وکیل تسخیری یحیی کیان تاجبخش به خبرگزاری ایرنا گفته که در حال تدوین اعتراضیه به رای صادر شده است. مسعود باستانی، روزنامه‌نگار، و کیان تاجبخش، جامعه‌شناس، در سوم شهریورماه محاکمه شده‌اند. دویچه‌وله در گفت‌وگو با دکتر صالح نیکبخت، حقوقدان، از چگونگی صدور این احکام، امکان تجدیدنظر و چشم‌انداز محاکمات آتی پرسیده است.

دویچه‌وله: از احکامی که صادر شده، شگفت‌زده شده‌اید یا انتظارش را داشتید؟

صالح نیکبخت: شگفت زده به معنای متعارف نشدم، اما احساس می‌کنم احکام صادر شده بسیار تند است و دست‌کم با سیاست کنونی رییس قوه قضاییه و دادستان تهران که مثبت‌تر از سابق رفتار می‌کنند، تفاوت دارد.

احکام صادره از نظر موازین حقوقی و قضایی چه ایرادهایی دارند؟

من از اساس به نحوه محاکمه و دستگیری‌ها ایرادات زیادی دارم و از قبل هم به رییس شعبه ۱۵ طی لایحه‌ای اعلام کرده‌ام که دادگاهی که شما در راس‌اش نشسته‌اید، ده ایراد اساسی دارد. اما تشخیص میزان مجازات بر عهده رییس دادگاه است و البته اصل کلی این است که مجازات باید متناسب با جرم باشد. اما به نظر می‌رسد این رعایت نشده است. من در دادگاهی که اقای طباطبایی و آقای آقایی محاکمه می‌شدند، بر حسب اتفاق نشسته بودم، زیرا به من گفته بودند که ممکن است نوبت موکل‌ام آقای مهندس محسن صفایی فراهانی هم برسد. آنچه من در دادگاه شنیدم و آنچه منتسب کردند به آقایان، در این حد نبود که به آنها ۵ سال زندان بدهند.

و در شرایطی که متهمان به وکلای خود دسترسی نداشتند و در بهترین حالت وکلای تسخیری از آنها دفاع کرده‌اند، روند طی شده در محاکمه‌ها را شما چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اصولا به نظر می‌رسید که جلسات آن دادگاه طوری با عجله برگزار می‌شد که تا وقت برای دادستان قبلی تهران وجود دارد، کار را تمام کند. ایشان خیلی عجله داشت و من این‌شکل آوردن گروهی متهمان به دادگاه را به صورتی که انگار اسیر هستند، قبول نداشتم.

از طرف دیگر شرایط طوری در رسانه‌های ایران ساماندهی می‌شود که نتیجه همین شود که می‌بینید. درست است که رییس قوه قضاییه کاری کرد که اقدامات از آن حالت تند اولیه بیرون آمد، اما باید زمینه و بستر دیگری به وجود بیاید که اساسا کار قضا از سیاست جدا شود و هرکس به‌خاطر جرمی که انجام داده محاکمه شود، نه بخاطر این که عضو گروه و حزبی است که با رییس جمهورمخالف است.

دامنه تاثیر بسترسازی برخی رسانه‌ها در امور قضایی یا اجتماعی جدی است؟

نشریاتی که در جناح بخش غیردولتی نیستند، از همان اول موضع‌گیری‌هایی را تدارک دیده بودند. صدا و سیما کاملا جانبدار کار کرد و می‌کند. یعنی بسترسازی می‌کند. کسانی که در کابینه‌اند، نمایندگان مجلس و مسئولان دیگر، عبارت‌ها و کلماتی را به‌کار می‌برند که اصلا شایسته نیست و تحریک‌کننده است. مطبوعات مورد نظر من و صدا و سیما هم پیوسته این سخنان تحریک‌‌آمیز و غیراخلاقی را منتشر و پخش می‌کنند. ما نیاز به آرامش داریم. شلیک هر روزه این اتهام‌ها و دایر بودن این توپخانه به نفع هیچکس نیست.

احکام صادره بدوی است. آیا جای امیدواری هست که این احکام در دادگاه تجدیدنظر کاهش پیدا کنند؟

اصولا صدور احکام نامنتاسب با اتهام، بی‌اعتمادی مردم به قوه قضاییه را بیش از پیش می‌کند. از نظر قضایی، معمولا دادگاه‌ها در ایران دو مرحله‌ای هستند و ما امیدواریم احکام شعبه ۱۵ تایید نظر نشود. ما امیدواریم این شعبه حتی‌الامکان بر اصل برائت تکیه کند و در نظر بگیرد که در شرایط پس از انتخابات، بسیاری فعالیت‌ها و نکات را که سابقا جرم محسوب نمی‌شدند، مشمول اتهام کردند.

از نظر قضایی دوران بازداشت تا زمان حکم قطعی محسوب می‌شود؟

بله. اگر در دادگاه تجدیدنظر احکام تخفیف پیدا کنند، همه روزهای بازداشت منظور می‌شود.

آقای نبوی که از موکلان شما هستند، چه شرایطی دارند؟

پزشکان ایشان با توجه به ۴ بار عمل جراحی، نظر داده‌اند که آقای نبوی نباید در زندان و در محیط استرس‌زا باشد و این را پزشکان قانونی هم تایید کرده‌اند. دادستان تهران و بازپرس ایشان برای تبدیل قرار، نظر مساعد داشته‌اند، اما روز یکشنبه پس از ملاقات معاون دادستان و بازپرس پرونده با آقای نبوی در بیمارستان، مسئولان زندان گفته‌اند که آقای نبوی اگر قرار است به زندان برگردانده نشود، در همان بیمارستان بماند.

موفق به مطالعه پرونده آقای نبوی شده‌اید؟

نه، پرونده ایشان را مطالعه نکرده‌ام، ولی پرونده آقای صفایی فراهانی را خوانده‌ام. از فحوای گفته‌ها چنین بر می‌آید که محاکمه آقای صفایی فراهانی هفته آینده یا حداکثر دوهفته بعد باشد.

ممکن است آقای نبوی را هم با شرایط کنونی‌شان محاکمه کنند؟

قاعدتا کسی که در بیمارستان است و نمی‌تواند در دادگاه حاضر شود، نباید محاکمه شود. اصرار من این است که ایشان را با قرار وثیقه آزاد کنند.

مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح

تحریریه: بابک بهمنش