لایحه حجاب که در قوه قضاییه تهیه شده در کمیسیون قضایی دولت در دست بررسی است. گفته شده در این لایحه "جرم" به تخلف تبدیل شده است. محمود صادقی نماینده سابق مجلس به دادگاه احضار شد.
تبلیغات
معاون پارلمانی ریاست جمهوری گفته لایحه موسوم به "حجاب و عفاف" که در قوه قضاییه تهیه شده در کمیسیون حقوقی قضایی دولت در دست بررسی است.
به گزارش خبرگزاری فارس محمد حسینی درباره این لایحه گفته است: «نکته کلیدی لایحه این است که برخی موارد که تاکنون به عنوان جرم قلمداد میشد به تخلف تبدیل میشود و به تبع آن دیگر نیاز نیست در همه موارد پروندهای در قوه قضائیه تشکیل شود؛ بلکه مجریان با استفاده از اختیاراتی که به آنان داده میشود، میتوانند اقدام لازم را انجام دهند؛ مثلا فرد متخلف را جریمه کنند.»
هفته پیش سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری هفتگی خود از تهیه پیش نویس لایحه عفاف و حجاب در ۹ ماده خبر داده و گفته بود این پیشنویس پس از تصویب ریاست قوه قضائیه به دولت ارسال شده است.
مسعود ستایشی درباره جزییات این لایحه تنها به گفتن این نکته بسنده کرد که در آن مجازات کشف حجاب فقط جزای نقدی است.
حال معاون حقوقی رییس جمهور گفته: «این لایحه بخاطر اهمیت و آثاری که دارد با دقت در دولت در حال بررسی است و رئیس مجلس هم اعلام کرده که بلافاصله پس از وصول به مجلس، مورد رسیدگی قرار میگیرد و اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس هم بر سرعت عمل در تصویب این لایحه تاکید دارند.»
با بیشتر شدن حضور اعتراضی زنان بدون حجاب اجباری در فضای عمومی، مجموعه حاکمیت در راهکارهایی مختلف به فکر چاره جویی افتاده است، از پلمب و توقیف مغازهها و مراکز تجاری و جلوگیری از ورود زنان بدون حجاب به اماکن عمومی تا راهکارهای قانونی مانند تصویب قانون جدیدی که در آن "جرم" به "تخلف" تبدیل شده است.
محمود صادقی نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و از منتقدان وضعیت کنونی در توییترش خبر داد که برای روز دوم خرداد به دادسرای امنیت احضار شده است.
موارد اتهامی این نماینده سابق مجلس مشخص نیست. او از منتقدان برخوردهای تند به خصوص با دانشجویان و نیز با فساد و فامیل سالاری در درون حاکمیت به شمار میرود.
بیانیه شورای صنفی فرهنگیان
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان در سالروز دستگیری دو فرانسوی عضو سندیکای معلمان فرانسه بیانیهای صادر کرد.
این بیانیه ضمن یادآوری "حمله سراسری نیروهای امنیتی" در سال گذشته به معلمان و دستگیری تعداد زیادی از آنان به دستگیری سیسیل کوهلر و ژاک پاری دو نماینده سندیکای معلمان فرانسه اشاره کرده و نوشته است: «این دو معلم فرانسوی که با ویزای توریستی و با مجوز وزارت خارجه به ایران سفر کرده بودند بعد از دیدار با معلمان و جمعی از فعالین کارگری بازداشت شده و از آن تاریخ تا امروز در بند امنیتی ۲۰۹ بازداشت هستند.»
در این بیانیه تاکید شده که تشکلهای صنفی معلمان "کاملا مستقل از جریانهای سیاسی داخلی و خارجی" بوده و "تنها در پی تغییر و اصلاح ساختار معیوب و بیمار نظام آموزشی هستند".
تشکلهای صنفی فرهنگیان ارتباط با دیگر تشکلهای صنفی در دیگر کشورها را امری کاملا عادی و پذیرفته شده دانسته و تصریح کرده است: «این ارتباطات و استفاده از تجارب تشکلها و فعالین کشورهای گوناگون امری بسیار سازنده و ضروری است. بدیهی است که این ارتباطات کمترین ربطی به حکومتها و دولتها در هیچ کجای جهان ندارد.»
