گرچه اطلاعات زیادی از نبردهای متفقین و متحدین در جنگ جهانی اول در اروپا وجود دارد، اما نبردهای "حاشیه‌ای" آن‌ها بخصوص در ایران و عراق امروز به فراموشی سپرده شده است. اخیرا ۵ هزار عکس و دست‌نوشته‌های سروان فریتس کلاین (نفر وسط) توسط پسر ۹۵ ساله او در اختیار پژوهشگران قرار گرفته که با بررسی آرشیو وزارت خارجه آلمان صحت آن تایید و اطلاعات بسیاری از آن بدست آمده است.

سروان فریتس کلاین قبل از آغاز جنگ جهانی اول، وابسته نظامی سفارت آلمان در تهران بوده است. او با فرهنگ ایران کاملا آشنا بود و زبان فارسی می‌دانست. کلاین با آغاز جنگ به برلین فراخوانده شد. طراحان نظامی دولت پروس در پی ضربه‌زدن به نیروی دریایی بریتانیا به این نتیجه می‌رسند که باید تاسیسات کمپانی نفتی ایران و انگلیس مورد خرابکاری قرار گیرد. سروان کلاین داوطلب اجرای طرح می‌شود.

سروان کلاین برای اجرای طرح خرابکاری در تاسیسات نفتی کمپانی ایران و انگلیس واحدی را تشکیل می‌دهد که از چند مهندس، پزشک، ۳۰۶ سرباز اسیر سابق اتریشی و مجاری که از اردوگاه‌های روس‌ها گریخته بودند، تشکیل شده بود.

واحد عملیات مخفیانه سروان کلاین تحت فرماندهی ارتش عثمانی که جزو قوای متحدین بود، قرار گرفت و با کمک نیروهای عثمانی خود را به منطقه عراق امروزین رساند.

به نوشته سروان کلاین در شرایطی که نیروهای روس در شمال و نیروهای بریتانیا در جنوب ایران حضور داشتند، ارتش عثمانی در فکر اشغال بخش غربی ایران بود. سروان کلاین با این نظر مخالف بود و می‌خواست از طریق مردم منطقه با نفوذ این دو کشور مقابله کند. برای اجرای این ایده علیرغم مخالفت عثمانی‌ها به کربلا رفت تا با آیت‌الله‌های شیعه دیدار کرده و نظر آن‌ها برای اعلام جهاد علیه بریتانیا را جلب کند.

سروان کلاین در سفر به کربلا با شیخ علی از مجتهدین وقت (عکس محل سکونت شیخ علی) دیدار می‌کند و با استقبال گرم او روبرو می‌شود. طبق اسناد، سروان کلاین چند سرباز آلمانی را در "حرم امام حسین" به نشانه ادای احترام به خط کرده و آن‌ها تیرهوایی شلیک می‌کنند. در این لحظه شیخ علی "چشمک شوخی مابانه‌ای" به کلاین می‌زند و می‌گوید "حالا که به زیارت امام حسین آمدید، پس شما هم کربلایی هستید".

طبق اسناد، سروان کلاین ۵۰ هزار "رایش مارک" پول رایج آن زمان آلمان را برای اعلام جهاد برعلیه بریتانیا در اختیار مجتهدین و روحانیون در کربلا قرار داده است. این جهاد بعدا با شکست روبرو شد.

از اسناد این‌گونه بر‌می‌آید که سروان کلاین همزمان تلاش کرده‌است ارتباطات وسیعی با مردم و عشایر منطقه برقرار کند. (عکس یادگاری از اسماعیل قشقایی نماینده دوره پنجم مجلس شورای ملی که به فریتس کلاین تقدیم شده است. اسماعیل قشقایی رسما در سال ۱۲۸۵ هجری خورشیدی به ریاست ایل قشقایی رسید)

عکس از اسناد سروان کلاین: ورود سوارکاران به کرمانشاه پس از جنگ در کنگاور تاریخ عکس: ۲۹ اوت سال ۱۹۱۵ میلادی.

عکس از اسناد سروان کلاین: میدان شاه اصفهان که بعدا به میدان "امام" تغییر نام پیدا کرد. به گفته دکتر ولتسکه، رئیس موزه پروس که اسناد را در اختیار بخش فارسی دویچه وله قرار داده در حال حاضر نمایشگاهی از عملیات سروان کلاین در بحبوحه جنگ جهانی اول در این موزه برقرار است و سفارت آلمان در تهران در حال تهیه مقدمات برای برگزاری این نمایشگاه در یکی از موزه‌های اصفهان است.

