محاکمه غیابی سه مقام اطلاعاتی سابق سوریه در دادگاهی در پاریس به اتهام شکنجه و قتل یک پدر و پسر فرانسوی سوریتبار که بیش از یک دهه پیش بازداشت شده بودند، آغاز شد. برای متهمان حکم جلب بینالمللی صادر شده است.
جلسه محاکمه سه مقام اطلاعاتی اسبق سوری در دادگاهی در پاریس با حضور کلمنس بکتارت وکیل خانواده دباغ، (نفر دوم (از سمت چپعکس: Michel Euler/AP/picture alliance
تبلیغات
دادگاهی در پاریس روز سه شنبه ۲۱ ماه مه (اول خرداد) به صورت غیابی سه مامور اطلاعاتی سابق دولت بشار اسد را به اتهام شکنجه و قتل مازن دباغ و پسرش پاتریک، یک پدر و پسر فرانسوی - سوری که سال ۲۰۱۳ در تظاهرات ضد حکومتی موسوم به "بهار عربی" در دمشق بازداشت شده بودند، محاکمه و برای آنها حکم جلب بینالمللی صادر کرد.
گفته میشود اگر دادگاه این سه متهم به نامهای علی مملوک رئیس سابق سازمان امنیت ملی، جمیل حسن، رئیس سابق سرویس اطلاعات نیروی هوایی و عبدالسلام محمود رئیس سابق تحقیقات را مجرم بشناسد، ممکن است برای آنها حکم حبس ابد در فرانسه را صادر کند. این سه متهم تاکنون بلندپایهترین مقامات سوری بودهاند که در یک دادگاه اروپایی محاکمه شدهاند.
تحقیقات در مورد ناپدید شدن مازن دباغ و پسرش در سال ۲۰۱۵ آغاز شد. در آن زمان عبیده دباغ، برادر مازن، نزد بازرسانی که جنایات جنگی در سوریه را بررسی میکردند، شهادت داد.
کلمنس بکتارت، وکیل خانواده دباغ، از فدراسیون بینالمللی حقوق بشر در گفتگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس با تاکید بر این که امید زیادی به نتیجه محاکمه دارد، این محاکمه را "امیدی بزرگ برای همه قربانیان سوری دانست که نمیتوانند به عدالت دست یابند".
این دادگاه که چهار روز ادامه خواهد داشت، در حالی آغاز شده که بشار اسد، رئیسجمهور سوریه تلاش میکند اتهامات طرح شده علیه خود به عنوان "چهره منفوری که مخالفانش را با خشونت سرکوب میکند"، از بین ببرد. گروههای حقوق بشری مرتبط با این پرونده امیدوارند که آغاز این محاکمه بهانهای برای "جلب توجهها بر روی جنایات رژيم اسد" باشد.
همزمان با آغاز محاکمه، حدود ۵۰ فعال حقوق بشری با تجمع در مقابل دادگاه کیفری، در حمایت از ناپدید شدگان و کشتهشدگان به دست عاملان حکومت سوریه شعار سر دادند.
همچنین در اولین جلسه محاکمه چندین شاهد، از جمله زیاد ماجد، یک دانشجوی فرانسوی - لبنانی متخصص در امور سوریه، گرانس لوکین، نویسنده و اسلامشناس و فرانسوا بورگا، اندیشمند و محقق سیاسی فرانسوی نیز حضور داشتند.
به گفته لوکین شکنجه برای این نیست که مردم را وادار به حرف زدن کنند، بلکه برای ساکت کردنشان است.
او با تاکید بر این که بازداشتها در سوریه کاملا خودسرانه است و دولت اسد کنترل کامل مردم را در دست دارد، ادامه داد: «شما میتوانید برای خرید نان یا گوشت از خانه بیرون بروید و دیگر بازنگردید.»
بریژیت هریمنز، محقق ارشد مرکز حقوق بشر دانشگاه گنت در بلژیک نیز در گفتگو با آسوشیتدپرس بر اهمیت این محاکمه علیرغم غیبت متهمان تاکید کرد و گفت: «حتی اگر این محاکمه نمادین باشد، بسیار مهم است که عاملان رژیم اسد، پاسخگوی جنایات خود باشند.»
حکم دادگاه کیفری علیه سه متهم روز جمعه ۲۴ ماه مه (۴ خرداد) صادر خواهد شد.
تصاویری تکاندهنده از ده سال جنگ و ویرانی در سوریه
عکاسان بومی سوریه جلوههای گوناگون رنج و مصیبت روزانه را در میهن جنگزده خود تصویر کردهاند. دفتر امدادرسانی سازمان ملل این عکسها را منتشر کرده تا نگاه جهانیان را به فاجعهای بیپایان جلب کند.
عکس: Ghaith Alsayed/OCHA
خاطرات ویران در شهر رقه
از شهر زیبای رقه در سال ۲۰۱۹ چیزی جز ویرانهای عظیم باقی نمانده است. مادری کودکش را با کالسکه در میان ویرانهها به گردش برده است. عبود همام میگوید: «از سال ۲۰۱۷ عکس گرفتن از شهرم را شروع کردم. من از تمام گوشه و کنار این شهر خاطره دارم و حالا خاطرات زیر آوار رفته است. این عکسها یک روز اسناد تاریخی میشوند.»
