مبادله دیپلمات محکوم با امدادگر بلژیکی؛ اسدی به تهران برگشت
۱۴۰۲ خرداد ۵, جمعه
اسدالله اسدی که به دلیل "برنامهریزی برای بمبگذاری تروریستی" در بلژیک محکوم شده بود به تهران بازگشت. او با وساطت عمان با امدادگر بلژیکی محبوس در ایران مبادله شد. بسیاری این را "مبادله تروریست با توریست" نامیدهاند.
تبلیغات
اسدالله اسدی دیپلمات سابق که در بلژیک محاکمه و به دلیل تلاش برای بمبگذاری در فرانسه به ۲۰ سال حبس محکوم شده بود، عصر جمعه وارد تهران شد و مورد استقبال سخنگوی دولت سیزدهم و کاظم غریبآبادی، معاون قوه قضاییه قرار گرفت. غریبآبادی به رسانههای داخلی ایران گفت که پنج سال بازداشت اسدی "غیرقانونی" و "خلاف کنوانسیونهای بینالمللی" بود.
محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر ریاست جمهوری نیز مبادله اسدی با گروگان بلژیکی را "پیروزی برای ملت ایران" خواند. شمار زیادی از فعالان حقوق بشر و کاربران شبکههای اجتماعی اما از این مبادله ابراز خشم کرده و آن را تبادل "تروریست با توریست" دانستهاند. برخی هم ابراز نگرانی کردهاند که معامله مشابهی با دولت سوئد برای برگرداندن حمید نوری به ایران صورت گیرد.
محمود امیریمقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران مبادله اسدالله اسدی با یک امدادگر بلژیکی محبوس در ایران را "معامله ننگین" اروپا با جمهوری اسلامی دانست و در توییتر نوشت «این معامله امنیت شهروندان اروپایی و دوتابعیتی که به ایران سفر میکنند را به خطر میاندازد و پیامش به جمهوریاسلامی این است کههر جنایتی بکنی باز ما آماده معامله هستیم»
سازمان عفو بین الملل نیز ضمن استقبال از آزادی امدادگر بلژیکی محبوس در ایران، از مقامهای بلژیک درخواست کرد در محاکم بینالمللی، علیه عاملان سلب آزادی، شکنجه و زندانی کردن وندکاستل اقامه دعوی کنند.
این نهاد حقوق بشری در توییتر نوشت از اینکه آزادی الیویه منوط به معامله بلژیک و جمهوری اسلامی مبنی بر آزادی پیش از موعد اسدالله اسدی، "مامور اطلاعاتی ایران" شد عمیقا نگران است و افزود این اقدام تاثیر رویههای قضایی، محکومیت و حکم زندان ۲۰ ساله برای اسدی از بین برده است.
عفو بین الملل افزود: «در پی قصور جامعه جهانی درعمل به وظایف خود در مجازات اعدامهای فراقضایی و دیگر عملیات ناقض حقوق بشر در ایران، مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور بیش از پیش در معرض تهدید حملات عوامل جمهوری اسلامی قرار گرفتهاند.»
این سازمان ابراز نگرانی کرد که تبادل زندانی با ایران مقامهای جمهوری اسلامی را برای گروگانگیری بیشتر و سایر جنایات جریتر کند.
تقدیر امیرعبداللهیان از وساطت عمان
وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز جمعه ۵ خرداد در پیامی توئیتری با تشکر از عمان از آزادی اسدالله اسدی و عزیمت او به تهران خبر داد.
این مبادله در حالی صورت گرفت که وزیر دادگستری بلژیک اردیبهشت امسال اظهارات سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی درباره تبادل زندانی میان دو کشور را رد کرده و گفته بود اسدالله اسدی ''به این زودی آزاد نمیشود.''
اسدی که به عنوان دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی در اتریش فعالیت میکرد، به اتهام طراحی و تدارک یک حمله تروریستی به تجمع سازمان مجاهدین خلق در پاریس در سال ۲۰۱۸ بازداشت شد.
او سپس در دادگاهی در بلژیک به اتهام "برنامهریزی برای بمبگذاری تروریستی" به ۲۰ سال زندان محکوم شد.
