خبرگزاری مهر روز دوشنبه (۱۶ آذر/ ۷ دسامبر) نوشت قیمت نفت ایران در روزهای پایانی ماه نوامبر به کمتر از ۴۰ دلار در هر بشکه سقوط کرده است.

بنابر این گزارش، در معاملات منتهی به ۲۷ نوامبر، قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران با وجود افزایش ۶۶ سنتی، به بشکه‌ای ۳۹ دلار و ۱۹ سنت و قیمت هر بشکه نفت خام سنگین صادراتی ایران با وجود افزایش ۵۷ سنتی، به بشکه‌ای ۳۶ دلار و ۴۰ سنت رسید.

همزمان با سقوط قیمت نفت خام سبک و سنگین صادراتی ایران، بهای سبد نفتی اوپک هم به بشکه‌ای ۳۹ دلار و ۳۰ سنت کاهش یافته است.

قیمت کنونی نفت ایران نسبت به ابتدای سال ۲۰۱۵ بیش از ۱۰ دلار کاهش نشان می‌دهد. از ابتدای سال جاری میلادی متوسط قیمت فروش هر بشکه نفت خام سبک صادراتی ایران حدود ۵۱ دلار و ۷۰ سنت و بهای هر بشکه نفت خام سنگین صادراتی حدود ۴۹ دلار و ۶۹ سنت بوده است.

قیمت نفت در بازارهای جهانی در یک سال و نیم گذشته به کمتر از نصف کاهش یافته است. علت اصلی این سقوط‌، افزایش شدید تولید نفت آمریکا و اضافه تولید برخی از کشورهای عضو و غیر عضو اوپک است. سقف تولید نفت اوپک ۳۰ میلیون بشکه در روز است اما این کشورها در یک سال و نیم گذشته ۵/ ۳۱ بشکه نفت در روز تولید کرده‌اند.

خبرگزاری مهر نوشته است، کشورهایی همچون عربستان سعودی، روسیه و عراق بیشترین نفت مازاد را به بازار عرضه می‌کنند که افزایش عرضه نفت مازاد منجر به سقوط قیمت اکثر شاخص‌های معتبر نفت جهان به بشکه‌ای کمتر از ۴۰ دلار شده است.

اختلاف در اوپک، عامل اصلی

اما دلیل اصلی سقوط سریع قیمت نفت در روزهای اخیر عدم توافق اعضای اوپک در تعیین سقف تولید در اجلاس هفته گذشته بود. نشست سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در روز جمعه (۱۳ آذر/ ۴ دسامبر) در وین بدون هیچگونه تصمیمی درباره سقف تولید اوپک به کار خود پایان یافت.

این عدم تصمیم‌گیری در عمل به معنای ادامه اضافه‌ تولید اعضای اوپک و سقوط بازهم بیشتر قمیت نفت است.

عربستان سعودی عضو با نفوذ اوپک که بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند معتقد است که سود اعضای اوپک نه در کنترل قیمت‌ها که در تلاش برای متعادل کردن بازار است.

کارشناسان می‌گویند چنین وضعیتی برای عربستان که ذخیره ارزی قابل توجهی دارد تحمل‌پذیر است. اما برای کشورهایی چون ونزوئلا و ایران که اقتصادی شدیداَ وابسته به نفت دارند به شدت مشکل‌ساز شده است.

علاوه بر ایران و ونزوئلا، روسیه نیز از کاهش قیمت نفت به شدت نگران است. این کشور به دلیل بحران اوکراین با تحریم‌های اقتصادی غرب مواجه است و کاهش شدید قیمت نفت دولت پوتین را در تنگنای جدی قرار داده است.

ایران در سال ۱۳۹۰ حدود ۱۱۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشت اکنون اما این میزان به کمتر از ۲۵ میلیارد دلار سقوط کرده است. علاوه بر تحریم خرید نفت ایران، کاهش قیمت نفت بیشترین تاثیر را در این کاهش داشت.

محمدعلی نجفی، دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت روحانی اواخر تابستان گذشته احتمال داد که سال ۱۳۹۴ به لحاظ کسری بودجه بدترین سال عمر جمهوری اسلامی ایران باشد. او علت این وضعیت را کاهش شدید بهای نفت و ادامه این روند عنوان کرده است.

خبرگزاری مهر خبر داده که علاوه بر فرآورده‌های نفتی، قیمت تک محموله گاز طبیعی و گاز مایع (LNG) هم در معاملات هفته گذشته در بازارهای اروپا با کاهش روبرو شده است.