ه تازگی لغت‌نامه تخصصی آلمانی فارسی ویژه علاقه‌مندان و دانشجویان رشته مهندسی عمران در آلمان منتشر شده است. این فرهنگ لغت از سوی نشر دانشگاهی راین/رور(Universitätsverlag Rhein-Rhur) در شهر دویسبورگ و با قیمت ۲۹ یورو و ۹۰ سنت روانه بازار شده است.

فرزاد صوفیانی، دانش آموخته‌ی رشته مهندسی عمران و تدوین‌کننده‌ی این لغت‌نامه در گفت‌و‌گویی با دویچه‌وله از جزییات تالیف و نشر آن می‌گوید.

دویچه وله: پیش از این‌که شما این فرهنگ لغت تخصصی برای رشته‌ی مهندسی عمران را منتشر کنید، آیا نمونه‌ای از آن در بازار موجود بوده است؟

فرزاد صوفیانی: نه، چنین فرهنگ لغتی تا به‌حال نوشته نشده بود. در زمینه‌های دیگر البته وجود داشت، ولی در خصوص مهندسی عمران این اولین فرهنگ لغتی است که نوشته شده است.

چنین لغت‌نامه‌ای یا مشابه این لغتنامه در سایر رشته‌های فنی‌ـ مهندسی هم وجود دارد؟

لغتنامه‌ای که من می‌شناختم فقط یکی بود که در تهران به چاپ رسیده بود. ولی این لغتنامه فقط لغتنامه‌ی مهندسی عمومی بود. یعنی برای تمام رشته‌ها بود و خود مؤلف این کتاب هم چون رشته‌اش مهندسی برق بود، بیشتر از تخصص خودش استفاده کرده بود.

و احتمالاً واژه‌های تخصصی‌اش هم بیشتر مربوط به مهندسی برق می‌شد.

دقیقاً. آن لغت‌نامه مجموعه‌ای بود از مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر و از مهندسی عمران هم یک چیزهایی در آن بود، ولی به سلیقه‌ی من نبود. وقتی نگاهش کردم و بررسی‌اش کردم، دیدم چیز قشنگ‌تری می‌شود نوشت.

جدا از این که رشته‌ی تحصیلی‌تان مهندسی عمران بوده، چه انگیزه‌ای باعث شد که بروید سراغ انتشار فرهنگ لغت آلمانی به فارسی؟

سال ۲۰۰۴ بود که من دوره‌ی لیسانس‌ام را به اتمام رساندم و تصمیم گرفتم که در ایران زندگی کنم. البته به دلیل رکود اقتصادی در ساخت و ساز که در آن سال در آلمان بود، من تصمیم گرفتم بروم ایران و یکسالی هم آنجا ماندم. قطعاً وقتی به ایران رسیدم، یکسری مصاحبه‌هایی برای کار داشتم. ولی با اولین مشکلی که برخورد کردم، این بود که دیدم تمام این لغات تخصصی که ما در آلمان خوانده‌ایم، هیچ کدامش را من به فارسی نمی‌دانم. یعنی در مصاحبه برای کار و کلاً در جامعه مهندسی عمران، هر کسی که درباره‌ی این مبحث صحبت می‌کرد، من هیچ چیزی نمی‌فهمیدم.

این کار چند سال طول کشید؟ شما از همان سال ۲۰۰۴ مشغول شدید؟

بله، سال ۲۰۰۴ من این کار را شروع کردم، به دلیل یکسری از مشکلات شخصی نتوانستم ادامه‌اش دهم، ولی به صورت جدی تابستان پارسال بود که تصمیم گرفتم هر طور شده این را تمام کنم. حدودا سه چهار ماه پیش تمام شد. حدود یکسال طول کشید تا من این کتاب را نوشتم.

این لغتنامه‌ چند مدخل دارد؟

این لغتنامه  کلاً ۱۶۰ صفحه است و سایزبندی‌اش هم به صورت کتاب جیبی درست شده است.

چند واژه را در این لغت‌نامه جای داده‌اید، حدود چه تعداد لغت؟

بین ۳۵۰۰ تا ۴ هزار لغت . همه‌اش هم تخصصی‌ است و واژه‌های عامیانه در آن نیست.

روش کارتان چه بوده، این لغات را بر چه اساسی دسته‌بندی کرده‌اید؟ احیاناً  از روش‌هایی که در نوشتن لغتنامه‌های آلمانی به فارسی مرسوم است، استفاده کرده‌اید که مثلاً لغات را زیر اسم دسته‌بندی می‌کنند یا زیر فعل می‌آورند، یا فقط موضوعی دسته‌بندی کرده‌اید؟

دسته‌بندی‌اش برطبق حروف الفبا است‌، مانند تمام لغت‌نامه‌های دیگر.

یعنی به این که حالا این لغت اسم است، فعل یا صفت است، به آن دیگر نگاه نکردید.

نه، فقط طبق همان حروف الفبا دسته‌بندی شده و دیگر وارد گرامرش نشدم.

در توضیحی که در ابتدای همین لغت‌نامه‌ آمده، نوشته شده که این فرهنگ لغت می‌تواند حتی برای آلمانی‌زبانان هم مورد استفاده قرار گیرد. یعنی واقعاً زمینه‌ی کاری هست یا شاید منظور شرکت‌های آلمانی هستند که در ایران کار می‌کنند و احیاناً مهندسان عمرانی که بخواهند واژه‌هایی را به فارسی بدانند.

دقیقاً، بله. چون تا همین چند سال پیش که ایران کمتر تحریم بود، شرکت‌های آلمانی هم خیلی با ایران کار می‌کردند. مهندسان عمران در آلمان استخدام می‌کردند و به ایران می‌فرستادند. مهندسانی که فقط به زبان آلمانی تسلط دارند، اگر می‌خواستند مفهوم آن واژه‌‌ای که استفاده می‌کنند را به فارسی به طرف مقابل برسانند، قطعاً یک چنین لغت‌نامه‌ای برایشان خیلی کاربرد دارد.

پس قاعدتاً شما باید ترجمه‌های فارسی را آوانگاری هم کرده باشید که بدانند تلفظ‌اش چه گونه است.

نه متاسفانه آن کار انجام نشد.

چون خواندن واژه‌ها برای کسی که فارسی زبان نیست، مشکل است.

بله، سخت است. منتهی من این طور حساب کردم که شاید آن فرد آلمانی که به ایران می‌رود، حداقل تسلط ابتدایی در خواندن زبان فارسی داشته باشد که بتواند حداقل لغت‌اش را فقط بخواند یا حداقل آن لغت آلمانی‌اش را به طرف مقابل که ایرانی هست نشان دهد و بگوید که منظور من این لغت فارسی است.

کاوه بهرامی
تحریریه: جواد طالعی