در کنار تلاش سروان کلاین برای برقراری ارتباط با اقوام و قبایل منطقه، یک تیم از واحد او به همراه دو افسر به نام‌های هانس لورز (که فرمانده تیم بود) و باک موفق به انفجار خط لوله نفت آبادان شدند. یک هفته بعد قبیله عرب باوی که کلاین با آن‌ها رابطه نزدیک داشت، به این خط لوله حمله کردند. این حملات باعث شد تا ارتش بریتانیا (طبق برآورد فرماندهی ارتش آلمان) ۳۲۰ میلیون لیتر نفت از دست بدهد.

علیرغم تلاش‌های واحد سروان کلاین، ارتش عثمانی در مقابل انگیس دچار شکست‌های پیاپی شد. عکس: اعدام دو نفر توسط نیروهای عثمانی به اتهام همکاری با انگلیس در بغداد.

عکس از میان اسناد فریتز کلاین: دکتر شاخت و خواهرش در کنار پل راه آهن بغداد. او پزشکی بود که واحد سروان کلاین را همراهی می‌کرد.

عکس از میان اسناد فریتز کلاین: ورود واحد تحت فرماندهی فرتیز کلاین در ماه دسامبر ۱۹۱۴با لباس ارتش عثمانی به حلب (سوریه) که آن زمان جزو قلمرو عثمانی به حساب می‌آمد.

واحد تحت فرماندهی سروان فریتز کلاین با این قایق‌ها خود را به "مصیب" عراق رساندند. این قایق‌ها در آن‌جا فروخته شدند. قسمتی از نیروها عازم بغداد و بخشی کوچکتر به همراه سروان کلاین عازم کربلا شدند.

واحد‌ی از ارتش عثمانی که تحت فرماندهی سروان فریتز کلاین در عملیات شرکت داشتند.

سروان فریتز کلاین به همراه دیگر افسران عملیاتی در قرارگاه نیروهای عثمانی در بهار سال ۱۹۱۵ و قبل از حمله به بصره. این شهر در روز ۲۰ نوامبر سال ۱۹۱۴ توسط نیروهای بریتانیائی تصرف شده بود.

سروان کلاین با افسران سوئدی که ژاندارمری ایران را آموزش می‌دادند نیز رابطه نزدیکی داشت. (عکس: هایال مارسون، فرمانده ژاندارم‌ها به همراه بزرگان قشقایی)

سروان کلاین با افسران سوئدی که ژاندارمری ایران را آموزش می‌دادند نیز رابطه نزدیکی داشت. (عکس: اکستورم، افسر سوئدی فرمانده پایگاه و مردان کرد که در ژاندارمری خدمت می‌کردند)

عکس از میان اسناد فریتز کلاین: حاجی‌آباد در نزدیکی کرمانشاه. تاریخ ۱۹۱۵/۱۹۱۶ میلادی.

سلیمان عسگری (فرد نشسته در اتومبیل) فرمانده نیروهای عثمانی به همراه سوارکاران قبایل عرب در حمله به پایگاه بریتانیایی"شیبه" در نزدیکی زوبیر. این عملیات با شکست سنگینی روبرو شد و سلیمان عسگری با شلیک تیر در اتومبیل‌اش به زندگی خود پایان داد.

با شکست نیروهای عثمانی در عراق امروز، فریتز کلاین با باقیمانده واحد خود موفق به فرار شد. او توانست با پای پیاده بیش از صد کیلومتر از میان صحراها عبور کند و با این‌که مورد حمله راهزانان قرار گرفت و تعدادی از همراهانش مجروح شدند، خود را به ترکیه برساند و از آن‌جا به آلمان برگردد.

فریتز کلاین در آلمان از عقاید نظامی‌گری دست برداشت، از منتقدین سرسخت سیاست"امپریالیستی" شد و به فلسفه روی آورد. به گفته دکتر ولتسکه، رئیس موزه پروس، عقاید دوران پس از جنگ کلاین بشدت تحت تاثیر فلسفه زرتشت بوده است. فریتز کلاین مسافرت‌های زیادی کرد (عکس کنار آبشار نیاگارا) او در دست نوشته‌هایش نوشته است:«ایران تا ابد کشور رویایی من خواهد ماند».