اسدی با اولیویه وندکاستل، شهروند بلژیکی زندانی در ایران مبادله شد. این امدادگر بلژیکی از سوی قوه قضائیه ایران به "جاسوسی، پولشویی و قاچاق ارز" متهم و به ۴۰ سال زندان محکوم شده بود.
بلژیک همواره این ادعا را رد و تاکید کرده بود، اتهاماتی که جمهوری اسلامی به شهروند این کشور زده، "ساختگی" است. او ۴۵۵ روز در ایران زندانی بود.
الکساندر دی کرو، نخستوزیر بلژیک در بیانیهای آزادی اولیویه وندکاستل را تایید کرد و از انتقال او به عمان در شامگاه پنجشنبه ۴ خرداد خبر داد.
وزارت خارجه عمان نیز در بیانیهای اعلام کرد که این افراد که از سوی تهران و بروکسل آزاد شدهاند امروز جمعه، ۵ خرداد برای تبادل به مسقط منتقل شده و عمان در حال "تدارک بازگشت آنها به کشورهایشان است."
اسدی تابستان ۲۰۱۸ در اتوبانی در ایالت بایرن آلمان بازداشت و با حکم دادگاه به پلیس بلژیک تحویل داده شد. او همراه با دو ایرانی دیگر به نامهای امیر سعدونی و نسیمه نعامی، زوج ایرانی ساکن بلژیک متهم شدند که با تحویل گرفتن یک بسته نیم کیلویی مواد منفجره قوی قصد داشتند آن را در همایش سالانه سازمان مجاهدین منفجر کنند.
مسئله آزادی و بازگرداندن اسدالله اسدی به موضوعی پرتنش در بلژیک تبدیل و با مخالفت شدید برخی نمایندگان پارلمان این کشور و اپوزیسیون ایرانی در اروپا، بویژه در بلژیک روبرو شد.
اپوزیسیون ایرانی مقیم این کشور با پافشاری خواستار لغو معاهده مبادله زندانیان با جمهوری اسلامی شد. اما دادگاه قانون اساسی در اسفندماه گذشته این خواست را رد و راه را برای مبادله اسدالله اسدی با امدادگر بلژیکی محبوس در ایران هموار کرد.
زندانی کردن شهروندان غربی و یا دوتابعیتیها روشی است که جمهوری اسلامی سالها آن را به کار گرفته است و برای فشار آوردن به کشورهای غربی از آن استفاده میکند. پارلمان بلژیک و مجلس شورای اسلامی مردادماه گذشته لایحه معاهده انتقال محکومان بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی بلژیک را تصویب کردند که با اعتراض شدید مخالفان جمهوری اسلامی روبرو شد.
به دنبال این اقدام بیش از ۴۳۰ نفر از فعالان اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایرانی و گروهی از خانوادههای دادخواه با انتشار بیانیهای هشدار دادند که تصویب چنین لایحهای به حکومت ایران اجازه خواهد داد، به آدمربایی، گروگانگیری و سایر اقدامات تروریستی خود در اروپا و سایر کشورها ادامه دهد.
سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر
گروگانگیری در ایران سال ۱۳۵۸ با حمله به سفارت آمریکا مرسوم شد و با زندانی کردن و پروندهسازی برای گردشگران، محققان و دو تابعیتیها و سپس معامله بر سر آنها ادامه یافت. شماری از پروندهها در این گزارش تصویری:
عکس: Fars
گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی
در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ تعدادی "دانشجو" که بعدا بیشتر آنها دارای پست و مقام کلیدی در جمهوری اسلامی شدند، به سفارت آمریکا حمله کردند و دیپلماتهای این کشور را گروگان گرفتند. ۶۶ دیپلمات آمریکایی ۴۴۴ روز یعنی تا روز ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۰ گروگان بودند. این اقدام "دانشجویان خط امام" مسیر سیاست ایران در عرصه داخلی و خارجی را کاملا تغییر داد.
