خشک‌سالی و کم‌آبی معضلی است که تقریبا تمام شهرها و شهرستان‌های ایران با آن روبرو هستند. با این همه سهم بخش‌های مختلف در مصرف و هدر دادن آب در استان‌های مختلف تفاوت‌های زیادی دارد.

مطابق آمارهایی که نهادها و مقام‌های مسئول ارائه می‌کنند ۹۲ تا ۹۳ درصد آبی که در ایران مصرف می‌شود به بخش کشاورزی اختصاص دارد.

سهم بخش صنایع از مصرف سرانه آب حدود دو درصد برآورد می‌شود. این میزان در مناطقی که صنایع سنگین و آب‌بر در آنها متمرکز هستند به مراتب بیشتر است.

تمرکز این گونه صنایع در استانی مانند اصفهان که به دریا و آبهای آزاد راه ندارد به برداشت غیرمتناسب از آب‌های روان و رودخانه‌ها منجر شده است. البته این صنایع در اشتغال نقش مهمی دارند.

صنایع آلاینده و پرمصرف

مطابق آمار آبفای اصفهان، کارخانه فولاد مبارکه به عنوان بزرگ‌ترین کارخانه فولاد ایران، سال گذشته ۲۷ میلیون متر مکعب آب مصرف کرده و آب مصرفی کل شهر اصفهان در همین دوره زمانی ۴۷۶ میلیون متر مکعب بوده است.

به نوشته سایت "صدای اقتصاد"، مقایسه این دو رقم نشان می‌دهد مصرف آب کارخانه فولاد مبارکه معادل ۵ و ۶ دهم درصد مصرف کل شهر بوده است.

اصفهان از صنعتی‌ترین استان‌های ایران است و شماری از کارخانه‌های آن، از جمله ذوب‌آهن، پتروشیمی، پالایشگاه، لوله‌سازی، و نساجی از واحدهای پر مصرف آب به شمار می‌روند.

صنایع اصفهان علاوه بر مصرف زیاد آب، در آلایندگی رودخانه‌ها، زمین و هوای این استان نیز نقش زیادی دارد. در سال ۹۰ بیش از یک هزار واحد تولیدی در اصفهان در شماره واحدهای آلاینده قرار داشته‌اند.

استقرار صنایعی مانند ذوب‌آهن و فولادسازی در اصفهان، که در اصل برای شهرهای ساحلی مناسب هستند، اگر حاصل ملاحظات سیاسی و رانت‌خواری نباشند، حاصل ضعف مدیریت در موقعیت‌سنجی و جانمایی درست ارزیابی می‌شوند.

بیشتر بخوانید: رانت و رانت‌خواری، بیماری فراجناحی جمهوری اسلامی

استفاده از فاضلاب تصفیه شده در کارخانه‌ها

به علت نقشی که صنایع‌آب‌بر در اقتصاد و اشتغال منطقه بر عهده دارند انتقال آنها به مکان‌های مناسب‌تر دست‌کم در کوتاه مدت کار ساده‌ای نخواهد بود.

یکی از راه‌حل‌هایی که کارشناسان برای ادامه فعالیت چنین واحدهایی پیشنهاد می‌کنند کاهش مصرف آب، از طریق برنامه‌هایی چون استفاده از پساب‌های کارخانه‌ای یا فاضلاب تصفیه شده شهری است.

معاون آب و آبفای وزیر نیرو می‌گوید، صنایع موجود در استان اصفهان آب مصرفی خود را باید از محل بازیافت فاضلاب‌های شهری تامین کنند تا آب اختصاص یافته به این صنایع به بخش‌های دیگری اختصاص یابد.

به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، رحیم میدانی، ۱۶ آبان ماه به پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو گفت: «صنایع جدید نیز درصورت استقرار در اصفهان باید آب مورد نیاز خود را از حق‌آبه کشاورزان خریداری کنند.»

میدانی با اشاره به رهاسازی آب در زاینده‌رود که قرار است تا تابستان آینده ادامه یابد گفت، اگر بارندگی در سال جاری مناسب باشد و روان‌آب‌ها بیش از پیش‌بینی باشد، در تابستان سال ۹۴ هم رهاسازی آب زاینده‌رود انجام خواهد شد.

اعتراض به انتقال آب کارون

یک روز پس از این اظهارات، شریف حسینی، نماینده اهواز در مجلس از کیفیت نازل آب آشامیدنی و کمبود آن در خوزستان انتقاد کرد و انتقال آب کارون به اصفهان را رفتار تبعیض‌آمیز دولت با استان‌های مختلف خواند.

حسینی در نامه سرگشاده‌ای از جانب مردم خوزستان از حسن روحانی پرسید: «دولتی که می‌تواند آب را در آن حجم و شکل به زاینده رود ببرد چرا نمی‌تواند آب کارون را که تنها چند متر با خانه‌های ما فاصله دارد در لوله‌های شبکه آب اهواز جاری سازد؟»

نماینده اهواز به نقل از شهروندان خوزستانی خطاب به رئیس جمهور نوشت: «هوای ما نفتی است، باران‌مان اسیدی است، آب شرب‌مان شیمیایی است، نصیب ما از ده‌ها پروژه ملی، بیکاری است.»

در اصفهان مدیران صنایع سنگین انتقاد به مصرف زیاد آب توسط این صنایع را ناموجه می‌خوانند و معتقدند باید در طرح این گونه انتقادها به ارتباط مصرف با بهره‌وری نیز توجه شود.

بهرام سبحانی، مدیرعامل فولاد مبارکه ماه گذشته اعلام کرد، چنانچه آب مصرفی این کارخانه به کشاورزی اختصاص داده شود، تنها یک هشتم اشتغال‌زایی در این بخش ایجاد می شود.

مسئولان این واحد تولیدی می‌گویند میزان مصرف آب در این کارخانه به ۲۳ میلیون لیتر در سال کاهش داده شده و با تکمیل تاسیساتی که برای استفاده از فاضلاب و آب‌های دورریز در دست احداث است، این میزان به ۲۰ میلیون متر مکعب کاهش می‌یابد.