لوتار ماتئوس، ملیپوش سابق آلمان رکوردهای متعددی بر جای گذاشته که از جملهی آنها میتوان به حضور پر شمار در رقابتهای جام جهانی و رکورد بازی ملی اشاره کرد. او در سال ۱۹۹۰ به همراه آلمان قهرمان فوتبال جهان شد.
تبلیغات
لوتار ماتئوس ستارهای که در سال ۱۹۹۰ با تیم ملی آلمان به مقام قهرمانی جهان رسید، یکی از پرافتخارترین بازیکنان جهان است. وی صاحب رکوردهای عجیبی است. ماتئوس تنها بازیکنی است که پنج دورهی پی در پی در مسابقات جام جهانی شرکت کرده است.
وی افزون بر آن در مسابقات جام جهانی روی هم ۲۵ بار برای آلمان به میدان رفته است. به دنبال او پائولو مالدینی، مدافع نامدار ایتالیایی قرار دارد که در چهار دوره مسابقات جام جهانی شرکت داشته و روی هم برای ایتالیا ۲۳ بار به میدان رفته است.
در پی آن دو مشترکا دیگو آرماندو مارادونا آرژانتینی و اووه زِلر آلمانی قرار دارند که هر دو در چهار دوره جام جهانی برای تیمهای ملی خود ۲۱ بار به میدان رفتهاند.
ماتئوس افزون بر آن با ۱۵۰ بازی در لباس تیم ملی آلمان، در کشور خود نیز به رکوردی افسانهای دست یافته که به نظر نمیرسد به این زودیها شکستنی باشد.
وی همچنین در سال ۱۹۹۰ به عنوان بهترین بازیکن اروپا توپ طلایی را به دست آورد و در سال ۱۹۹۱ بطور غیررسمی به عنوان برترین بازیکن فوتبال جهان برگزیده شد.
پیراهن شماره ۱۰
بسیاری از کارشناسان، ماتئوس را سنخ تازهای از بازیکن شمارهی ۱۰ میشناسند. آنان معتقدند که وی اگر چه بازیکن شمارهی ۱۰ عصر فوتبال رومانتیک نیست، ولی شاخصترین نمایندهی شماره دههای عصر پسامدرن فوتبال در واپسین دههی قرن پیش است.
ماتئوس در آغاز در خط حمله و بعدها در پست هافبک تدافعی انجام وظیفه میکرد. هنگامی که در سال ۱۹۸۸ از بایرن مونیخ آلمان به اینترمیلان ایتالیا پیوست، تراپاتونی، مربی نامدار وقت اینتر، پیراهن شمارهی ۱۰ را به او سپرد و او را به عنوان هافبک تهاجمی به صف پشت خط حمله فرستاد.
به گفتهی خود ماتئوس، تراپاتونی به او لقب «انگیزشگر» داده بود، یعنی کسی که در تیم انگیزه ایجاد میکند و آن را به حرکت درمیآورد.
ولی بسیاری از فوتبالدوستان ایتالیا، ماتئوس را شایستهی پیراهن شمارهی ۱۰ نمیدانستند. این شماره در ایتالیا مقدس بود و برای ایتالیاییها نه تنها بازیکنان ملی بزرگی چون جیانی ریورا و ساندرو ماتزولا را به یاد میآورد، بلکه تداعیکنندهی ابرستارگانی چون مارادونا، پلاتینی و زیکو نیز بود که در سالهای پیش از آن در لیگ برتر ایتالیا توپ زده بودند.
ماتئوس در اندازهی هیچ یک از این ابرستارگان نبود و تواناییهای تکنیکی جادوگران زمین چمن سبز را نداشت. ولی او بازیکنی بود که همهی کمبودها را با فضیلتهای فردی خود یعنی جنگندگی و دوندگی جبران میکرد.
ماتئوس تحت مربیگری تراپاتونی، در میانهی میدان اینترمیلان قد کشید و به یکی از موثرترین هافبکهای تهاجمی در لیگ برتر ایتالیا تبدیل شد. همین امر باعث شد که بکنباوئر، مربی تیم ملی آلمان، در جام جهانی سال ۱۹۹۰ در ایتالیا، ماتئوس را به عنوان موتور تیم در میانهی میدان به کار گیرد.
پیراهن شمارهی ۱۰ تیم ملی آلمان که در آن زمان بر تن توماس هسلر، هافبک تکنیکی و ریزنقش آلمان بود، به ماتئوس سپرده شد.