عکس: Fars
جیسون رضاییان
جیسون رضاییان، خبرنگار ایرانی-آمریکایی و مدیر دفتر تهران روزنامهٔ واشنگتن پست بود. او به همراه همسرش یگانه صالحی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی دستگیر شدند. صالحی در ۱۴ مهر آزاد شد، ولی رضاییان در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد. رضاییان در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به همراه سه آمریکایی دیگر در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سیامک نمازی و باقر نمازی
سیامک نمازی، شهروند ایرانی- امریکایی، مدیر دفتر برنامهریزی استراتژیک شرکت نفتی "کرسنت" در امارات بود. او در تیرماه ۱۳۹۴ برای دیدار خانوادهاش به ایران سفر کرد و بازداشت شد. باقر نمازی ۸۳ ساله برای پیگیری وضعیت فرزند بازداشت شدهاش، در بهمن ۱۳۹۴ به ایران رفت اما او هم در تاریخ سوم اسفند همان سال بازداشت شد. این دو به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" به ۱۰ سال حبس محکوم شدهاند.
عکس: iran-emrooz
ژیو وانگ
ژیو وانگ، دارای ملیت چینی، ساکن آمریکا و دانشجوی دانشگاه پرینستون، به اتهام "جاسوسی" به ۱۰ سال زندان محکوم شد. وانگ دانشجوی دوره دکترای رشته تاریخ دانشگاه پرینستون و مسلط به زبان فارسی بود که پس از سفر به ایران برای کارهای تحقیقاتی پایاننامه دوره دکترایش، در تابستان ۱۳۹۵ بازداشت شد. وانگ بعدا با مسعود سلیمانی، پژوهشگر سلولهای بنیادی که در آمریکا بازداشت شده بود، مبادله شد.
کایلی مور گیلبرت، استاد دانشگاه استرالیایی در پاییز ۱۳۹۷ از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و به اتهام جاسوسی حکم ۱۰ سال زندان دریافت کرد. او ۵ آذر ۱۳۹۹ در جریان مبادله با ۳ ایرانی که به اتهام بمبگذاری ناموفق علیه دیپلماتهای اسرائیلی در تایلند زندانی بودند، آزاد شد. جولی گینگ، گردشگر و مارک فیرکین وبلاگنویس استرالیایی نیز به دلایل نامشخصی در ایران بازداشت و آزاد شدند.
عکس: Department of Foreign Affairs and Trade of Australia/REUTERS
مایکل وایت
مایکل وایت، عضو سابق نیروی دریایی امریکا، در تابستان ۱۳۹۷ به ایران سفر کرد و در اوایل مرداد همان سال در مشهد بازداشت شد. دادگاه عمومی مشهد در اسفند ۱۳۹۷ او را برای دو اتهام "توهین به رهبری" و "پست عکسی در شبکههای اجتماعی" به ۱۰ سال حبس محکوم کرد. به گزارش سی ان ان مایکل وایت پس از تحمل دو سال زندان با مجید طاهری پزشک ایرانی که به نقض قوانین تحریم متهم و زندانی بود مبادله شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/White family
کامران قادری
کامران قادری، شهروند ایرانی اتریشی، در سفر به ایران، در ۱۲ دی ۱۳۹۴ بازداشت شد. قادری دارای دکترای برق و الکترونیک از دانشگاه وین، فعال در حوزه آیتی و مدیر شرکت آوانک در وین بود. او پیش از بازداشت، بارها برای شرکت در سمینارهای علمی و تحقیقی و معاملههای تجاری به تهران رفتوآمد داشت. قادری در دادگاه انقلاب به اتهام "همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranhumanrights
ارس امیری
ارس امیری کارمند"بریتیش کانسیل" (شورای فرهنگی بریتانیا) و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون چند روز پس از بازگشت به ایران به قصد دیدن مادر بزرگ بیمارش، در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ از سوی ماموران وزارت اطلاعات به اتهام "تبانی و اجتماع علیه امنیت ملی" بازداشت اما با قرار وثیقه آزاد شد. او در شهریور ۱۳۹۷ به اتهام "اداره شبکه براندازی علیه امنیت داخلی کشور" بازداشت و به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranianuk.com
کامیل احمدی
کامیل احمدی، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی، پژوهشگر اجتماعی و مردمشناس، از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بازداشت شد. او در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به ۹ سال و ۳ ماه حبس و پرداخت ۶۰۰ هزار یورو جریمه محکوم شد. جرم او تلاش برای "اعمال نفوذ در طرح افزایش سن ازدواج، ترویج و پشتیبانی از همجنسگرایی، سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش و ارسال گزارش خلاف به سازمال ملل" عنوان شد.
