نیز ارسال فضاپیمای لونا به دلیل مشکلات تکنیکی به تعویق افتاد. آژانس فضایی روسیه پیش از آغاز جنگ اوکراین ماموریت ماه را با آژانس فضائی اروپا (ESA) به طور مشترک دنبال می‌کرد اما این همکاری سال ۲۰۲۲ متوقف شد.
پس از تجاوز نظامیان روسی به اوکراین نه تنها بسیاری از نهادها و موسسه‌های غربی همکاری با مسکو را متوقف کردند که به دلیل شدت گرفتن تحریم‌ها دسترسی روسیه به فناورهای پیشرفته غرب هم به شدت محدود شده است.
با انهدام کاوشگر لونا۲۵، روسیه یک گام دیگر از رقیبان عقب می‌ماند. برنامه‌های پیشرفته آمریکا و چین برای کاوش در قطب جنوب چین از مدت‌ها پیش شروع شده است.
هند در حال پیشی گرفتن از روسیه
هند نیز در ماه ژوئیه فضاپیمای "چاندرایان۳" خود را به فضا پرتاب کرد تا کاوشگر آن موسوم به " ویکرام" در نزدیکی قطب جنوب ماه فرود آید و به کاوش بپردازد.
آخرین مرحله پیش از فرود ویکرام روز پنج‌شنبه با جدا شدن از پیشرانه هدایتگر به سمت ماه با موفقیت انجام شد.
دانشمندان فضائی هند پیش‌بینی کرده‌اند که کاوشگر ویکرام، ۲۳ یا ۲۴ اوت در منطقه‌ای نزدیک قطب جنوب ماه فرود آید. اگر این مرحله هم با موفقیت انجام شود هند گام بزرگی از روسیه جلو خواهد افتاد.
روسیه که زمانی از پیشتازان برنامه‌های فضایی بود آخرین بار فضاپیمای لونا۲۴ را سال ۱۹۷۶ (در دوران اتحاد جماهیر شوروی و جنگ سرد) با موفقیت به مدار ماه فرستاده بود.
۶۰ سالگی سفر تاریخ‌ساز یوری گاگارین به فضا از دریچه دوربین
روز ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ یوری گاگارین به عنوان نخستین انسان به فضا رفت. او در آن زمان ۲۷ سال داشت. با این پرواز عصر سفرهای فضایی انسان و رقابت بین شرق و غرب برای اکتشاف فضا آغاز شد. گاگارین ۷ سال بعد در یک سانحه هوایی درگذشت.
عکس: picture alliance/dpa
پیشاهنگ سفر به فضا
یوری گاگارین ۱۲ آوریل سال ۱۹۶۱ سوار بر فضاپیمای وستوک−۱ به فضا رفت و مدار زمین را به طور کامل پیمود. پیش از او هیچ انسانی به فضا سفر نکرده بود. گاگارین زمانی که برای پرواز به فضا انتخاب شد، در حال گذراندن دوره خلبانی جت‌های جنگی بود. هفت سال پس از این سفر تاریخی در ۲۷ مارس ۱۹۶۸ جنگنده میگ−۱۵ که گاگارین و مربی پروازش سوار بر آن بودند، دچار سانحه شد و سقوط کرد. هر دو سرنشین هواپیما کشته شدند.
عکس: AFP/Getty Images
پیش از گاگارین
تا پیش از آنکه گاگارین به فضا برود، تجربه کمی از حضور موجودات زنده در فضا وجود داشت. بلکا و استرلکا، دو سگی که در تصویر دیده می‌شوند، ۴۰ موش، یک خرگوش و دو موش صحرایی نخستین حیواناتی بودند که به فضا فرستاده شدند و به سلامت به زمین بازگشتند. آنها روز ۱۹ اوت ۱۹۶۰ همراه با ماهواره فضایی اسپوتنیک ۵ متعلق به شوروی سابق به فضا پرتاب شدند و در یک کپسول به سلامت بر زمین فرود آمدند.
عکس: picture-alliance/dpa/ Heritage Images
استقبال بی‌سابقه
گاگارین پس از بازگشت از فضا مورد استقبال پرشوری قرار گرفت و با عنوان سفیر برنامه فضایی اتحاد جماهیر شوروی به سراسر جهان سفر کرد. او قرار بود پس از اتمام دوره آموزشی خلبانی جت‌های جنگنده، در برنامه فضانوردی شوروی مشغول به کار شود که در پروازی تمرینی دچار سانحه شده و کشته شد. گمان می‌رود سقوط هواپیمای گاگارین و مربی پروازش احتمالا به دلیل انجام مانورهای خطرناک بوده باشد.
