اسماعیل کوثری روز یکشنبه (۱۲ فروردین/۱ آوریل) در گفتگویی با باشگاه خبرنگاران عنوان کرد که روزانه ۳ الی ۴ هزار وانت اقدام به قاچاق سوخت می‌کنند که رقم "قابل توجهی" است.

به گفته این نماینده مجلس در طول دو سال گذشته به دليل پايين بودن قيمت دلار قاچاق سوخت صورت نمی‌‌گرفت ولی با افزايش قيمت دلار، مجددا قاچاقچيان اقدام به قاچاق سوخت می‌کنند. او اضافه کرده است که این موضوع در دستور کار کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس قرار گرفته و اعضای این کمیسیون در سفری به سیستان و بلوچستان با استاندار این استان در همین رابطه صحبت کرده‌اند.

آقای کوثری گفته است که نمایندگان با مسئولان وزارت‌خانه‌های نفت و کشور هم جلساتی را برگزار کرده‌اند و پس از دریافت گزارش مربوطه بررسی روی موضوع قاچاق سوخت را آغاز می‌کنند.

قاچاق سوخت یکی از معضلات اصلی حوزه نفت و گاز ایران در سال‌های اخیر است. آبان‌ماه سال گذشته پدرام سلطانی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در یادداشتی که در سایت خبرآنلاین منتشر شد،  توقف اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و نیز نوسانات نرخ ارز را دلایل اصلی روی آوردن مجدد قاچاقچیان به قاچاق سوخت خواند.

او در این یادداشت تأکید کرده بود که در حال حاضر با توجه به عدم ثبات قیمت ارز و نیز ابهامات موجود در هدفمندی یارانه‌ها نمی‌توان راهکار کلی برای پیشگیری از قاچاق سوخت ارائه داد. آقای سلطانی تنها راهکار موجود در شرایط فعلی را "نظارت بیشتر بر زنجیره توزیع سوخت" دانسته بود.

"همدستی میان مأموران مرزی و قاچاقچیان"

تشدید تحریم‌های غرب علیه ایران موجب شده تا قاچاق سوخت به ویژه گازوئیل از ایران به پاکستان در حال حاضر به کسبی پرسود برای قاچاقچیان تبدیل شود.

خبرگزاری رویترز روز یکشنبه در گزارشی تفصیلی نوشت که فروش سوخت در بازار سیاه برای قاچاقچیان به حدی سودآور بوده که حتی شماری از قاچاقچیان مواد مخدر نیز با رها کردن کسب پیشین خود، به قاچاق سوخت روی آورده‌اند.

این خبرگزاری به نقل از یک قاچاقچی در ایالت بلوچستان پاکستان که خود را "حمید" معرفی کرده می‌نویسد: «چرا باید تریاک قاچاق کنید، وقتی می‌توانید از قاچاق سوخت به همان اندازه سود بدست آورید؟ تازه قاچاق سوخت بسیار امن‌تر هم هست.»

بلوچستان بزرگترین ایالت پاکستان است که حدود ۴۴ درصد از خاک این کشور را در برگرفته، اما با وجود گستردگی به عنوان کم‌جمعیت‌ترین ایالت شمرده می‌شود. این ایالت منطقه اصلی فعالیت‌های قبایل شورشی بلوچ و نیز کارتل‌های مواد مخدر است که تریاک و هروئین تولید شده در افغانستان را به بازارهای جهانی می‌رسانند.

قاچاقچیان برای حمل سوخت از ایران به پاکستان عمدتا از خودروهای وانت استفاده می‌کنند. به گفته یک قاچاقچی، انتقال سوخت به این روش "هم ارزان‌تر و هم پر سودتر" است. او به خبرنگار رویترز می‌گوید: «حتی با وجود اینکه چندین ایست بازرسی داخل شهرهای مرزی پاکستان وجود دارند اما هیچ‌کس جلوی من را نمی‌گیرد.»

به نوشته رویترز، بررسی شواهد موجود فرضیه‌ها در رابطه با همدستی نیروهای امنیتی مستقر در بلوچستان با قاچاقچیان را شدت می‌بخشد.

قطع یارانه‌ها، رونق قاچاق سوخت

رویترز در گزارش خود می‌نویسد سال‌های متمادی گازوئیل قاچاقی از ایران به عنوان مکمل ۲۰ تا ۲۲ میلیون بشکه گازوئیلی بوده است که شرکت نفت پاکستان سالانه از کویت می‌خرد.

در سال ۲۰۱۰ پس از آنکه دولت ایران تصمیم به قطع یارانه‌های سوخت گرفت، روند قاچاق سوخت از ایران به پاکستان کاهش یافت، اما از سپتامبر سال گذشته با شروع نوسانات ارزی بی‌سابقه در ایران بار دیگر این تجارت غیرقانونی رونق گرفته است.

به نوشته رویترز، ایران قیمت هر لیتر گازوئیل را ۴۵۰ تومان (حدود ۱۵ سنت آمریکا در بازار آزاد) تعیین کرده در حالی که هر لیتر گازوئیل قاچاقی از ایران در پاکستان تا مبلغ ۱۰۴ روپیه ( معادل یک دلار و ۶ سنت) به فروش می‌رود. این در حالی است که بهای رسمی هر لیتر گازوئیل  در پاکستان ۱۱۲ روپیه است.

بر اساس این گزارش به درستی نمی‌توان میزان قاچاق روزانه سوخت از ایران به پاکستان را برآورد کرد اما قاچاقچیان گازوئیل در پاکستان معتقدند که ۱۰۰ تا ۱۳۰ دستگاه کامیون هر کدام با ظرفیتی معادل ۲۵ تا ۴۰ هزار لیتر هر روز از ایران به پاکستان قاچاق می‌شوند.