نخستین فستیوال بین‌المللی فیلم که نمایش فیلم‌های سه بعدی را در برنامه‌ی کار خود گذاشت، جشنواره‌ی کن بود. این جشنواره در سال ۲۰۰۹، با فیلم ۱۷۵ میلیون‌ دلاری "بالا"، محصول کمپانی والت دیسنی، نمایش‌ فیلم‌هایی از این دست را آغاز کرد. جشنواره‌ی ونیز، پس از آن، نخستین جایزه‌ی هنری برای دست‌اندرکاران تهیه‌ی فیلم‌های سه بعدی را پایه گذاشت.

شصت‌ویکمین دوره‌ی فستیوال بین‌المللی فیلم برلین، اولین جشنواره‌ای است که نمایش سه فیلم سه بعدی را در برنامه‌ی اصلی خود گنجانده است. دو مستند‌ "پینا؛ برقصید، برقصید، وگرنه از دست می‌رویم" و "غار رویاهای فراموش‌شده" از ویم وندرس و ورنر هرتسوگ، محصول کشور آلمان است. فیلم سوم "افسانه‌های شب" نام دارد و فیلمی انیمیشنی ساخته‌ی کارگردان فرانسوی، میشل اُسلوت (Michel Ocelot) ست.

فیلم "افسانه‌های شب"، بخش پایانی سه‌گانه‌ی است که میشل اُسلوت ایده‌ی اصلی آن را در سال ۱۹۹۲ به صورت سریالی تلویزیونی در ده قسمت، با عنوان "اژدها و شاهزاده" و با استفاده از تکنیک "سایه‌نماها‌ی تصاویر کاغذی" ساخته است. همین تکنیک هم به‌گونه‌ای ویژه در "افسانه‌های شب" بکار رفته و یک بُعد سایه‌های عناصر کاغذی صحنه‌ها را با سه بُعد فیلم سه بعدی در برابر یکدیگر قرار داده است.

هرتسوگ در پی کشف رویاهای کهن

"غار رویاهای فراموش‌شده"، جدیدترین فیلم ورنر هرتسوگ، دومین مستند آلمانی‌ای است که در قالب سه بعدی در برلیناله به نمایش درمی‌آید. این فیلم درباره‌ی یادگارهای بی‌مانند فرهنگی ـ هنری‌ای است که در سال ۱۹۹۴ در غار Chauvet-Pont-d'Arc در جنوب فرانسه در اثر ریزش بخشی از دیواره‌های کوه کشف شد.

به دلیل اهمیت آثار کشف‌شده و نقاشی‌های دیواری بی‌نظیری که عمر آن‌ها به بیش از ۳۵ هزار سال تخمین زده می‌شود، تهیه‌ی فیلم با دشواری‌های بسیاری همراه بود: از جمله استفاده از پروژکتورهای ویژه (که گرما تولید نمی‌کنند) و دوربین‌های سه بُعدی پرتابل. هرتسوگ مجاز بوده در روز، تنها یک ساعت در غار فیلم‌برداری کند.

فیلم "غار رویاهای فراموش شده"، نخستین نمایش جهانی خود را در جشنواره‌ی فیلم تورنتو در سال ۲۰۱۰ جشن گرفت. هیچ یک از فیلم‌های اخیر ورنر هرتسوگ، در سال‌های گذشته به نمایش همگانی در نیامده‌اند. ممکن است که "غار رویاهای فراموش شده" نیز به همین سرنوشت دچار شود.

وندرس و دعوت به رقص

جدیدترین فیلم ویم وندرس با عنوان "پینا" و زیرعنوان "برقصید، برقصید، وگرنه از دست می‌رویم"، سومین مستند سه بعدی آلمانی‌ای است که در بخش ویژه‌ی برلیناله به نمایش درمی‌آید.

وندرس این فیلم بی‌نظیر را به پاس دوستی بیست‌ ساله‌اش، "برای" مهم‌ترین نماینده‌ی طراحی رقص آوانگارد جهان، پینا باوش، که در تابستان ۲۰۰۹، به‌طور ناگهانی از دنیا رفت، تهیه کرده و کوشیده است در آن با تصاویر جادویی، روح آفریننده، قلب سرشار از احساسات انسانی و شور بی‌پایان "پینا" را در ستایش از شادی و زندگی عریان کند.

در این فیلم، رقص‌های "کافه مولر"، "قربانی بهار"، "ماه کامل" و "محل دیدار"، به انتخاب خود باوش، به نمایش در می‌آید. شهر ووپرتال در آلمان که این هنرمند برجسته، ۳۵ سال در آن کار و زندگی کرده بود، بخشی از صحنه‌های واقعی این فیلم را می‌سازند. "پینا؛ برقصید، برقصید، وگرنه از دست می‌رویم"، از روز ۲۴ فوریه در سینماهای آلمان اکران خواهد شد.

آموزش کار با سه بعدی برای نجات سینما

دست‌اندرکاران برلیناله در این دوره برای معرفی این تکنیک نسبتاً جدید، که قرار است صنعت سینما را از بحران نجات دهد، تنها به نمایش تازه‌ترین فیلم‌های سه بعدی بسنده نکرده‌اند.

برگزاری کارگاه‌های آموزشی و مراسم بحث و گفت‌وگو در باره‌ی تکامل صنعت سینما در زمانه‌ی گسترش تکنیک دیجیتال، یکی از اقداماتی است که این جشنواره برای آشنا کردن سینماگران جوان با آن تدارک دیده است: "چشم‌اندازهای تازه در فیلم‌های سه بعدی ـ تعریف داستان و ساختن فیلم را دوباره کشف کنیم" از جمله‌ی این برنامه‌هاست که با شرکت سینماگران سرشناس و با تجربه‌ای چون ویم وندرس، آلن دروب و اروین اشمیت در برلین برگزار می‌شود.

FF/SA