نیل گورساچ، نامزد ترامپ برای عضویت در دیوان عالی آمریکا
۱۳۹۵ بهمن ۱۳, چهارشنبه
تصمیم ترامپ در مورد کرسی خالی دیوان عالی آمریکا که بسیاری با هیجان انتظار آن را می‌کشیدند، بالاخره روشن شد. نامزد او برای عضویت در قدرتمندترین نهاد قضایی آمریکا، نیل گورساچ، محافظه‌کار مشهور و قاضی شهر دنور است.
ترامپ نیل گورساچ (چپ) را به عنوان نامزد عضویت در دیوان عالی آمریکا معرفی کردعکس: Reuters/C. Barria
تبلیغات
طبق خواست دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، نیل گورساچ بایستی قاضی جدید "دیوان عالی"، بالاترین دادگاه آمریکا شود. ترامپ در کاخ سفید در جریان اعلام تصمیم‌اش در مورد نامزدی گورساچ، این محافظه‌کار ۴۹ ساله را "متفکری تراز اول" نامید که از حمایت عمومی و فراجناحی بهره‌مند است.
اعلام نامزدی گورساچ از سوی ترامپ البته غافلگیرکننده نبود. این حقوقدان ایالت کلرادو از کسانی بود که بخت بالایی برای نامزدی احراز این مقام داشت. او قاضی یک دادگاه استیناف فدرال در شهر دنور است. گورساچ که مادرش در دستگاه دولتی رونالد ریگان کار می‌کرده، از حامیان تفسیر نص قانون اساسی است.
نهادی قدرتمند در ایجاد تغییرات ساختاری
دیوان عالی آمریکا برای فضای سیاسی و اجتماعی ایالات متحده از اهمیتی اساسی برخوردار است. دادگاه قانون اساسی ایالات متحده در رابطه با موضوع‌های مناقشه‌برانگیزی مثل سقط جنین، تملک سلاح، مجازات اعدام یا مهاجرت حرف آخر را می‌زند. قضات دیوان عالی برای ایجاد تغییرات ساختاری از قدرت بسیار زیادی برخوردارند. آنها پس از تأیید مجلس سنا مادام‌العمر در سمت خود می‌مانند.
چنانچه گورساچ در مقام قاضی دیوان عالی تأیید شود، این نهاد رویکردی در مجموع محافظه‌کارانه در پیش خواهد گرفت (عکس آرشیوی)عکس: Getty Images/AFP/P. J. Richards
از زمان درگذشت قاضی آنتونین اسکالیا در ماه فوریه سال گذشته (۲۰۱۶) که یکی از ۹ کرسی دیوان عالی خالی شد تاکنون، میان ۴ قاضی محافظه‌کار و ۴ قاضی لیبرال چپِ عضو دیوان عالی وضعیت پات حاکم است.
بدین ترتیب اشغال کرسی خالی دیوان عالی یکی از تأثیرگذارترین تصمیم‌های پرسنلی ترامپ به حساب می‌آید. زیرا چنانچه گورساچ در مقام قاضی دادگاه قانون اساسی تأیید شود، این نهاد مانند دوران اسکالیا، رویکردی در مجموع محافظه‌کارانه در پیش خواهد گرفت.
لزوم تأیید سنا
باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، تلاشی نافرجام کرد که کرسی خالی دیوان عالی را با چهره‌ای جدید پر کند. اما گزینه‌ی او، مریک گارلند که فردی معتدل محسوب می‌شد، از سوی جمهوری‌خواهان سنای آمریکا بلوکه شد.
نامزد دونالد ترامپ هم بایستی به تأیید ۶۰ سناتور از مجموع ۱۰۰ سناتور آمریکایی برسد، اما جمهوری‌خواهان تنها ۵۲ کرسی را در مجلس سنا در اختیار دارند.
میزان قدرت و اختیارات رئيس‌جمهور ایالات متحده آمریکا
می‌گویند فردی که به عنوان رئیس‌جمهور در کاخ سفید آمریکا سکونت می‌کند، اهرم قدرت سیاسی جهان را در دست دارد. بسیاری اما نمی‌دانند که قدرت رئيس‌جمهور آمریکا محدود است و تنها او نیست که در آمریکا نظرش اعمال می‌شود.
عکس: Klaus Aßmann
حیطه قدرت و اختیارات رئیس‌جمهور بر مبنای قانون اساسی
رئيس جمهوری ایالات متحده آمریکا به مدت چهارسال به طور مستقیم انتخاب می‌شود. او حق شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را تنها در دو نوبت دارد. رئيس جمهوری به عنوان عالی‌ترین مقام سیاسی کشور و رئیس قوه مجریه همزمان رهبری کشور و دولت را در اختیار دارد. او موظف به اجرای قوانین مصوب کنگره آمریکا است. حدود چهار میلیون نفر در خدمت قوه مجریه آمریکا هستند.
