هاینریش هیلمر، فرمانده "اس‌اس" (شاخه نظامی حزب نازی) و یکی از چهر‌ه‌های پرنفوذ آلمان نازی بود. در سال ۲۰۱۳ "تقویم کاری" او در یکی از آرشیو‌های تاریخی روسیه پیدا شد؛ تقویمی که او ساعات قتل مخالفان، غذاخوردن و عشق‌بازی‌‌اش را دقیقا در آن یادداشت کرده بود.

حال تاریخدانان آلمانی نوشته‌های این تقویم را در معرض دید عموم قرار داده‌اند. این نوشته‌ها برای نخستین بار در روزنامه پرتیراژ آلمانی "بیلد" به چاپ رسیده‌اند.

۹ ژانویه ۱۹۴۳: صرف ناهار در غذاخوری پلیس امنیت، گفت‌وگو با فرمانده، گشتی با ماشین در گتو

این نمونه‌ای است از یادداشت هیملر که در آن به بازدیدش از گتوی ورشو اشاره کرده است؛ جایی که نازی‌ها صدهاهزار یهودی لهستانی را "حبس" کرده بودند. حال برای تاریخدانان مشخص شده که هدف از این دیدار تخلیه گتو بوده است.

چند روز پس از بازدید هیملر، یهودیان برای نخستین بار دست به مقاومت مسلحانه زدند تا به این ترتیب مانع از انتقال خود به اردوگاه کار اجباری شوند. در ماه آوریل شورشی بزرگ در این گتو به راه افتاد که نیروهای "اس‌اس" با خشونت هر چه تمام‌تر آن را سرکوب کردند.

مؤسسه تاریخی آلمان (DHI) مستقر در مسکو در یکی از آرشیوهای خود در سال ۲۰۱۳ به صورت تصادفی تقویم کاری هیملر را که سال‌ها در آنجا خاک خورده بود، پیدا کرد. تاریخدانان هیملر را دومین فرد قدرتمند حزب نازی، پس از آدولف هیتلر، معرفی می‌کنند.

هیملر که به هنگام مرگ در سال ۱۹۴۵، ۴۵ ساله بود، برنامه‌ریز و مدیر اردوگاه‌های کار اجباری، معمار لشکرکشی مرگبار نازی‌ها به شرق اروپا و کشتار یهودیان اروپا بود.

در دهه‌های گذشته تصور می‌رفت تقویم کاری هیملر از میان رفته باشد، اما کسی خبر نداشت که این تقویم که مربوط به سال ۱۹۴۳/۴۴ است، می‌تواند در تمام این سال‌ها جزو اسناد غارت‌شده توسط شوروی در آرشیو وزارت دفاع روسیه در شهر پودولسک، یکی از شهرهای بزرگ استان مسکو، از چشم‌ها پنهان مانده باشد.

تأیید اصالت یادداشت‌ها

این سند تاریخی با ارزش، نزدیک به هزار صفحه است و یادداشت‌های درج شده در آن با ماشین تحریر نگاشته شده‌اند. در این تقویم از نزدیک به ۱۶۰۰ نفر نام برده شده است.

ماتیاس اوول، یکی از کارشناسان مؤسسه تاریخی آلمان، به خبرگزاری آلمان می‌گوید: «ما اکنون می‌توانیم دقیقا بگوییم، هیملر بین سال ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۴ در چه روزی با چه کسی دیدار کرده، کجاها اقامت داشته و چه کسانی جزو حلقه قدرتش بوده‌اند.»

در حال حاضر اسناد بسیار اندکی از نیمه دوم جنگ جهانی دوم، زمانی که هیتلر رفته رفته آلمان را به سوی شکست سوق می‌داد، بر جای باقی مانده است. بسیاری از اسناد آن زمان به هنگام پیشروی ارتش سرخ در برلین، به دست شوروی افتاد.

در سال ۱۹۹۱ تقویم کاری هیملر که رخدادهای سال ۱۹۴۱/۴۲ را پوشش می‌داد، در آرشیو تاریخی روسیه پیدا شد.

تاریخدانان آلمانی همکاری نزدیکی با آرشیو ارتش روسیه دارند، زیرا نزدیک به دو و نیم میلیون سند تاریخی و مهم متعلق به حزب نازی اکنون در این آرشیو دسته‌بندی شده‌اند.

به گفته ماتیاس اوول، در سال ۲۰۱۰ نخستین حدس و گمان‌ها در مورد پیدا شدن تقویم کاری هیملر (۱۹۴۳/۴۴) مطرح شد. سه سال طول کشید تا کارشناسان اصالت این یادداشت‌ها را بررسی و در نهایت تأیید کنند.

قرار است محتویات این تقویم تا پایان سال ۲۰۱۷ به صورت دو جلد کتاب همراه با توضیح و تفسیر مفصل منتشر شود.

دریچه‌ای به زندگی شخصی جلاد

تقویم کاری هیملر پنجره‌ای جدید را نیز به روی زندگی شخصی‌اش گشوده است. به واسطه اطلاعات مندرج در این تقویم می‌توان فهمید که هیملر از بیماری معده رنج می‌برده و پزشک شخصی‌اش اغلب او را ماساژ می‌داده است.

به طور مرتب نیز به چشم می‌خورد که هیملر یادداشت کرده که باید به "مامان و عروسک" تلفن بزند. منظور هیملر همسرش مارگارت و دخترش گودرون است که در شهری دیگر در بایرن زندگی می‌کردند.

هیملر با منشی سابق‌اش نیز رابطه عاشقانه داشته که حاصل آن دو فرزند بوده است. تاریخدانان حدس می‌زنند که عبارات "بازرسی" یا "در مسیر" که هیملر در تقویم‌اش نگاشته، در اصل دیدار با معشوقه و فرزندانش بوده که او به این ترتیب پنهان می‌کرده است.

پروفسور نیکلاس کاتسر، رئیس مؤسسه تاریخی مسکو، می‌گوید که از نظر او کنار هم قرار گرفتن دستورهای مرگبار و مسائل شخصی در تقویم کاری هیملر "دهشتناک‌ترین مسئله" قابل‌توجه در این تقویم است.

او اضافه می‌کند: «این در اصل چیزی هیولایی است که خودش را در این تقویم نشان می‌دهد.»

هیملر در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم سعی کرد برای ایجاد صلح با متفقین و غربی‌ها وارد مذاکره شود که این تلاش‌‌ها ناکام ماندند. پس از افشای این اقدام هیملر، او که مورد غضب هیتلر واقع شده بود، با اختیار کردن نامی جعلی فرار کرد، اما توسط بریتانیایی‌ها دستگیر شد.

هیملر در روز ۲۳ مه ۱۹۴۵ در اسارت خودکشی کرد.