معمر قذافی، رهبر لیبی، در پیامی در روز جمعه (۱۰ تیر/۱ ژوئیه) اعلام کرد که در صورت ادامه حملات هوایی ناتو، «دولت لیبی نیز می‌تواند تصمیم مشابه‌ای اتخاذ کند و دست به عمل زند». این پیام صوتی در جمع هواداران قذافی در طرابلس، پایتخت لیبی، منتشر شد.

قذافی گفت: «اگر ما تصمیم بگیریم، قادریم مثل زنبور و ملخ وارد اروپا شویم. به شما توصیه می‌کنیم پیش از آنکه گرفتار مصیبت شوید از کشور ما عقب‌نشینی کنید.»

سرهنگ قذافی خطاب به اروپاییان تصریح کرد که «مردم لیبی آماده‌اند روزی جنگ را به اروپا بکشانند، تا خانه‌ها، ادارات و بستگان شما مورد هدف قرار گیرند. اینها همه اهداف مشروع نظامی به شمار می‌آیند، همانگونه که شما نیز منازل ما را اهدافی مشروع می‌دانید».

قذافی: شورشیان خائن هستند

این پیام که در اجتماع طرفداران قذافی در "میدان سبز" طرابلس پخش شد، در مکان نامعلومی از پیش ضبط شده بود. کارشناسان سیاسی غیبت قذافی در گردهمایی طرفدارانش را دلیل نگرانی و عدم اطمینان وی نسبت به شرایط امنیتی در لیبی می‌دانند.

قذافی در سخنانش شورشیان و مخالفان دولت را «خائن» خواند و آنها را مسئول مشکلات کنونی لیبی دانست. وی گفت: «شهروندان لیبی که از کشور گریخته‌اند، مجبورند به عنوان خدمتکار در تونس کار کنند.»

رهبر لیبی از هواداران خود خواست که «به کوه‌های غرب کشور حمله کنند» و منطقه را از «سلاح‌هایی پاک کنند که دولت فرانسه در اختیار شورشیان قرار داده است».

پیشنهاد جدید اتحادیه آفریقا برای میانجیگری بدون قذافی

رهبران کشورهای عضو اتحادیه آفریقا در نشست خود در گینه استوایی درباره از سرگیری مذاکرات صلح در لیبی بدون قذافی به توافق رسیدند. رامتانه لامامرا، کمیسر صلح اتحادیه آفریقا، تصریح کرد که در مذاکرات احتمالی ‌آینده درباره لیبی، قذافی نباید شرکت داشته باشد.

وی تاکید کرد که چارچوب توافقات بر این پایه استوار است که نخست آتش‌بس برقرار شود. کمیسر صلح اتحادیه آفریقا گفت: «این توافق دستاوردی بزرگ است که همه در انتظار آن بودند.» پیشتر تلاش‌کشورهای آفریقایی برای دستیابی به سیاستی مشترک در قبال اوضاع لیبی ناکام مانده بود. اختلاف میان کشورهای آفریقایی پیرامون اوضاع لیبی، در عمل این تشکل فراملی در آفریقا را به حاشیه رانده بود.

تاکنون موضوع شرکت قذافی در مذاکرات، مانعی جدی برای آغاز گفت‌وگوهای صلح در لیبی بوده است. نماینده شورشیان و نماینده رژیم قذافی، هر دو در نشست کشورهای آفریقایی در گینه استوایی حضور داشتند. نماینده شورشیان بار دیگر از اتحادیه آفریقا خواست که قذافی را از هرگونه شرکت در روند مذاکرات بازدارد.

به گفته مقامات آفریقایی، پیشنهاد جدید دربرگیرنده کمک‌رسانی به شهروندان لیبیایی بدون هیچ‌گونه پیش‌شرط و برپایی انتخابات آزاد است. این برنامه‌ی پیشنهادی به نمایندگان قذافی و شورشیان نیز ارائه شده است. یاکوب زوما، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، به خبرنگاران گفت: «بزودی گفت‌وگوها در آدیس‌آبابا، پایتخت اتیوپی و مقر اتحادیه آفریقا، برگزار خواهد شد.»

عدم همکاری کشورهای آفریقایی با دادگاه بین‌المللی

رهبران کشورهای آفریقایی همچنین در اجلاس اخیر خود تصمیم گرفتند از همکاری با دادگاه بین‌المللی کیفری لاهه خودداری کرده و برای دستگیری قذافی و تحویل وی به دادگاه اقدامی نکنند.

کشورهای آفریقایی همچنین با تصویب قطعنامه‌ای از شورای امنیت سازمان ملل خواستند که محاکمه‌ی قذافی را تعلیق کند. ژان پینگ، رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا، تصریح کرد که کشورهای آفریقایی مخالف مجازات مقصران نیستند، اما دستور بازداشت قذافی سبب دشواری انجام مذاکرات شده و دستیابی به راه‌حلی سیاسی را مسدود می‌کند.

نا‌آرامی‌ها در لیبی در اواسط فوریه ۲۰۱۱ شروع شد. در هفته گذشته نیز دادگاه بین‌المللی لاهه دستور دستگیری قذافی و برخی وابستگان رژیم لیبی را صادر کرد. به گفته لوئیس مورنو اوکامپو، شاکی عمومی و دادستان دادگاه بین‌المللی، تاکنون هزاران نفر در ناآرامی‌های لیبی کشته شده‌اند.

SI/KG