در این بیانیه بر خواستهای معلمان که "معیشت شایسته و حل مسایل ریز و کلان آموزش" است تاکید شده و بر این موضوع تصریح شده که: «معلمان ایران نه تنها به هیچ یک از قدرتهای جهانی در حل مسایل خود توهم ندارند بلکه رویکرد این قدرتها را بخشی از ماشین سرکوبی تلقی میکند که دیکتاتوریها را به سرکوب تمامقد نیروهای معترض مستقل سوق میدهد، اگر چه تلاش کردهاند با بیانیهها و اعلانها ریاکارانه، غیر آن را به مردم نشان بدهند.»
۲۱ اردیبهشت سال گذشته اطلاعیهای از سوی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در باره شناسایی و دستگیری دو فرد اروپایی منتشر شد. در اطلاعیه آمده است که دستگیر شدگان "با هدف سوءاستفاده از مطالبات به حق برخی از صنوف و اقشار کشور و تغییر جهت مطالبات عادی به آشوب، بینظمی اجتماعی و بیثبات سازی جامعه" وارد ایران شده بودند.
همچنین ادعا شده که این دو "ماموریت داشتند با توجیه، هدایت، شبکهسازی و مرتبط سازی افراد و شبکههای آلوده داخلی، بر مشکلات و مطالبات اقشار شریف و زحمتکش جامعه اشراف پیدا کنند."
سیسیل کوهلر و همسرش ژاک پاری همچنان در زندان اوین به سر میبرند.
چگونه حجاب تجویزی به حجاب تحمیلی تبدیل شد؟
در جمهوری اسلامی، حجاب به تدریج و در مسیر قدرتنمایی ایدئولوژیک، اجباری و جرمانگاری شد. الزامی بودن حجاب برای اقلیتهای مذهبی یا زنان خارجی را هم قاعده کردند؛ قاعدهای که حتی عربستان سعودی از آن مستثنی میشود.
عکس: Hijab.ir
حجاب به صورتی خزنده دستور کار متولیان انقلاب اسلامی شد. ابتدا در ارتش و سپس در ادارات دولتی روسری و چادر را الزامی کردند. روحالله خمینی در تیر ۱۳۵۹ در یک سخنرانی با انتقاد از دولت بنیصدر، ده روز مهلت تعیین کرد تا نشانههای "طاغوت" از ادارات زدوده شوند. نخستین بخشنامه در ممنوعیت ورود زنان بیحجاب به وزارتخانهها، امضای اکبر هاشمی رفسنجانی و مهر شورای انقلاب را داشت.
عکس: MEHR
پس از این دستور، علی قدوسی، دادستان کل وقت ابلاغیه داد که حقوق و مزایای زنان کارمند بدون حجاب قطع میشود. از چهارشنبه ۱۴ تیر ۱۳۵۹ جلوی حضور زنان و دختران فاقد روسری به ادارهها را گرفتند. آن زمان مانتو در کار نبود. لباس پوشیده و روسری کفایت میکرد. چادر به تدریج به عنوان "حجاب اصلح" و "ارزشی" معرفی شد تا آنجا که بسیاری دختران دانشجو برای بازنماندن از تحصیل، تظاهر کردند که چادری هستند.
عکس: Iranische Quelle ohne internationales Copyright
در سال ۱۳۶۰ و با اعلام مقررات مربوط به ماه رمضان از سوی نماینده دادستانی، اماکن عمومی موظف شدند تابلویی را در معرض دید قرار دهند که از پذیرش مهمان و مشتری بیتوجه به ظواهر اسلامی معذورند. اما این اقدام به ماه رمضان محدود نماند. تابلوی کذایی چند دهه است در فروشگاهها، رستورانها یا وسایل نقلیه عمومی خودنمایی میکند. تهدید به بستن "اماکن خاطی" دعوتی تلویحی شد از همگان برای همدستی با حجاب اجباری.
عکس: FARS
اولین قانون حجاب، ماده ۱۰۲ قانون تعزیرات در سال ۱۳۶۲ بود که بعدا در سال ۱۳۷۵ به صورت تبصرهای به ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی الحاق شد. طبق این تبصره زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به ۱۰ تا ۶۰ روز حبس یا ۵ تا ۵۰هزار تومان جزای نقدی محکوم میشوند.