برندهی توپ طلایی
ماتئوس در آن دوره از بازیها خوش درخشید. او روح و قلب تیم ملی آلمان بود. با دوندگیهای بسیار در همه جای زمین حضور داشت. سرعت او با توپ و پاسهای دقیق و بلندش مثالزدنی بود. ماتئوس نه تنها با درخشش توانست با آلمان به مقام قهرمانی جهان برسد، بلکه در همان سال به عنوان بهترین بازیکن سال اروپا، جایزهی توپ طلایی را به دست آورد.
با این همه باید تصریح کرد که ماتئوس هرگز به یک شماره ۱۰ کلاسیک تبدیل شد. روش بازی و ویژگیهای او باعث میشد که در قالب دههای کلاسیک نگنجد.
او پس از چهار سال بازی در اینترمیلان سرانجام در سال ۱۹۹۲ به آلمان بازگشت و دوباره به بایرن مونیخ پیوست. در بایرن مونیخ پست دفاع لیبرو به ماتئوس سپرده شد. ماتئوس تا پایان در همین پست انجام وظیفه کرد. از این رو بسیاری از کارشناسان فوتبال، ماتئوس را نه تنها نمایندهی سنخ تازهای از بازیکنان شمارهی ۱۰ بلکه همچنین واپسین نمایندهی دفاع آزاد «لیبرو» میدانند.
با ماتئوس، جولانگاه اصلی بازیکن شمارهی ۱۰ از پشت محوطهی جریمهی حریف، به جلوی محوطهی جریمهی تیم خودی منتقل شد و سازماندهی بازی از عقبتر آغاز گردید. بدینسان میتوان ماتئوس را تلفیقی از بازیکن شمارهی ۱۰ و شمارهی ۶ دانست.
خود ماتئوس اعتراف میکند که هرگز یک بازیساز بزرگ در اندازهی نتزر یا اوورات نبوده و نمیتوانسته باشد. به باور او، عصر او اساسا زمانهی افول شمارهی دههای کلاسیک بود و حتا کسانی چون رود خولیت ترکیبی از شماره ۱۰ کلاسیک و مهاجم نوک حمله بودند.
لوتار ماتئوس با اینکه هرگز به فرهمندی یک بازیکن شماره ۱۰ کلاسیک دست نیافت، ولی با این همه با درنظر گرفتن همهی عوامل میتوان او را در دورهی اوج خود، یکی از تأثیرگذارترین و مقتدرترین هافبکهای تاریخ فوتبال دو دههی گذشته ارزیابی کرد. او تفسیری تازه از بازیکن شماره ۱۰ ارائه داد و سنتی را پیریزی کرد که بعدها بازیکنانی چون میشائیل بالاک در آلمان ادامه دادند.
بد نیست در پایان نظر مارادونای بزرگ را دربارهی ماتئوس بیان کنیم: «لوتار فوتبال را میفهمید. او میتوانست به عنوان شماره ۱۰ بازی کند. او همچنین هافبک تدافعی و پوششی خوبی بود و در پایان نیز به یک لیبرو تبدیل شد. لوتار بهترین حریفی است که من در تمام این سالها در مقابل خود داشتهام.»
لحظات فراموشنشدنی جام جهانی به روایت کاریکاتور
در آستانه مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ برزیل کتابهای زیادی در این باره منتشر شدند. یکی از آثار متفاوت، مجموعهای از Aczel، کاریکاتوریست آرژانتینی است که تاریخچه جام جهانی را در قالب کاریکاتور به تصویر کشیده است.
عکس: Aczel/Edel Books
روزی روزگاری در اروگوئه
نخستین دوره از مسابقات جام جهانی فوتبال در سال ۱۹۳۰ در اروگوئه برگزار شد. اکثر تیمهای شرکتکننده از قاره آمریکا بودند و تنها ۴ تیم اروپایی سفر دو هفتهای با کشتی را به جان خریدند تا در این مسابقات حضور یابند. اروگوئه در دیدار نهایی آرژانتین را ۴ بر ۲ شکست داد و بر نخستین جام بوسه زد. تصویر: تیمهای اروگوئه (چپ) و آرژانتین به همراه کاپیتانهای خود خوزه نازاتسی و مانوئل فریرا وارد میدان میشوند.