عکس: didarnews
نازنین زاغری رتکلیف
نازنین زاغری رتکلیف، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی و مدیر پروژههای "بنیاد خیریه تامسون رویترز" فروردین ۱۳۹۵ در فرودگاه "امام خمینی"، در حالی که قصد خروج از ایران را به همراه دختر نوزادش داشت، از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. دادگاه انقلاب او را بعد به اتهام «جاسوسی»، به پنج سال حبس محکوم کرد. او در پایان این مدت محکومیت دوباره برای یک "پرونده جدید" به محاکمه کشیده شد.
عکس: Jamie Wiseman/picture alliance
ناهید تقوی
ناهید تقوی، ۶۶ ساله، زندانی دوتابعیتی ایرانی آلمانی است که روز ۲۵ مهر ۱۳۹۹ بازداشت شد. او معمار بازنشسته است که سالها با دو گذرنامه و بدون هیچ مشکلی میان آلمان و ایران در رفت و آمد بود. مریم کلارن، دختر او میگوید: «در ابتدا اتهامات او امنیتی اعلام شده بود؛ اما به دلیل دسترسی نداشتن به پرونده، اطلاع دقیقی از اتهامات وارد شده در دست نیست.»
عکس: Privat
احمد رضا جلالی
احمدرضا جلالی، پزشک، استاد و پٰژوهشگر مدیریت حوادث مترقبه است و با خانوادهش مقیم سوئد بوده است. او در سفری به ایران بازداشت و به اتهام «فساد فیالارض از طریق جاسوسی برای دولت متخاصم اسراییل» محکوم به اعدام شده است. او بارها تمام اتهامات را رد و اعلام کرده تحت شکنجه جسمی و روانی، وادار به اعتراف علیه خودش شده است.
فریبا عادلخواه و رولاند گابریل مارشال
فریبا عادلخواه، پژوهشگر دوتابعیتی ایرانی فرانسوی در ایران، خرداد ۱۳۹۸ از سوی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی بازداشت و به ۵ سال حبس محکوم شد. رولاند گابریل مارشال شریک زندگی او نیز که برای دیدنش به ایران رفت بازداشت شد. مارشال در مارس ۲۰۲۰ با جلال روحالله نژاد مبادله و آزاد شد.
عکس: Sciences Po
مسعود مصاحب
مسعود مصاحب، زندانی دوتابعیتی ایرانی اتریشی ۷۳ ساله، تاجر و دبیر کل انجمن دوستی اتریش و ایران، در بهمن ۱۳۹۷ بازداشت شد. مصاحب از سال ۱۳۴۴ در اتریش زندگی میکند. تلویزیون دولتی ایران بریدههایی از مصاحبه با مصاحب را پخش و او را به انتقال اخبار و اطلاعات مربوط به "فناوری پهپادی، موشکی و اتمی ایران" به سازمان اطلاعات آلمان (BND) متهم نمود. او به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
عکس: Mehr
انوشه آشوری
انوشه آشوری مهندس ۶۵ ساله و نماینده شرکت تکنو خلاق در بریتانیا به اتهام "اتصال به موساد" به تحمل ۱۰ سال حبس، ۲ سال حبس بابت تحصیل نامشروع و استراد ۳۳ هزار یورو پولی که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شد. شهرزاد ایزدی همسر او گفته که انوشه آشوری هرگز فعالیت سیاسی یا مقام دولتی در زندگی نداشته و در ارتباط با اسراسر محرمانه دولتی نیز نبوده است.
عکس: Elika Ashoori
بنجامین بریر
شش اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که بنجامین بریر گردشگر فرانسوی از ۹ ماه پیش در مشهد به اتهام "جاسوسی و تبلیغ علیه نظام" در بازداشت به سر میبرد. بریر به خاطر پرواز یک پهپاد در دشتهای نزدیک مرز ایران و ترکمنستان بازداشت شد. او همچنین به دلیل طرح این سئوال که «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است» با اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام نیز روبرو شده است.