لی میلر (Lee Miller)، عکاس پرآوازه‌ی آمریکایی، وقتی ۲۱ ساله بود از زادگاه خود نیویورک به پاریس رفت تا در مهد مُد اروپا به عنوان مدل عکاسی شهرتی کسب کند. چندی نگذشت که میلر با تلاش و کوشش به آرزوی خود جامه‌ی عمل پوشاند و چنان موفق شد که اغلب عکاسان مشهور آن دوره، از جمله ادوارد اشتایشن (Edward Steichen) از او دعوت به همکاری می‌کردند.

روبرو و پشت دوربین

معروف‌ترین تصویری که از لی میلر به‌جای مانده اما از زمره‌عکس‌هایی نیست که از او در سال‌های دهه‌ی ۱۹۳۰ در مجله‌ی مد آمریکایی "وگ" منتشر ‌شد، بلکه تصویری است که میلر را در وان حمام هیتلر نشان می‌دهد. این عکس را همکار آمریکایی او، دیوید شرمن (David Sherman) در ماه مه سال ۱۹۴۵ در مونیخ برداشته است. در این اثر لی میلر، با سر و رویی نه‌چندان آراسته، در وان کوچکی در حمامی که چندان بزرگ به‌نظر نمی‌رسد، نشسته است. روی لبه‌ی وان صابون و لیف و وسایل معمولی استحمام پخش است. عکس کوچکی از هیتلر در لباس نظامی، در گوشه‌ی چپ وان دیده می‌شود. لبخند ملایم و پیروزمندانه‌ای که میلر در این عکس بر لب دارد، نمایانگر تشفی خاطر ژرف اوست. او از نادر هنرمندانی بود که پس از خودکشی این دیکتاتور بزرگ، به پنهان‌ترین گوشه‌ی خلوت هیتلر راه یافت.

لی میلر در سال ۱۹۳۰ در پاریس جای خود را از روبروی دوربین به پشت آن منتقل کرد و پس از آن که دو سال بعد به نیویورک بازگشت، با دایر کردن یک استودیوی عکاسی در خیابان برادوی، به عنوان عکاس مشغول به کار شد.

آثار این دوره از فعالیت‌های هنری لی میلر در بحبوحه‌ی نخستین بحران اقتصادی آمریکا، اکنون در گالری هیلتاوسکی (Hiltawsky) در شهر برلین به نمایش گذاشته شده است. او در این دوره به "عکاسی چهره" روی آورد و از شخصیت‌های بنام آن زمان، از جمله هنرمندانی که در تبعید بسر می‌بردند، به روش "عکاسی مستقیم" عکس ‌گرفت. از شناسه‌های بارز این شیوه‌، عکس‌برداری ساده از چهره در حالت‌ها و موقعیت‌های معمولی است، که در آن زمان رواج چندانی نداشت. میلر با این شیوه، از هنرمندان برجسته‌ی آن دوران، چون ایگور استراوینسکی، ماکس ارنست، سائول اشتاین‌برگ، پابلو پیکاسو، دورا مآر... عکس گرفت.

ثبت تاریخ به شیوه‌ای ملموس

میلر هر چند روش "عکاسی مستقیم" را در تمام آثار و در تمام سال‌های فعالیت خود حفظ کرد، با این حال هنگام ثبت تصاویر جنایات نازی‌ها در اردوگاه‌های کار اجباری، کوشید این عینیت را با نمایش جو موجود تکمیل کند. اثری با عنوان "قطار بوخنوالد"، نمونه‌ی بارز بکارگیری این شیوه است: در این کار که سربازان آمریکایی را در حال "جنگ" با اجساد یهودی‌ها، پس از باز کردن در "قطار بوخنوالد " نشان می‌دهد، به نظر می‌رسد که ناجیان آمریکایی به‌زودی زیر سنگینی اجساد این قربانیان دفن می‌شوند. شگفتی، درماندگی و وحشت مجسم در چهره‌ی نیروی‌های متفقین، تلاش آنان را برای درک ابعاد این فاجعه نشان می‌دهد.

آثار جنگی لی میلر درباره‌ی "آزادسازی آلمان"، تنها شرایط اسف‌بار قربانیان جنگ را به نمایش نمی‌گذارد. این هنرمند پرکار در چندین مجموعه، ترس و بیم و واکنش‌های ناامیدانه‌ی جنایتکاران ناسیونال‌سوسیالیسم را نیز به تصویر کشیده است. "خودکشی گروهی"، یکی از این آثار است که خودکشی افسران زن و مرد نازی را در اتاق کار آنان در شهرداری لایپزیک نشان می‌دهد. یکی از این آثار با همین عنوان، چند جنایت‌کار نازی را نشان می‌دهد که روی مبل‌های چرمی با لباس افسری و "هنگام انجام وظیفه" بی‌حرکت افتاده‌اند و وحشت، چهره‌ی بی‌جانشان را در هم کرده است.

پایان کار

لی میلر پس از جنگ در اروپا ماند و به زادگاه خود بازنگشت. او که دچار ناراحتی‌های روانی شده بود، از عکاسی دست شست و به همراه خانواده‌‌اش به روستایی در جنوب بریتانیا نقل مکان کرد. میلر که در این گوشه‌ی دورافتاده به الکل پناه برده بود، سرانجام در اثر افراط در مصرف آن در سال ۱۹۷۷ از جهان رفت.

مجموعه‌ عکس‌های لی میلر درباره‌ی "آزادسازی آلمان"، ابتدا پس از مرگ او "کشف" و منتشر شد. این هنرمند پرآوازه که در اوج موفقیت برای "شرکت فعال در پیروزی علیه هیتلر"، عازم اروپا شده بود،‌در زمان حیات خود از انتشار آنان سرباز می‌زد.

نمایش آثار لی میلر در گالری هیلتاوسکی برلین تا ۶ اکتبر (۱۵ مهر) ادامه دارد.