عکس: Aczel/Edel Books
اولین قهرمانی لاجوردیها
جام جهانی ۱۹۳۴ ایتالیا زیر سایه فاشیسم برگزار شد. از ۳۲ تیمی که امکان حضور در مسابقات را داشتند، تنها ۱۶ تیم شرکت جستند. آلمان و مصر نیز برای نخستین بار در جمع شرکتکنندگان بودند. ایتالیا (پیراهن آبی در تصویر) جموری چک را در فینال ۲ بر یک شکست داد و قهرمان شد. البته لاجوردیهای این پیروزی را تا اندازهای مدیون داور بازی بودند که شماری از خطاهای سنگین بازیکنان ایتالیا را نادیده میگرفت.
عکس: Aczel/Edel Books
معجزه برن
در سال ۱۹۵۴ کشور سوئیس میزبان نخستین جام جهانی پس از جنگ جهانی دوم بود. ملیپوشان آلمان که در دور اول با نتیجه ۸ بر ۳ از تیم پرقدرت مجارستان شکست خورده بودند، در فینال موفق شدند پوشکاش و یارانش را در کمال ناباوری ۳ بر ۲ شکست دهند و با کسب قهرمانی جهان "معجزه برن" را بیافرینند. تصویر: فریتس والتر (چپ)، کاپیتان آلمان، هورست اکل و زپ هربرگر، سرمربی این تیم در جشن پیروزی مقابل مجارها.
عکس: Aczel/Edel Books
اولین و آخرین بار
انگلیس اگر چه مهد فوتبال محسوب میشود، اما ملیپوشان این کشور تنها یک بار توانستند قهرمان جهان شوند، آنهم در در جام جهانی ۱۹۶۶ و در زمین خانگی. تیم میزبان در دیدار نهایی آلمان را در وقت اضافه ۴ بر ۲ شکست داد و "گل جنجالبرانگیز ویمبلی" نیز در همین بازی به ثمر رسید. ملیپوشان انگلیس دیگر نتوانستند این موفقیت بزرگ را تکرار کنند. تصویر: بابی مور، ستاره تیم ملی انگلیس و یارانش پس از دریافت جام.
عکس: Aczel/Edel Books
بازیکن قرن
در جام جهانی ۱۹۷۰ بود که تیم ملی برزیل به همراه پله، فوتبالیست قرن به قهرمانی جهان دست یافت. این سومین عنوان قهرمانی برزیل محسوب میشد و از این رو جام ژول ریمه برای همیشه در برزیل ماندگار شد. ملیپوشان برزیل در دیدار نهایی لاجوردیهای ایتالیا را ۴ بر یک در هم کوبیدند. پله با زدن یک گل و ساختن دو گل دیگر سهم مهمی در این موفقیت داشت. تصویر: شادی پله و جرزینیو (شماره ۷) پس از باز شدن دروازه ایتالیا.
عکس: Aczel/Edel Books
بمبافکن آلمان
دوئل بزرگ جام جهانی ۱۹۷۴ آلمان میان فرانتس بکنباوئر، قیصر آلمانیها و یوهان کرویف، پادشاه هلندیها انجام گرفت. ملیپوشان هلند در دقیقه ۲ دیدار فینال، یک بر صفر از تیم میزبان پیشی گرفتند، اما پس از گل تساوی پاول برایتنر از نقطه پنالتی این گرد مولر، "بمبافکن" تیم آلمان (تصویر) بود که با به ثمر رساندن گل دوم این بازی، دومین عنوان قهرمانی جهان را برای تیم ملی کشورش به ارمغان آورد.
عکس: Aczel/Edel Books
"ال ماتادور"
در سال ۱۹۸۷ آرژانتین برای نخستین بار میزبانی مسابقات جام جهانی را برعهده داشت. تیم ملی آرژانتین نیز تحت هدایت سزار لوئیس منوتی، سرمربی این تیم برای اولین بار قهرمان جهان شد. آرژانتینیها در دیدار نهایی هلند را در وقت اضافه ۳ بر یک شکست دادند. ماریو کمپس (تصویر)، مهاجم آراژنتین با زدن گلهای پنجم و ششم خود در این تورنمنت هم آقای گل مسابقات شد و هم به عنوان بهترین بازیکن بازیها انتخاب شد.
