درخبری که در سایت"شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور" منتشر شده، آمده است که بر اساس این قرارداد ساخت بیش از ۵۳۰۰ کیلومتر خط ریلی در ایران در نظر گرفته شده است. مسعود رهنما، مدیرعامل این شرکت که وابسته به وزارت راه و ترابری ایران است، خبر می‌دهد این قرارداد در سفر یک هیئت بلندپایه‌ی چینی به ایران امضاء شده ‌است.

آقای رهنما درباره‌ی جزئیات این قرارداد گفته است:«این پروژه‌ها شامل ساخت مسیر ریلی سریع‌السیر تهران- مشهد؛ تهران-اصفهان؛ راه‌آهن قزوین-آستارا؛ راه‌آهن اراک- خسروی؛ راه‌آهن چابهار- مشهد؛ راه‌آهن گرگان-مشهد؛ راه‌آهن تهران- سنندج و راه‌آهن ساری- رشت نیز می‌شود.

۲۹میلیارد دلار حجم بازرگانی چین با ایران

چین دومین خریدار نفت ایران است و دادوستدهای این کشور با ایران علیرغم تحریم‌های اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل رو به افزایش است. خبرگزاری کار ایران ایلنا به نقل از اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین، گزارش می‌دهد که حجم مبادلات تجاری ایران و چین در سال‌های نخست پس از انقلاب ۵۷، بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار بود، هم‌اینک در بالاترین رقم خود به مرز سالانه ۲۹ میلیارد دلار رسیده‌است.

ایلنا از قول اسدالله عسگراولادی همچنین می‌نویسد که چین به‌طور غیرمستقیم نیز از طریق امارات متحده‌ی عربی با ایران سالانه حدود ۷ میلیارد دلار دادوستد دارد.

مارسل فیوتور کارشناسان شورای روابط خارجی آلمان به دویچه می‌گوید: «نیاز چین به نفت، گاز، ذغال سنگ و سایر مواد انرژی‌زا در سال‌های پیش رو بیش از حد زیاد خواهد بود. چین به هر طریقی می‌خواهد این نیازمندی‌ خود را تامین کند. چین دراین راستا تنوع انرژی و مسیر آن را نیز مدنظر قرار داده است».

چین پیش از این برای تامین انرژی خود، طولانی‌ترین خط لوله گازی دنیا را از ترکمستان تا مرزهای خود تاسیس کرد.

به عقیده‌ی مارسل فیوتور، احداث شبکه‌های راه آهن توسط چینی‌ها سبب رشد اقتصادی و بیشتر شدن ارتباط مردم این منطقه خواهد شد. اما وی برای این پرسش پاسخی ندارد که آیا این شبکه‌ها صرفا‌ برای انتقال مواد خام بکار گرفته خواهد شد و یا بیشتر شدن ارتباط مردم منطقه.

میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری چین در خط آهن منطقه

چین اکنون به دومین قدرت اقتصادی جهان تبدیل شده است. با افزایش صادرات این کشور، نیاز آن به منابع انرژی و موادخام نیز فزونی می‌یابد. برای انتقال مواد خام آسیای مرکزی، اینک چین در فکر تاسیس شبکه‌های خط ‌آهن در منطقه است.

چین با کشورهای آسیای مرکزی بیش از ۳ هزار کیلومتر مرزمشترک دارد. این منطقه می‌رود تا به یکی ازمنابع اصلی تامین انرژی چین تبدیل شود. شرکت‌های چینی در معادن افغانستان نیز فعالیت می‌کنند.

معدن مس "عینک" در افغانستان توسط شرکت چین "گروه صنعتی متالورژی چین" استخراج می‌شود. اما برای انتقال سنگ معدنی مس و مواد خام دیگر، چین دچار برخی مشکلات شده است. شرکت چینی اکنون به لحاظ فنی و اقتصادی احداث خط ریلی را بررسی می‌کند که ۷۰۰ کیلومتر طول دارد و حدود ۵ میلیارد دلار هزینه آن‌خواهد بود.

موافقت‌نامه‌ احداث خط آهن افغانستان میان چین و وزارت معادن و صنایع افغانستان امضاء شده است. کارشناسان می‌گویند، هدف چین انتقال مواد خام شمال افغانستان از طریق ازبکستان و قزاقستان است.

تاسیس خط آهن افغانستان به ازبکستان

ازبکستان نیز اخیرا خط آهنی با هزینه‌ی ۱۷۵ میلیون دلار در مرز خود با افغانستان در حیرتان- مزار شریف احداث کرد. این کشور تلاش می‌کند به خط آهن چین بپیوندد. ازبکستان هیچ راهی به دنیای آزاد ندارد و از خط آهن تاشکند- عشق‌آباد- بندرعباس استفاده می‌کند.

براساس برآورد "سازمان همکاری اقتصادی اکو"، خط آهن تجن- سرخس که میان ایران و ترکمنستان در سال‌های پس از سقوط شوروی ساخته شد، یکی از پروژه‌های کلان اقتصادی اعضای این سازمان بوده و باعث شده ازبکستان به خط آهن ایران وصل شود. از سوی دیگر کارهای فنی و اقتصادی پروژه‌ی راه‌آهن ازبکستان - قرقیزستان به چین نیز آماده شده است.

علاقه‌ی کشورهای منطقه به بازار چین

از سوی دیگر علائق کشورهای آسیای میانه، افغانستان و ایران به بازار چین نیز بیشتر شده است. رشد و توسعه چین به قول مارسل فیوتور از "مؤسسه روابط خارجی آلمان"، به توسعه‌ی کل منطقه از جمله توسعه راه آهن و همچنین ایجاد دیگر ساختارهای بنیادین اقتصادی خواهد انجامید.

مقام‌های چین پنهان نمی‌کنند که برنامه‌های احداث خط آهن بین قاره‌ای را نیز در دستور كار دارند تا بتوانند در کوتاه‌ترین مسير بنادر شرق چین را به کشورهای خاور نزدیک و اروپا وصل کنند.

انجام چنین پروژه‌ای منجر به توسعه ‌اقتصادی خواهد شد. به‌نظر کارشناسان، احداث شبکه‌های خط آهن ‌در آسیای میانه، افغانستان و اتصال آن به خط آهن ایران و چین، وضعیت اقتصادی منطقه را نیز دگرگون خواهد کرد.

طاهر شیرمحمدی

تحریریه: جواد طالعی