عکس: Klaus Aßmann
قوای سه‌گانه
قوه مجریه آمریکا به رهبری رئیس‌جمهور در هماهنگی با دو قوه دیگر این کشور، یعنی قوه قانون‌گذاری و قوه قضائیه عمل می‌کند. رئیس‌جمهور حق تعیین وزیران، سفیران، درخواست بخشش و عفو محکومان را دارد، اما قضات دیوان عالی این کشور با موافقت سنای آمریکا تعیین می‌شوند. موافقت کنگره کنترلی است بر فعالیت‌های رئیس جمهور در این موردها.
عکس: Klaus Aßmann
قدرت "ایالات متحده"
رئیس‌جمهور در "سخنرانی در باره شرایط ملی" کنگره را در جریان تصمیم‌گیری‌های مربوط به سرنوشت کشور قرار می‌دهد. او گرچه در این سخنرانی به قوانینی که باید تصویب شوند اشاره نمی‌کند، اما موضوع‌هایی را معرفی می‌کند که به نظرش پراهمیت هستند و باید در کنگره به تصویب برسند.
عکس: Klaus Aßmann
رد پیش‌نویس قوانین
رئیس‌جمهور می‌تواند با پیش‌نویس قوانین مخالفت کند. کنگره اما این حق را دارد که پیش‌نویس وتو شده توسط رئیس‌جمهور را دوباره مطرح کند. برای تایید مجدد همین پیش‌نویس موافقت دو-سوم نمایندگان هر دو نهاد قانون‌گذاری، یعنی مجلس نمایندگان و سنای آمریکا ضروری است. روسای جمهور آمریکا تاکنون ۱۵۰۰ پیش‌نویس قانون را وتو کرده‌اند و تنها ۱۱۱ مورد آنها موفق به گرفتن تایید دو-سوم نمایندگان کنگره شده‌اند.
عکس: Klaus Aßmann
حوزه‌های نامشخص در تعریف قدرت رئیس‌جمهور
قانون اساسی و احکام دادگاه عالی آمریکا به طور دقیق حد و مرز قدرت و اختیارات رئیس‌جمهور را در ایالات متحده آمریکا مشخص نمی‌کنند. وتوی روسای جمهوری آمریکا می‌تواند به راحتی پیش‌نویس یک قانون را ناکارا کند.
عکس: Klaus Aßmann
دستورالعمل‌هایی که چون مواد قانونی عمل می‌کنند
رئیس‌جمهوری می‌تواند با دستورالعمل‌هایی وظایف کارمندان دولت را مشخص کند. این دستورالعمل‌ها (Executive Orders) که هیچ کس زیر آنها را امضا نکرده، برای کارمندان دولت حکم قانون را دارند. البته دادگاه‌ها می‌توانند برخی از این دستورالعمل‌ها را ناکارا سازند و کنگره نیز این حق را دارد که قوانینی مخالف همین دستورالعمل‌ها به تصویب برساند.
عکس: Klaus Aßmann
دور زدن کنگره
رئیس جمهور می‌تواند موافقت‌نامه‌هایی با کشورهای دیگر منعقد کند. مجلس سنای آمریکا باید این موافقت‌نامه‌ها را با دو-سوم آرا تصویب کند. روسای جمهوری آمریکا برای دور زدن تصویب این موافقت‌نامه‌ها توسط مجلس سنای آمریکا، نام موافقت‌نامه را از روی این قراردادها برداشته و به آنها "توافق اجرایی" (Executive Agreements) می‌گویند. در چنین حالتی دیگر موافقت کنگره آمریکا با آن ضروری نخواهد بود.
عکس: Klaus Aßmann
فرمانده کل قوا
فرماندهی کل نیروهای مسلح و نیروهای شبه‌نظامی در دست رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا است. اما اعلان جنگ و صلح از اختیارات کنگره است. آنچه مشخص نیست این نکته است که رئیس‌جمهور تا چه حد بدون تایید کنگره، اختیار ارسال سربازان کشور را به مناطق جنگی دارد. در عمل پرزیدنت آمریکا تا زمانی که کنگره مخالفتی نکرده، به اقدامات خود ادامه می‌دهد.
عکس: Klaus Aßmann
کنترل نهایی رئیس جمهور
در صورتی که رئیس جمهور آمریکا از موقعیت خود سوءاستفاده کند یا مرتکب خطا و بزهکاری شود، مجلس نمایندگان می‌تواند او را استیضاح کند. در تاریخ آمریکا تنها دو رئیس جمهور استیضاح شده‌اند و استیضاح در هر دو بار ناموفق بوده است. راه حل بهتر برای متوقف کردن برنامه‌های رئیس جمهور، جلوگیری از تصویب بودجه پیشنهادی او از سوی کنگره است.
