فعالان حقوق بشر: به احکام تحقیرآمیز علیه زنان پایان دهید
۱۴۰۲ مرداد ۳, سهشنبه
مجموعه فعالان حقوق بشر ایران با انتشار بیانیهای صدور"احکام تحقیرآمیز و نامتناسب" علیه زنان مرتبط با حجاب اجباری و بازگشت گشتهای ارشاد به خیابانها را محکوم کرد. این نهاد خواستار اقدام فوری علیه این احکام شد.
تبلیغات
با انتشار یک بیانیه مطبوعاتی، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران خواستار اقدام فوری در پاسخ به "احکام تحقیرآمیز" علیه زنان ایرانی شدند. این در حالی است که پلیس اخلاقی بار دیگر برخوردهای تحقیرآمیز و "نامتناسب" در خیابانها در پیش گرفته است.
این بیانیه میافزاید، اگر چه از ماهها پیش جمهوری اسلامی به دلیل زیر پا گذاشتن حقوق انسانی زنان در ایران در داخل و خارج کشور محکوم میشود، با اینحال در این هفته سرتیپ دوم محمدسعید منتظرالمهدی، سخنگوی فراجا از استقرار گشتهای خودرویی و پیاده پلیس در سراسر کشور خبر داد. به گفته او، این اقدام با هدف برخورد با "پوشش نامتعارف" و طرح "چالش حجاب" صورت میگیرد.
سخنگوی فراجا گفته است، پلیس اخلاقی وظیفه حفظ هنجارهای اجتماعی و حفظ آرامش در جامعه ایرانی را بر عهده دارد. او همچنین تهدید کرد، افرادی که از دستورات پلیس سرپیچی کنند با برخورد قانونی مواجه خواهند شد.
از نظر مجموعه فعالان حقوق بشر، جمهوری اسلامی با تکیه بر قوانین حجاب اجباری، در حقیقت بر تحقیر کردن زنان تمرکز کرده و احتمالاً امیدوار است که با اعمال فشار از طریق تحقیر کردن به جای حبس کردن، در کنار پیشبرد مطالبات خود، پیامدهای سیاسی این کار را در جامعه بینالملل به حداقل برساند.
از سوی دیگر دادگاهها در ایران صدور مجازاتهای جایگزین حبس را برای مخالفان حجاب اجباری آغاز کردهاند، این امر تاکنون شامل جریمه نقدی، حکم به درمان بیماری روانی، ارائه خدمات نظافتی عام المنفعه و محرومیتهای زنان از فعالیتهای شغلی بوده است.
این بیانیه به نمونههایی از احکام تحقیرآمیز دادگاههای جمهوری اسلامی اشاره میکند: آزاده صمدی هنرپیشه، به حکم دادگاه، برای ارزیابی وضعیت روحی و رفتاری هر دو هفته یکبار به حضور در جلسات روانشناسی محکوم شد. به همین ترتیب، یکی دیگر از بازیگران زن به نام افسانه بایگان به دو سال ممنوعیت استفاده از فضای مجازی، خلاصه نویسی یک کتاب و حضور در جلسات روانشناسی اجباری محکوم شده است.
بیانیه همچنین به مورد یک پرستار در تهران اشاره میکند که پس از ثبت تصاویر او توسط دوربینهای مداربسته شهری، به اتهام نقض قانون حجاب اجباری به انجام خدمات نظافتی رایگان در یک ساختمان دولتی به مدت ۲۷۰ ساعت محکوم شد.
یک زن دیگر که تصاویر او نیز توسط دوربینهای مداربسته شهری ضبط شده بود به همین شیوه تحت تعقیب قضایی قرار گرفت. او متهم شد که در هنگام رانندگی، فاقد حجاب مورد تایید حکومت بوده است. این زن به مدت یک ماه به شستن اجساد محکوم شده است. درخواست تجدید نظر این زن که اظهار کرده هنگام رانندگی حجابش سهوا افتاده بود نیز توسط دادگاه تجدید نظر رد شد.
از سوی دیگر بیانیه فعالان حقوق بشر میگوید، استفاده از دادههای دوربینهای نظارتی به عنوان مدرک در سیستمهای دادگاههای ایران بصورت نگرانکنندهای رو به افزایش است.
فعالان حقوق بشر در بیانیه خود میافزایند که آغاز مجدد گشت خیابانی ارشاد و احکام تحقیرآمیز علیه زنان در حالی صورت میگیرد که به سالگرد بازداشت و جان باختن مهسا (ژینا) امینی نزدیک میشویم. او در ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ به بهانه عدم رعایت "صحیح" حجاب بازداشت شد و پس از ضرب و شتم توسط مأموران پلیس امنیت اخلاقی به بیمارستان منتقل شد و پس از سه روز درگذشت. این رویداد به ماهها اعتراضات گسترده در سراسر کشور منتهی شد.
یکی از زنان ایرانی در این رابطه به مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران گفته است: «مبارزه برای برابری جنسیتی به قدمت زمان است. ما زنان با اعتقاد تزلزلناپذیر خود در رسیدن به اهداف خود نشان دادهایم که از این نبرد نمیترسیم. معرفی مجدد گشت ارشاد در خیابانها چیزی جز تلاش بیهوده دولت نیست که سال گذشته نتوانست ما را ساکت کند. ما این مبارزه را ادامه خواهیم داد.»
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.