عکس: ISNA
تاکید روی حجاب شرعی، پاشنه آشیل این تبصره قانونی است. مطابق شرع، حجاب یعنی پوشاندن بدن به غیر از صورت و کفین. رنگی برای آن تعیین نشده و تعریفی از حجاب برتر و بدتر نیز در متون دینی وجود ندارد. مبنای اجباری شدن حجاب در ایران، سیاست و اقتدار ایدئولوژیک است تا آن جا که دامنه جبر را به اقلیتهای غیرمسلمان، توریستها و دیپلماتهای خارجی نیز کشاندهاند. چیزی که حتی در عربستان سعودی هم اعمال نمیشود.
عکس: ISNA
مثلا شرط صدور ویزای ایران برای توریستهای زن را رعایت حجاب گذاشتهاند. ادعا میشود که پروتکلی دیپلماتیک نیز به امضای ایران و سایر کشورهای جهان رسیده که همه زنان خارجی ولو دیپلماتها و سیاستمداران باید در سفر به ایران حجاب داشته باشند. تصویر: استقبال رئیس دفتر روحانی و همسرش از رئیس جمهور اندونزی و همسرش در تهران.
عکس: mehrnews
حجاب در اندونزی که بیشترین جمعیت مسلمان در کشورهای اسلامی را دارد، تحمیلی نیست. به تازگی در استان آچه حجاب برای کارمندان و مهمانداران زن الزامی شده اما طبق قوانین سراسری، حجاب مقولهای اختیاری است و بخش بزرگی از زنان اندونزیایی تنها هنگام نماز حجاب دارند. هیچ میهمان خارجی موظف نیست در این کشور روسری سرش کند.
عکس: Getty Images/U. Ifansasti
وقتی که اما بنینو وزیر خارجه وقت ایتالیا در ژانویه ۲۰۱۴ به ایران سفر کرد، هیچیک از روسریهای مرحمتی مسئول تشریفات فرودگاه را نپذیرفت و گفت اگر مقامات ایرانی به خاطر شراب، پروتکل ضیافتهای غربی را نقض میکنند، او هم حاضر نیست به چنین کاری تن دهد. او مسیر فرودگاه تا هتل را بدون روسری طی کرد اما سرانجام در ملاقات با محمدجواد ظریف، روسری گشادی بر سر گذاشت.
عکس: Mehr
به موازات حجاب الزامی، آداب معاشرتی التقاطی ابداع کردهاند. با زنان دست نمیدهند اما دست بر سینه میگذارند یا سر خم میکنند. تقلیدی از فرهنگهای چین، ژاپن و هند. عطاءالله مهاجرانی، وزیر ارشاد اسبق ایران نقل میکند: «رئیس جمهور هند دیداری یک روزه از تهران داشت. رفتم فرودگاه استقبال. همسر ۷۵ سالهاش دید بایست محجبه شود. داخل هواپیما ماند و پیاده نشد.» تصویر: ملاقات وزیران خارجه ایران و هند.
عکس: Tabnak
دین رسمی مالزی با ۶۱درصد جمعیت مسلمان، اسلام است. توریستها در انتخاب لباس آزادند؛ البته در اماکن مذهبی و مساجد باید با لباس پوشیده و روسری وارد شوند. بیشتر زنان مالزی محجبهاند اما روسریها و مقنعههایی به رنگهای شاد به سر میکنند و چیزی به نام چادرمشکی نمیشناسند. بیحجابی زنان مسلمان جرم تلقی نمیشود و حجاب امری شخصی و اعتقادی به شمار میرود.
عکس: Getty Images/AFP/M. Vatsyayana
تنها در ایران، عربستان یا عراق حجاب با رنگ سیاه یا چادر مترادف است. در مصر، مراکش، تونس، فلسطین، اردن، پاکستان، افغانستان و هند، زنان بدن یا موی خودشان را با پارچههایی به رنگ روشن میپوشانند. حجاب در ترکیه، کشور همسایه، دوست و برادر ایران، اختیاری است. طرفه آن که سبک لباس پوشیدن امینه اردوغان، همسر رئیس جمهور و رئیس حزب حاکم و اسلامگرای "عدالت و توسعه"، مقلدان زیادی در ایران دارد.