عکس: Getty Images
مورد احترام غرب
گاگارین به‌رغم شرایط دوران جنگ سرد به دلیل عملکردش از طرف غرب نیز ستایش شد. همزمان اخبار رسیده از آمریکا حکایت از آن داشت که ایالات متحده نیز در تلاش برای اعزام فضانورد به فضاست. در تصویر مقاله‌ای به قلم ورنهر فن براون، طراح آمریکایی آلمانی‌تبار موشک، در مجله آمریکایی Huntsville Times دیده می‌شود. نویسنده در این مقاله هشدار داده، آمریکا باید بسیار تلاش کند تا در زمینه فضانوردی از شوروی عقب نماند.
عکس: AFP/Getty Images
نخستین فضانورد آمریکایی
۲۰ فوریه ۱۹۶۲ ایالات متحده نخستین فضانورد خود را همراه با موشک "مرکوری− اطلس−۶" به فضا فرستاد. جان گلن سه بار در مدار زمین گشت و به سلامت در آب‌های اقیانوس اطلس فرود آمد. گلن از گاگارین باتجربه‌تر بود. او پیش از سفر به فضا چندین سال به عنوان خلبان جت‌های جنگی و آزمایشی در نیروی دریایی ارتش آمریکا مشغول به کار بود و توانسته بود رکورد سرعت در یک پرواز فراقاره‌ای را به نام خود ثبت کند.
عکس: Reuters/NASA
نخستین فضانورد زن
دوسال پس از سفر گاگارین به فضا، شوروی نخستین فضانورد زن را به فضا فرستاد. مأموریت والنتینا ترشکوا همراه با فضاپیمای وستوک−۶ سه روز به طول انجامید و او موفق شد ۴۸ مرتبه مدار زمین را بپیماید. در این تصویر او در بین همکارانش گاگارین (راست) و بیکوفسکی (چپ) دیده می‌شود. ترشکوا که حالا دهه نهم زندگی را طی می‌کند در سال ۲۰۱۴ پرچم بازی‌های المپیک زمستانی در شهر سوچی روسیه را حمل کرد.
عکس: picture-alliance/RIA Nowosti
نخستین گام انسان بر ماه
روز ۲۰ ژوئیه ۱۹۶۹ نیل آرمسترانگ و باز آلدرین، دو فضانورد آمریکایی نخستین انسان‌هایی بودند که قدم بر کره ماه گذاشتند. این واقعه تاریخی آمریکا را در رقابت بر سر اکتشاف فضا یک بر هیچ از شوروی جلو انداخت. تا به امروز تنها ناسا (اداره کل ملی هوانوردی و فضای آمریکا) توانسته انسان را به ماه ببرد.
عکس: picture-alliance/Photoshot/Neil A. Armstrong
خاطره گرامی گاگارین
یاد و خاطره گاگارین به‌خصوص در کشورهای اروپای شرقی همچنان زنده است. این تصویر متعلق به ساختمانی در اوکراین است. در دوران سوسیالیسم تمام متحدان شوروی مثل آلمان شرقی، رومانی یا بلغارستان مجاز بودند تا فضانوردان خود را به فضا بفرستند تا به این ترتیب نماد اتحاد و قدرت نظام سوسیالیستی را به رخ بکشند.
عکس: DW/R. Goncharenko
ثمره همکاری‌ها
با پایان جنگ شرق و غرب دو طرف در زمینه اکتشاف فضا دست همکاری به سوی هم دراز کردند. این همکاری در سال ۱۹۸۶ با راه‌اندازی ایستگاه فضایی "میر" تبلور یافت. شوروی از فضانوردان غربی برای پژوهش در این ایستگاه دعوت کرد. این همکاری امروزه در ایستگاه فضایی بین‌المللی موسوم به ISS به ثمر نشسته که محصول همکاری مشترک ناسا، سازمان فضایی روسیه، سازمان فضایی اروپا، سازمان فضایی کانادا و سازمان فضایی ژاپن است.
عکس: picture-alliance/dpa/ESA/NASA
رؤیاهای آینده
همکاری‌های دولت‌ها در زمینه اکتشاف فضا در آینده نیز قطعا افزایش خواهد داشت. احتمالا مأموریت بعدی سفر به کره ماه یا مریخ باشد. شاید در آینده‌ای نزدیک ایستگاه‌های پژوهشی روی کره ماه مثل چیزی که در تصویر می‌بینید، جایگزین ایستگاه فضایی بین‌المللی شود. شما چه فکر می‌کنید؟
