علی لاریجانی بامداد سه‌شنبه (۷ آبان ۹۲/ ۲۹ اکتبر) وارد پکن شد. "گفت‌وگو با مقامات بلندپایه چین، ‌دیدار با دانشگاهیان، مسلمانان و بازدید از مراکز علمی" از جمله برنامه‌های رئیس مجلس در سفر ۴ روزه به چین اعلام شده است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس (خانه ملت) لاریجانی پیش از ترک تهران در فرودگاه مهرآباد گفت: «موضوع سفر ما پارلمانی و همچنین همکاری‌های اقتصادی خواهد بود چرا که ایران چین را شریک اول تجاری خود می‌داند.»

دلارهای حبس شده در چین

ظاهرا مهمترین هدف سفر لاریجانی جستجوی راهی برای دست یافتن ایران به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت و محصولات نفتی به چین است که در بانک‌های این کشور نگه‌داری می‌شود و بسیاری از طرح‌های عمرانی و صنعتی کشور به آنها نیاز عاجل دارند.

همزمان با سفر لاریجانی به چین معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور در صحن علنی مجلس گفت: «در حال حاضر بیش از ۲۲ میلیارد دلار پول کشور در چین است و نمی‌توان این پول را وارد کشور کرد.»

محمد باقر نوبخت این سخنان را در جریان بررسی تبصره ۲ لایحه اصلاح قانون بودجه سال ۹۲ ابراز کرد. این تبصره که شماری از نمایندگان خواستار حذف آن بودند به دولت امکان می‌دهد ۶ درصد از منابع صندوق توسعه ملی را صرف پرداخت تسهیلات مالی خارجی (فاینانس) طرح‌های مصوب کند.

معاون رئیس جمهور خاطر نشان کرد، با قراردادن این پول در اختیار دولت "می‌توانیم هفت و نیم درصد فاینانس را به چین بدهیم و بیش از ۲۰ میلیارد دلار پول وارد کشور کنیم."

درآمد کشور به یک سوم تقلیل یافته

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری خطاب به نمایندگان گفت، با حذف این تبصره پولی برای طرح‌های عمرانی در اختیار دولت نخواهد بود و دولت نمی‌تواند به درخواست نمایندگان برای پروژه‌های عمرانی استانی پاسخ مثبت دهد.

نوبخت با اشاره به فشار تحریم‌ها که در اثر آن "درآمد کشور به یک سوم تقلیل یافته" افزود "ما امروز حتی ریال و دلار خود را نمی‌توانیم وارد کنیم." با تشدید تحریم‌هایی که فروش نفت و مبادلات بانکی را هدف گرفته ده‌ها میلیارد دلار از درآمدهای ارزی ایران بلوکه شده است.

جنبه "نفتی - مالی" ماموریت علی لاریجانی در سفر به چین از ترکیب هیات همراه او و طرف‌های مذاکره نیز آشکار است. معاونان امور بین‌الملل وزارت نفت و بانک مرکزی، معاون وزارت صنعت، معدن و تجارت، مهاون اداری و مالی شهرداری تهران و شماری از نمایندگان مجلس از همراهان لاریجانی در سفر چهار روزه به چین هستند.

لاریجانی پیش از ترک تهران گفت: «در این سفر با مقامات چینی از جمله رئیس جمهور و مسئولان شورای امنیت این کشور مذاکراتی انجام خواهیم داد و امیدواریم سفر مفیدی باشد.»

پروژه‌های مهم معطل چینی‌ها

به گزارش خبرگزاری مهر، چین به عنوان بزرگترین مشتری نفت ایران، در ٩ ماه نخست سال جاری میلادی روزانه به طور متوسط ٤٢٨ هزار بشکه نفت خام از ایران وارد کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱/ ۴درصد افزایش نشان می‌دهد.

بر اساس موافقت‌نامه‌ی نفتی- مالی میان ایران و چین مقرر شده "به ازای هر یک دلار پول نفت ایران که در بانک‌های چین ذخیره می‌شود، بانک‌های این کشور معادل سه دلار فاینانس برای پروژه‌های مختلف عمرانی و صنعتی ایران با اولویت صنایع نفت، گاز و پتروشیمی اختصاص دهند."

رستم قاسمی وزیر پیشین نفت اسفند ماه ۱۳۹۰ با اشاره به این موافقت‌نامه اعلام کرد که چین "برای تامین منابع مالی و گشایش خط اعتباری برای ۲۰ طرح پتروشیمی ایران اعلام آمادگی کرده." چین متهم است که با بی‌توجهی به تعهداتش باعث بلاتکلیفی این طرح‌های پتروشیمی شده است.

در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد واردات کالا از چین به شدت افزایش پیدا کرد و این کشور از جایگاه پنجم کشورهای صادرکننده کالا به ایران به مکان دوم ارتقاء یافت. با روی کار آمدن دولت حسن روحانی انتقاد و اعتراض نسبت به افزایش بی‌رویه واردات "کالای بنجل چینی" بالا گرفته است.

به رغم چالش‌ها و تنش‌هایی که در روابط تجاری و مالی دو کشور به وجود آمده علی لاریجانی رابطه چین و ایران را در دهه‌های اخیر پایدار خوانده و ابراز امیدواری می‌کند با سفر او و هیئت همراهش این روابط "وارد مرحله پر قدرت‌تری شود."