روز شنبه محافل امنیتی پاکستان از لغو سفر رئیس سازمان اطلاعات ارتش این کشور، "آی اس آی"، به لندن خبر دادند. ژنرال احمد شجاع پاشا قرار بود در هفته‌ی جاری به همراه هيأت همراه برای گفت‌وگو با همتای بریتانیایی خود به این کشور سفر کند.

این تصمیم در پی انتقاد شدید دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا، از پاکستان به دلیل حمایت احتمالی از طالبان افغانستان و تروریست‌های اسلام‌گرای هند اتخاذ شده است.

انتشار اسناد محرمانه‌ی مربوط به جنگ افغانستان از سوی سایت ویکی‌لیکس، پاکستان را نیز در مظان اتهام قرار داده است. طبق این اسناد، سازمان اطلاعات ارتش پاکستان از طالبان حمایت کرده است. اسلام‌آباد این اتهام را رد می‌کند.

سازمان اطلاعات ارتش پاکستان (ISI) در سال ۱۹۴۸ یعنی یک سال پس از تأسیس این کشور تأسیس شد. به زودی وظایف این سازمان گسترش یافت. در زمان حکومت ژنرال ایوب خان در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ این سازمان فعالیت‌های نیروهای دمکراتیک مخالف دولت را تحت نظر داشت و امنیت نظامیان حاکم بر کشور را تأمین می‌کرد.

سازمان اطلاعات ارتش پاکستان به زودی تبدیل به قدرتی موازی دولت شد. این سازمان به سازمانی قدرتمند تبدیل گردید و منافع خود را دنبال می‌کرد. "‌آی اس آی" بارها با اتهام فساد مواجه شد. ولی هیچ‌کدام از این اتهام‌ها به طور جدی پیگیری نشد و آخرین تلاش‌های دولت برای کنترل این سازمان در سال ۲۰۰۸ نیز شکست خورد.

بزرگ‌ترین انگیزه‌ی "‌آی اس آی"

مهم‌ترین مسئله‌ی سنتی "آی اس آی" هند است. به باور این سازمان، هند همسایه‌ی بزرگ پاکستان، از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۴۷ تا کنون تهدیدی جدی برای حیات پاکستان به شمار می‌رود.

نظامیان پاکستان معتقدند که اگر هند در جهت اسلام‌آباد و راول‌پندی به یک پیشروی نظامی دست بزند، این امر خطر استراتژیک بزرگی برای پاکستان محسوب می‌شود. زیرا این دو شهر مراکز سیاسی و نظامی پاکستان هستند و به دلیل کمی وسعت خاک این کشور، آسیب‌پذیر تلقی می‌گردند.

تئوریسین‌های نظامی پاکستان می‌گویند، در صورت بروز چنین اتفاقی ارتش پاکستان چاره‌ای جز عقب‌نشینی به سمت غرب یعنی شرق افغانستان ندارد. در شرق افغانستان است که ارتش پاکستان می‌تواند نیروهای خود را بازیابی و جمع‌آوری مجدد کرده و برای حمله آماده کند.

بنا بر گزارش سایت آلمانی دویچه وله، با توجه به حاکم بودن طالبان در این منطقه از افغانستان، همکاری سازمان اطلاعات ارتش پاکستان با طالبان منطقی به نظر می‌رسد. چرا که آنها تصور می‌کنند، این همکاری برای دفع خطر احتمالی هند ضروری است.

بی‌دلیل نیست که هم واشنگتن و هم سازمان اطلاعات افغانستان، "آی اس آی" را به همکاری پنهانی با طالبان و آموزش این گروه‌ متهم کرده‌اند. این سازمان همچنین به دست داشتن در حمله به سفارت هند در کابل در سال ۲۰۰۸ و تلاش برای ترور حامد کرزای، رئیس جمهور افغانستان متهم شده است.

دولت پاکستان و "‌آی اس آی" این اتهام‌ها را رد می‌کنند

دولت پاکستان این اتهام‌ها را رد و به مبارزه‌ی ارتش این کشور با طالبان در منطقه‌ی مرزی افغانستان اشاره می‌کند و می‌‌گوید، این مبارزه در جهت مصالح این کشور است. مقام‌های پاکستانی می‌گویند، طالبان پاکستان خطری فزاینده برای این کشور محسوب می‌شود و تأکید می‌کنند که مبارزه‌ی دولت با آنها با حمایت‌های سیاسی و مالی آمریکا انجام می‌شود.

بنا بر گزارش منتشره در سایت آلمانی دویچه‌وله، "آی اس آی" از کشمیر نیز به عنوان پایگاه دیگری برای دفع خطرات هند استفاده می‌کند. کشمیر منطقه‌ای است که بین هند و پاکستان تقسیم شده است، اما هر دو کشور ادعای مالکیت کامل این منطقه را دارند.

"‌آی اس آی" همچنین متهم شده است که در کشمیر پاکستان اردوگا‌ه‌های آموزشی برای تعلیم اسلام‌گرایان افراطی و سازمان‌دهی حملاتی در کشمیر هند بر پا کرده است. اتهام دیگر به این سازمان این است که در حمله‌ی نوامبر ۲۰۰۸ در مومبای به گروه‌های تروریستی کمک کرده است.

"‌آی اس آی" این اتهام‌ها را به شدت رد می‌کند. اما مظنونانی که در این رابطه دستگیر شده‌اند تا حدودی اتهام‌های وارده را پذیرفته‌اند. پس از حمله‌ی تروریستی مومبای روابط هند و پاکستان تیره شد و تلاش‌های دیپلماتیک برای عادی‌سازی این روابط به دلیل ادامه‌ی فعالیت‌های احتمالی "‌آی اس آی" تاکنون ثمری نبخشیده است.

FV/BM