شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر خارجه قطر، پس از دیدار با همتای آمریکایی خود رکس تیلرسون در روز سه‌شنبه (۲۷ ژوئن/ ۶ تیر ماه به وقت محلی) گفت، درخواست‌های چهار کشور عربی به رهبری عربستان سعودی از دوحه قابل پذیرش نیست.

آل ثانی همچنین ضمن "مثبت" خواندن دیدارش با تیلرسون در واشنگتن تأکید کرد، قطر در این مورد با آمریکا توافق نظر دارد که درخواست‌ها بایستی "عقلانی" باشند.

عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، اندک زمانی پیش از اظهارات همتای قطری‌اش، ضمن اشاره به اینکه شرط‌های ۱۳ گانه‌ی چهار کشور عربی برای برداشتن تحریم‌ها و از سرگیری مناسبات با دوحه "غیرقابل مذاکره" هستند، گفته بود که قطر بایستی از حمایت "تروریسم" دست بردارد.

"توافق نظر" قطر و واشنگتن

وزیر خارجه قطر اما گفت، آنچه "محاصر‌ه‌کنندگان" به عنوان شرط ارائه کرده‌اند، "ادعاهای ثابت‌نشده" هستند و نه "درخواست". او افزود، مذاکره منوط به اراده طرف مقابل و ارائه اسناد و مدارک درباره ادعاهای آنان است.

رئیس دستگاه دیپلماسی قطر ادامه داد: «درخواست‌ها باید واقعی و قابل اجرا باشند؛ در غیر این صورت رد خواهند شد. ما با واشنگتن توافق نظر داریم که درخواست‌ها باید عقلانی باشند».

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به گزارش الجزیره، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در دیدار با همتای قطری خود بر خواست گفت‌وگو میان دوحه و ریاض تأکید کرده است. طبق این گزارش، تیلرسون اجرای برخی درخواست‌های چهار کشور عربی برای قطر را "بسیار دشوار" دانسته، اما در عین حال ابراز امیدواری کرده است که دو طرف با هم به گفت‌وگو بپردازند.

وزیر خارجه آمریکا شامگاه سه‌شنبه (به وقت محلی) در واشنگتن با شیخ محمد عبدالله المبارک الصباح، وزیر مشاور در امور پارلمانی کویت نیز دیدار کرد. کویت در بحران قطر نقش میانجی را برعهده گرفته است. تیلرسون در پایان این دیدار باز هم با اشاره به بحران قطر گفت: «امیدواریم که تمامی طرف‌ها با حسن نیت به گفت‌وگوها ادامه دهند». سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز پیش‌تر از کویت به خاطر میانجی‌گری در بحران قطر تمجید کرده بود.

آغاز بحران

عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و مصر روز ۵ ژوئن (۱۵ خرداد) به شکل غافلگیرکننده‌ای از قطع کامل روابط دیپلماتیک خود با قطر خبر دادند. سپس چند کشور عربی دیگر نیز به این جمع پیوستند. آنان به ساکنان قطری کشورهای خود دو هفته مهلت دادند که خاک این کشورها را ترک کنند. با اعلام قطع رابطه، مرزهای هوایی، دریایی و زمینی بحرین، امارات و عربستان با قطر نیز مسدود شدند.

عربستان و متحدانش علت تحریم قطر را حمایت از "تروریسم" و گروه‌های "تندرو" اعلام کردند. قطر این اتهام را رد کرده و اقدام این کشورها علیه خود را "محاصره" نامیده است. ترکیه و ایران اما در عین تأکید بر بی‌طرفی در این منازعه، در دور زدن تحریم‌ها به قطر کمک می‌کنند.

گرچه ۴ کشور عربی به رهبری عربستان علت اقدام خود را حمایت قطر از "تروریسم" عنوان کردند، اما رابطه نسبتا خوب قطر با ایران نیز از دیگر دلایل اقدام آنان محسوب می‌شود. حمایت قطر از اخوان‌المسلمین و حماس نیز همواره از موارد مناقشه بوده است.

بیشتر بخوانید: قطر و تشدید رقابت‌‌ها در منطقه خلیج فارس

قطع روابط کشورهای عربی به رهبری عربستان با قطر اندک زمانی پس از آن اتفاق افتاد که خبرگزاری رسمی قطر سخنانی منتسب به امیر این کشور را منتشر کرد که او در آن ایران را یک "قدرت بزرگ" منطقه‌ای خوانده بود.

تهران و ریاض در منطقه و به ویژه در سوریه و یمن درگیر جنگی نیابتی با یکدیگرند. از زمان حمله گروهی "خودسر" به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد در دی ماه ۱۳۹۴، روابط ایران و عربستان سعودی نیز قطع شده است.

مهلتی ۱۰ روزه برای اجرای شروطی ۱۳ گانه

عربستان و متحدانش پنجشنبه گذشته (۲۲ ژوئن) ۱۳ شرط خود برای از سرگیری روابط با قطر و لغو تحریم‌ها علیه این کشور را از طریق کویت ارائه کردند. پایان دادن به روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران، خاتمه دادن به فعالیت شبکه تلویزیونی الجزیره و بستن پایگاه نظامی ترکیه از جمله این درخواست‌ها هستند.

قطع رابطه با اخوان‌المسلمین و گروه‌های تندرو دیگری چون حزب‌الله، القاعده و "دولت اسلامی (داعش سابق)" و پرداخت غرامت برای جبران خسارت‌های ناشی از سیاست‌های دوحه، از دیگر شرط‌های آنان برای عادی‌سازی روابط با قطر عنوان شده است. آنها به امیرنشین قطر برای برآورده کردن این خواست‌ها ۱۰ روز مهلت داده‌اند.

شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی اما ضمن رد این اتهام‌ها گفته است که کشورش از تروریسم حمایت نمی‌کند، "متحد پنهانی" ایران نیست و خود را به مبارزه با داعش متعهد می‌داند.

"خطر جنگ" و ضرورت گفت‌وگو

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که به تازگی از اروپا خواسته بود تا "برای کمک به حل مناقشه‌های منطقه خلیج فارس" وارد عمل شود، سه‌شنبه گذشته (۲۷ ژوئن) در کنفرانس مشترک مطبوعاتی با زیگمار گابریل، همتای آلمانی‌اش، تأکید کرد که مواضع ایران و آلمان درباره بحران قطر همخوانی دارد و ایران نیز خواستار حل مناقشه از طریق گفت‌وگوست.

وزیر خارجه آلمان اندک زمانی پس از آغاز بحران هشدار داده بود که سیاست‌های عربستان سعودی و هم‌پیمانانش در راستای منزوی کردن قطر می‌تواند سبب بروز جنگی تازه در منطقه خلیج فارس شود. زیگمار گابریل گفت‌وگو میان دو طرف را اجتناب‌ناپذیر خوانده بود.

در این میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه نیز شروط عربستان و متحدانش را ناقض حقوق بین‌المللی خوانده و آن را محکوم کرده است.