عکس: Aczel/Edel Books
"دست خدا" مارادونا
در جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک فوتبالدوستان جهان شاهد شوی تکنفرهی مارادونا بودند. شماره ده آرژانتینیها سهمی بزرگ در قهرمانی تیمش داشت و گلهایی به ثمر رساند که برخی استثنایی و برخی نیز جنجالبرانگیز بودند. یکی از این گلها را مارادونای ۱۶۵ سانتیمتری مقابل پیتر شیلتون، دروازهبان انگلیس به ثمر رساند، آنهم با یاری گرفتن از دست؛ دستی که مارادونا پس از بازی از آن به عنوان "دست خدا" یاد کرد.
عکس: Aczel/Edel Books
"تفپرانی تاریخی"
بکنباوئر، قیصر آلمان، که در سال ۱۹۷۴ به عنوان کاپیتان تیم ملی این کشور قهرمان جهان شده بود، در سال ۱۹۹۰ ایتالیا این موفقیت را تکرار کرد؛ البته این بار به عنوان سرمربی. ملیپوشان آلمان در دیدار نهایی آرژانتین را ۱ بر صفر شکست دادند و انتقام ناکامی در فینال دورهی پیش را گرفتند. یکی از صحنههای ناشایست این بازیها که جاودانی شد، "تفپرانی" فرانک ریکارد، مدافع هلند به رودی فولر، مهاجم آلمان بود.
عکس: Aczel/Edel Books
ضربهی سری که جاودانی شد
در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان، تیم ملی این کشور توانست تحت هدایت یورگن کلینسمان مقام سوم این رقابتها را به خود اختصاص دهد. دیدار نهایی میان تیمهای فرانسه و ایتالیا برگزار شد؛ پیکاری که در ضربات پنالتی با پیروزی لاجوردیها خاتمه یافت. فراموشنشدنیترین صحنه این مسابقات واکنش زینالدین زیدان، کاپیتان فرانسه به توهینهای مارکو ماتراتزی بود. زیدان با ضربه سر به سینهی ملیپوش ایتالیا او را درازکش کرد.
عکس: Aczel/Edel Books
تحقق آروزی دیرینه
تیم ملی اسپانیا که در سال ۲۰۰۸ قهرمان اروپا شده بود، در جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی برای نخستین بار به قهرمانی جهان دست یافت و آرزوی دیرینه خود را محقق ساخت. سرخپوشان اسپانیا در دیدار نهایی هلند را یک بر صفر شکست دادند. تکگل این دیدار را اندرس اینیستا (شماره ۶ در تصویر) در دقیقه ۱۱۶ در وقت اضافه به ثمر رساند. ملیپوشان اسپانیا در جام ۲۰۱۴ برزیل نیز از مدعیان شماره یک محسوب میشوند.
عکس: Aczel/Edel Books
چهارمین حضور ایران
تیم ملی فوتبال ایران برای چهارمین بار توانسته است جواز حضور در دور نهایی مسابقات جام جهانی را کسب کند. ایران پیشتر در سالهای ۱۹۷۸ در آرژانتین، ۱۹۹۸ در فرانسه و ۲۰۰۶ در آلمان در این بازیها شرکت داشت. یکی از مهرههای کلیدی تیم ملی ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل، جواد نکونام (تصویر) است که سالهای زیادی نیز در خارج از کشور از جمله در لیگ برتر اسپانیا توپ زده است.
عکس: Aczel/Edel Books
سفری از اروگوئه (۱۹۳۰) به برزیل (۲۰۱۴)
در مجموعهای که تاریخچهی جام جهانی از آغاز تا کنون را در قالب کاریکاتور حکایت میکند، مهمترین و به یادماندنیترین لحظات این مسابقات ثبت شدهاند؛ از ستارگان بزرگ گرفته تا کم و کیف گلهایی که در دیدارهای نهایی به ثمر رسیدهاند. حکایاتی خواندنی نیز چاشنی این کاریکاتورها هستند. این کتاب را انتشارات Edel Germany منتشر کرده است.
عکس: Aczel/Edel Books
خالق اثر
German Aczel طراحی و کشیدن کاریکاتور را در زادگاهش بوئنوس آیرس، پایتخت آرژانتین، آغاز کرد و از جمله با رونامه "لا ناسیون" و نشریه ورزشی "ال گرافیکو" همکاری داشت. او در حین سفری به اروپا تصمیم گرفت که در آلمان ماندگار شود و مدت زیادی در نشریه ورزشی Bravo Sport فعالیت داشت. او در حال حاضر با نشریه FourFourTwo که از معروفترین نشریات ورزشی انگلیس است، همکاری دارد.