عکس: picture alliance/dpa/J. Büttner
ایران و عربستان سمبل حکومتهای دینی هستند اما ریاض دیپلماتهای زن و یا همسران روسای دولت را به داشتن حجاب ملزم نمیکند. مارگارت تاچر، نخست وزیر اسبق بریتانیا در سفر به ریاض در دهه ۸۰میلادی، یک ردای دراز به تن داشت که سراپایش را میپوشاند، اما ترزا می چنین نکرد. رسانههای اصولگرای ایرانی نوشتند که نخست وزیر انگلستان به قوانین عربستان سعودی بیاحترامی کرد: کاتولیکتر از پاپ...
عکس: Reuters/Saudi Royal Court/B. Algaloud
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان هم حاضر نشد در سفر به عربستان سعودی شالی به سر بیندازد و با همان کت و شلوارهای همیشگی به ریاض رفت. او در سالهای گذشته حاضر نشده به خاطر حمایت جمهوری اسلامی از حزبالله لبنان، رژیم اسد و به رسمیت نشناختن اسرائیل، حسن روحانی را برای بازدید از کشورش دعوت کند. اینکه مرکل روزی نیز به تهران برود، دستکم تا وجود پروتکل حجاب اجباری برای زنان خارجی، تصوری محال به نظر میرسد.
عکس: picture-alliance/dpa/K. Nietfeld
در کشورهای مسلمان دیگر، موازین شرعی با درفش و تهدید و خشونت ترویج نمیشود. حتی در مصر، مهد جهان اسلام نیز که مردمی بسیار متشرع دارد، حجاب از سوی نهادهای قدرت اجباری نشده و سیاستمداران زن، زنان سیاستمداران و یا گردشگران زن خارجی در سفر به این کشور در انتخاب نوع پوشش آزادند. تصویر: انتصار عامر همسر عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر در نشست بریکس به همراه رئیس جمهور چین و همسرش.
عکس: entekhab.ir
زنان در مسند قدرت در اروپا یا آسیا پرشمارند و ارتباط و سفر امری ناگزیر. در بسیاری تصاویر میتوان دید که این زنان از پوشیدن روسری و قرار گرفتن در فضایی که آداب آن را نمیدانند، معذب و درماندهاند. تازه بر سر همین که چه پوشیدند و چه چیزی بر سر داشتند، جنجال میشود. یک نمونه حجاب ماریجه اسخاکه نماینده پارلمان هلند در دیدار با مقامات ایرانی که بحث برانگیز شد.
عکس: Fars
پروتکلهای دیپلماتیک ایران برای حجاب زنان سیاستمدار اکثرا فرمالیتهاند و بخصوص به خاطر مصلحتهای سیاسی در مناسبات با دوستان نزدیک با تسامح انجام میشوند. تصویر ورود "دلسی رودریگز" وزیر امور خارجه ونزوئلا را به وزارت خارجه ایران نشان میدهد.
عکس: fararu
رعایت پروتکلهای جمهوری اسلامی برای زنان خارجی، تنها مایه ملال شخصی نیست بلکه گاه چالشهای اجتماعی و سیاسی میآفریند. یک نمونه: بروشوری که اتاق بازرگانی آلمان از اعضای زن هیات اقتصادی این کشور در سفر به ایران منتشر کرد. این هشت زن برای بروشور مربوطه، عکسهایی محجبه انداخته بودند. متتقدان این کار را نه احترام به فرهنگ و سنت ایرانی بلکه سرخم کردن به قانون تبعیضآمیز جمهوری اسلامی خواندند.
عکس: emma.de
بیشتر زنان سوری محجبه هستند اما اسما اسد، همسر دوست و متحد استراتژیک جمهوری اسلامی، حجاب ندارد. حجاب در سوریه امری اختیاری است؛ در لبنان و اردن نیز اجباری نیست و همسران سعد حریری و ملک عبدالله بدون حجاب هستند. در اوج بحران سوریه، جمهوری اسلامی به اسد پیشنهاد داده بود که همسر و فرزندانش را به تهران بفرستد. آیا ممکن بود برای اسما اسد در پروتکل رعایت حجاب اجباری استثنا قائل شوند؟