عکس: Abood Hamam/OCHA
این رنج و مصیبت را پایانی نیست
دو برادر در مرگ مادر خود که جانش را در بمباران از دست داده زاری میکنند. غیث السید، عکاس سوری، این صحنه دردناک را در سال ۲۰۲۰ در شهر ادلب ثبت کرد. زمانی که جنگ شروع شد عکاس ۱۷ ساله بود و یک برادر را در جنگ از دست داد: «وقتی این عکس را میگرفتم تمام رنج و عذاب صحنه دردناک مرگ برادرم جلو چشمم آمد و بی اختیار اشکم جاری شد.»
عکس: Ghaith Alsayed/OCHA
گم شده در ویرانه
این مادر با دخترش در آوریل ۲۰۲۰ در شهر ویران بینیش به دنبال چیست؟ آنها در متن ویرانهای بیکران مثل دو موجود کوچک هستند. آنها به این مدرسه مخروبه پناه آوردهاند. اینجا مخروبه است اما دستکم سقفی بالای سر دارند. در همین نزدیکی اردوگاهی وجود دارد اما برای این مادر و دختر چادر خالی باقی نمانده است.
عکس: Mohannad Zayat/OCHA
آب آشامیدنی از چاله بمب
ژوئن ۲۰۱۳ در حلب لوله آب زیر بمباران از بین میرود. پسربچه از گودالی آب مینوشد که از انفجار بمب پدید آمده است. مظفر سلمان میگوید: «برخی میگفتند که این تصویری واقعگرایانه نیست و خوب بود که من به پسرک آب تمیز میدادم. اما من فکر میکنم که برای تغییر واقعیت باید در گام نخست آن را همان جوری که هست، به تصویر کشید.»
عکس: Muzaffar Salman/OCHA
فرار از غوطه
در مارس ۲۰۱۸ اهالی غوطه پا به فرار گذاشتند. این مرد بچه خود را به امید سفر به دیار آزادی توی چمدان جا داده است. عمر صنادیقی درباره عکس گفته است: «جنگ در سوریه فقط کشور را تغییر نداد. ما را هم تغییر داد. نگاه ما به انسانهای دیگر و شیوه تصویر کردن آنها نیز تغییر کرد تا بتونیم پیامی انسانی به جهان بفرستیم.»
عکس: Omar Sanadiki/OCHA
و زندگی ادامه دارد...
سال ۲۰۱۷ در حومه دمشق. ام محمد و همسرش راحت و آسوده در خانه ویران خود نشستهاند. سمیر الدومی میگوید: «این زن از جالبترین زنانی است که در زندگی دیدهام. او مجروح شد و شوهرش هم بعد از او زخم برداشت. زن در خانه ماند تا پرستاری از شوهرش را به عهده بگیرد. نیروی مقاومت او بازتابی از سیمای واقعی سرزمین سوریه است.»
عکس: Sameer Al-Doumy/OCHA/AFP
مادری بر گور فرزند
حوالی درعا در سال ۲۰۱۷؛ عید در کار نیست. محمد ابازید درباره عکسی که گرفته میگوید: «این زن در روز عید فطر به جای جشن گرفتن به سر مزار پسرش رفت. من هم گریهام گرفته بود، اما اشک از چشم پاک کردم تا بتوانم عکس بگیرم.»
عکس: Mohamad Abazeed/OCHA
کودکی در صندلی چرخدار
عکسی از دمشق در دسامبر ۲۰۱۳. دختربچه در صندلی چرخدار منتظر نشسته تا پدر برایش غذا درست کند. او در راه مدرسه بود که با انفجاری مجروح شد. خودش تعریف میکند: «آن روز کفش قهوهای به پا داشتم. یکهو دیدم کفشم توی هوا پرواز میکند و پای مرا هم با خودش میبرد.»
عکس: Carole Alfarah/OCHA
پارکور بالای خرابهها
در کفر نوران در نزدیکی حلب ورزشکاران سوری سقف ویرانهها را به میدان جذابی برای پارکور بدل کردهاند. ویرانههایی که دیگر به کاری نمیآیند خوب است که دستکم محل مناسبی باشند برای جست و خیزهای خطرناک اهل ورزش.
عکس: Anas Alkharboutli/OCHA/picture alliance/dpa
امید به آغازی تازه
به دنبال امضای قرارداد آتشبس خانوادهای به خانه و کاشانه خود در حوالی ادلب برمیگردد. علی حاج سلیمان درباره عکسی که در سال ۲۰۲۰ گرفته میگوید: «برای مردمی که به خانه و زندگی خود برمیگشتند خوشحال بودم اما غمی در دل داشتم چون خودم هم آواره شده بودم.»
عکس: Ali Haj Suleiman/OCHA
میراث روم
جنگ به آمفیتئاتر باستانی "بصری" در حومه درعا نیز رحم نکرده است. در سال ۲۰۱۸ سیلاب باران خرابههای باستانی را فرا گرفت؛ اگر جنگ نبود حتما نهاد یا بنیادی از خرابی بیشتر این عرصه تاریخی جلوگیری میکرد. این عکس را نیز نهاد فرهنگی سازمان ملل در اختیار رسانهها قرار داده است.