مفتی بزرگ عربستان، عبدالعزیز الشیخ در روزنامه «الوطن» هشدار داده است که «توییتر محلی شده برای گردهم آمدن دلقک‌ها و کسانی که مردم را با کارهای غیراخلاقی و توییت‌های نادرست از راه بدر می‌کنند.»

این حرف بلافاصله در توییتر ‌پاسخ دندان شکنی گرفت: «در گرد‌همایی دلقک‌ها، روحانیان بلندپایه زیادی هم حضور دارند.»

نیمی از جامعه عربستان در توییتر فعال است. از جمله اعضای خانواده سلطنتی و برخی مراجع مذهبی بلندپایه این کشور. در تحلیلی که شرکت مشاوره «ترند استریم» در لندن از جامعه عربستان کرده است، گفته می‌شود که اشتیاق به توییت کردن در هیچ کشوری به اندازه عربستان سعودی نیست.

۳۳ میلیون تلفن هوشمند در اختیار ۲۸ میلیون سکنه این کشور است. محمد ال اوجیمی، فعالی که تحقیقی با عنوان «عربستان سعودی ۲۰ تا ۳۰ ساله‌ها» را منتشر کرده است، می‌گوید «توییتر، پارلمان ماست». میلیون‌ها نفر در عربستان در توییتر باهم ارتباط برقرار می‌کنند، و از بحث درباره مسایل حساس هم ابایی ندارند.

دست‌انداختن پلیس مذهبی سعودی

پلیس مذهبی سعودی از جمله موضوعات اصلی شوخی‌های توییتری است. این نهاد در ماه ژانویه گذشته یک نمایشگاه دایناسور را در شهر دمام بست.

بسته شدن نمایشگاه همان و راه افتادن موجی از شوخی‌های توییتری همان: «چرا نمایشگاه را بستند؟ چون به اندازه کافی دایناسور در این حکومت داریم»، یا «من پای لخت یک دایناسور را دیدم و تحریک شدم»، «الو، الو، عصر حجر؟ ما چند نمونه داریم که می‌توانید دریافت کنید».

زنان، داغ‌ترین موضوع دعواهای توییتری

هیچ چیز مثل مسایلی که به حقوق زنان مربوط می‌شود، میان نیروهای لیبرال و سنتی در عربستان جنجال به پا نمی‌کند. این جنجال بیشتر از هرجا در توییتر منعکس می‌شود. این که آیا به زن‌ها اجازه رانندگی داده شود یا نه، در بازی‌های المپیک شرکت کنند یا نکنند، عضو مجلس شورا باشند یا نباشند و ...

جدل‌ها لزوما زبانی محترمانه ندارند. نیروهای محافظه‌کار عربستان اخیرا از زنانی که ملک عبدالله در شورای مشورتی برگزید به عنوان «زنان هرزه»، «تفاله‌های جامعه» و «محصول فساد و غرب‌زدگی» نام بردند.

زمانی که عربستان برای اولین بار یک ورزشکار زن را به المپیک فرستاد، محافظه‌کاران مذهبی زیر چتر «روز نفرت از هرزگان» متحد شدند. البته پاسخ‌های کاربران توییتر به این عده کمی مودبانه‌تر بود: «برای مقابله با حماقت هنوز پادزهری کشف نشده است».

کنترل توییتر

تاکنون مقام‌های عربستان سعودی برای استفاده از توییتر محدودیت قابل توجهی اعمال نکرده بودند. اما حال به نظر می‌رسد که می‌خواهند تبادل آزاد افکار را دوباره کنترل کنند. عبدالعزیز خوجه، وزیر اطلاعات عربستان در ماه فوریه سال جاری میلادی گفت که فعالیت‌های توییتری زیر نظر هستند، اما «سانسور آن‌ها کار دشواری است، چراکه عده کاربران بسیار زیاد است.»

به گزارش رسانه‌های عربی، موضوع ممنوعیت استفاده به طور ناشناس از توییتر در عربستان در حال بررسی است. همین حالا هم برای خاندان سعودی خطوط قرمز معینی وجود دارند که نباید از آن‌ها عبور کرد و کسانی که تابوشکنی کنند وضع خوبی نخواهند داشت.

یکی از این تابوها برخورد انتقادی به اسلام است. سال گذشته زمانی که حمزه کاشغری، جوانی ۲۳ ساله درباره یک دیدار خیالی با پیغمبر اسلام در توییتر نوشت، ۳۰هزار نفر در توییتر به آن واکنش نشان دادند. نیروهای محافظه‌کار عربستان تقاضای مجازات اعدام برای او کردند.

حمزه توییت‌اش را بست، به مالزی فرار کرد و پوزش خواست. مالزی او را به عربستان پس فرستاد و حالا در زندان است. سرنوشت بهتری در انتظار ترکی الحمد، نویسنده عربستانی نبود. او دسامبر سال گذشته در تویتر نوشت: «پیغمبر ما محمد آمد تا دین ابراهیم را تصحیح کند. حالا وقتش رسیده است که کسی بیاید و دین محمد را تصحیح کند.» ترکی الحمد نیز به زندان افتاد.

شوخی با همه، جز آل سعود

هرکس بخواهد آل سعود را دست بیاندازد، بهتر است در توییترناشناس بماند. سعودی بدر طواب کسی بود که در سپتامبر گذشته در تویتر نوشت «مرگ بر آل سعود». او به جرم «اخلال در وحدت ملی و سرپیچی» دادگاهی شد. گفته می‌شود که مجازاتی معادل پنج سال حبس و یک میلیون دلار در انتظارش است.

ولی توییت «مجتهد» با ۹۸۰ هزار طرفدار هنوز به چنگ مقام‌های عربستان نیافتاده است. «مجتهد» را ویکی‌لیکس عربستان سعودی می‌نامند. توییتی که به خوبی از پشت پرده خاندان سلطنتی باخبر است و اطلاعات دست‌اولی رو می‌کند. گمان زده می‌شود که دارنده حساب توییتری «مجتهد» یکی از اعضای ناراضی پادشاهی باشد.

«مجتهد» از سال ۲۰۱۱ میلادی توییت می‌کند یعنی درست پس از آن‌که شاهزاده عبدالله بن فهد توییت کردن را شروع کرد. او نوشت: «اگر من وزیر دارایی بودم، آن‌قدر در یک کلبه کاه‌گلی زندگی می‌کردم تا همه ساکنان عربستان صاحب خانه شوند.» پاسخ «مجتهد» این بود: «تو به تنهایی بیش از همه وزرا قدرت داری و هیچ کاری برای حل مشکل مسکن نکردی.»

NK/MDM